کرکهری، علی‌ بن‌ یوسف‌

کرکهری، علی‌ بن‌ یوسف‌
نام پدر	یوسف
ولادت	تقریبا 775ق
محل تولد	همدان
رحلت	زنده در 835ق
مذهب	صوفی در مسلک مکتب سهروردیه
پیشه	از شیوخ متصوفه

علی بن یوسف کرکهری، از شیوخ متصوفه اوایل قرن نهم هجری است. «زبدة الطريق إلی الله»، از جمله آثار اوست.

زادروز و زادگاه

از تاریخ ولادت و مرگ درویش علی اطلاعی به دست نیامد؛ جز اینکه اگر کتاب «زبدة الطريق إلی الله» که تاریخ تألیف آن به گفته خود درویش علی در آغاز کتاب، سال 805ق است، اولین اثر نگارنده باشد و او این اثر را در جوانی، یعنی در حدود سی‌سالگی نگاشته باشد، زمان ولادت وی حول و حوش سال 775ق و مقارن با زمان حکومت تیمور بوده است. طبق آخرین نسخه‌ای که تاکنون از او در دست است و مربوط به نسخه خطی «شرح إحصاء أسماء الله» می‌باشد و تاریخ تألیف آن سال 835ق ذکر شده، نگارنده تا سال مذکور در قید حیات بوده است.

هانری کربن، در کتاب «آیین جوانمردی»، کرکهر را از توابع همدان و زادگاه او دانسته، اما اشاره به منبعی برای اثبات این ادعا نکرده است.

درویش علی بن یوسف کرکهری، شرحی بر «لمعات» فخرالدین عراقی دارد و در کتاب «زبدة الطريق» خود، از عراقی با عبارت «آن بزرگ» یاد کرده است؛ می‌دانیم که عراقی اهل همدان و از شاگردان صدرالدین قونوی است. شاید علت شرحی بر لمعات او همین نزدیکی جغرافیایی باشد؛ یا اینکه درویش علی از مریدان و شاگردان فخرالدین عراقی است.

مسلک

عراقی در آراء پیرو ابن عربی و در مسلک مرید شیخ شهاب‌الدین عمر سهروردی و به‌احتمال زیاد درویش علی همچون او در سلک مکتب سهروردیه باشد.

آثار

از درویش علی بن یوسف کرکهری تاکنون چهار اثر شناسایی شده است:

1. زبدة الطريق إلی الله؛
2. شرح لمعات فخرالدین عراقی؛
3. محك العاشقين؛
4. شرح إحصاء أسماء الله‏.

منابع مقاله

توسل پناهی، فاطمه؛ حلبی، علی‌اصغر؛ یونسی، آریا، «معرفی اندیشه و آثار درویش علی بن یوسف کرکهری و تأثیر اندیشه‌های دیگران بر آثار»، پژوهش‌نامه نسخه‌شناسی متون نظم و نثر فارسی، پاییز و زمستان 1398، شماره 12، ص140-165.

وابسته‌ها

رسایل جوانمردان