التاريخ الصغير

‏التاريخ الصغير
پدیدآوران	بخاری، محمد بن اسماعیل (نويسنده) زاید، محمود ابراهیم (محقق) مرعشلی، یوسف عبدالرحمن ( محقق)
ناشر	دار المعرفة
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	1406ق - 1986م
چاپ	1
شابک	‎-
موضوع	حدیث - علم الرجال - محدثان اهل سنت
زبان	عربی
تعداد جلد	2
کد کنگره	‎‏/‎‏ب‎‏3‎‏ ‎‏ت‎‏26 114 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

التاريخ الصغير، از آثار محدث‌ مشهور قرن سوم قمری، محمد بن اسماعیل بخاری (199-256ق)، به معرفی راویان احادیث بر اساس ترتیب زمانی از آغاز اسلام تا نیمه قرن سوم هجری می‌پردازد. پژوهشگر معاصر، محمود ابراهیم زاید این اثر را تحقیق کرده و برای آن مقدمه نوشته و یوسف مرعشلی نیز فهرست‌نویسی کتاب را انجام داده است.

ارتباط با آثار دیگر

کتاب حاضر با اثر دیگر نویسنده به نام التاريخ الكبير ارتباط متقابل و تکمیلی دارد؛ به‌گفته محمود ابراهیم زاید هرچند بخاری این کتاب را از التاريخ الكبير برگزیده و خلاصه کرده است، ولی در مواردی به آنچه در مفصل گفته بسنده می‌کند و در این مختصر هیچ نمی‌آورد و گاهی در اینجا مطلبی می‌افزاید که در هیچ‌یک از آثارش حتی التاريخ الكبير نیز بیان نکرده است.

هدف و روش

• بخاری نوشته است: این کتابی مختصر درباره تاریخ پیامبر(ص) و مهاجرین و انصار و طبقات تابعین و دیگران و زمان وفاتشان و نسب و کنیه‌هایشان است و کسانی که مردم به روایات آنها علاقه دارند....
• محمود ابراهیم زاید این اثر را همانند التاريخ الكبير دانسته و افزوده است: نویسنده از آغاز تألیف کتاب‌هایش و نزد قبر پیامبر(ص) در شب‌های مهتابی به نگارش این دو اثر پرداخت و تا آخرین روزهای زندگی ملازم هر دو بود. این دو کتاب، ارتباط محکمی باهم دارند و هیچ‌یک، خواننده را از دیگری بی‌نیاز نمی‌کند.

ساختار و محتوا

این اثر 2 جلدی، به‌ترتیب تاریخ وفات راویان احادیث تنظیم شده است. نویسنده مطالبش را با اشاره‌ای به تاریخ زندگی پیامبر(ص) و حضرت خدیجه(س) آغاز کرده و با کسانی که در دوره نبوت، از دنیا رفتند، ادامه داده و به همین ترتیب بعد از وفات رسول خدا(ص)، از افرادی سخن گفته که در دوران خلفا به‌ترتیب سال‌ها به دیار باقی شتافتند و سرانجام با بیان اسامی درگذشتگان سال 255ق، کتاب پایان یافته است.

نمونه مباحث

• بخاری با سند نقل کرده است که انس بن مالک - خادم پیامبر(ص) - 99 سال زندگی کرد و در سال 91ق و در روایت دیگری، سال 92ق و در روایتی دگر، سال 93ق، از دنیا رفت.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.