نرگسدان

نرگسدان
پدیدآوران	ذبيحى يزدى، اسماعيل (نويسنده) حبیبی، ابوالفضل (مصحح) مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (نويسنده)
عنوان‌های دیگر	سرگذشت منظوم نرگس بانو (مليكه) مادر حضرت ولى‌ عصر علیه السلام
ناشر	مسجد مقدس جمکران
مکان نشر	ایران - قم
سال نشر	1388ش
چاپ	1
شابک	‎978-964-973-263-3
موضوع	شعر فارسی - قرن 12ق.
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	ن4م8 6694 PIR
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

نرگسدان، سروده ملا اسماعیل ذبیحی یزدی (ذبیح)، (متوفی 1160ق)، سرگشت منظوم نرگس‌بانو (ملیکه)، مادر حضرت ولی‌عصر(عج) است که با مقدمه، تصحیح و شرح ابوالفضل حبیبی، منتشر شده است.

مثنوی نرگسدان، به بحر هزج مسدس مقصور یا محذوف و متجاوز از 650 بیت است در ذکر داستان نرگس‌بانو، مادر امام دوازدهم شیعیان اثناعشری که شروع می‌شود با حکایت برگزیده شدن بشر بن سلیمان انصاری از طرف امام دهم و مأمور گردیدنش به خریدن کنیزکی رومی از نخاسی به نام عمر در بغداد. آن کنیزک تن درنمی‌داد تا نخاس او را به هیچ‌یک از خریداران بفروشد، ولی امام نامه‌ای به خط و زبان فرنگی به بشر بن سلمان داد تا به عمر برساند با دویست‌وبیست اشرفی سرخ. این کنیزک، از احفاد شمعون بن حمون، وصی عیسی بن مریم(ع) و از خاندان قیاصره روم بود. زندگانی وی از آغاز حیات، با شگفتی‌ها، همراه بوده است. او امام یازدهم را در خواب دیده و خواستار او شده بود و سرانجام در اختیار او درآمد و امام دوازدهم، از او ولادت یافت.

تصور نمی‌رود عوامانه بودن داستان از جهت‌های گوناگون، گناه ذبیحی بوده باشد؛ چه، او ظاهرا ناقل داستان به نظم بوده است، نه مبتکر آن.

ذبیحی در ابیات 240 به بعد، تحت عنوان «سبب نظم»، سروده است که میرزا محسن تأثیر، یک شب به او می‌گوید: تألیف کتاب «رجعت» اثر علامه مجلسی، به پایان رسیده و بخشی از این کتاب داستان عجیب و شنیدنی زندگی نرگس، مادر امام مهدی(عج) است که عاشقانه نیز می‌باشد و چون خودش به علت شغل دیوانی، فرصت پرداختن به این کار را ندارد، از ذبیحی می‌خواهد که این داستان را به نظم بکشد و ذبیحی با علاقه و ارادتی که به این وزیر شاعر داشته، امر او را اطاعت کرده، بر بنیاد اثر تحقیقی علامه مجلسی، به نظم داستان روی آورده است.

ذبیحی در قسمتی از این کتاب که نرگس‌بانو(س)، حضرت زهرا(س)را در خواب می‌بیند و از فراق یار (امام حسن عسکری(ع)) می‌نالد، برای بیان این دلدادگی از زبان نرگس‌بانو، غزلی در هشت بیت سروده است بر همان وزن مثنوی (هزج مسدس مقصور) که این نشانه هنرنمایی وی و پیروی از سنتی دیرینه در ادب فارسی است.

منابع مقاله

مقدمه کتاب.