منهج ذوي النظر

منهج ذوي النظر
پدیدآوران	سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر (نويسنده) ترمسی، محمدمحفوظ بن عبدالله (شارح)
عنوان‌های دیگر	شرح منظومة علم‌ الأثر ** منظومة‌ علم‌ الأثر(ألفیة‌ السیوطي‌). شرح
ناشر	دار الکتب العلمية
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	1424ق - 2003م
چاپ	1
موضوع	سیوطی، عبد الرحمن بن ابی بکر، 849 - 911ق. - منظومة علم الاثر - نقد و تفسیر - حدیث - علم الروایه - شعر عربی - قرن 9ق - تاریخ و نقد - مصطلح‌ الحدیث‌ - حدیث - علم الدرایه
زبان	عربی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

منهج ذوي‌النظر شرح منظومة علم الأثر، اثر محمد محفوظ بن عبدالله بن عبدالمنان ترمسی (متوفی 1329ق)، شرحی است بر منظومه «نظم الدرر في علم الأثر» اثر جلال‌الدین عبدالرحمن بن ابی‌بکر سیوطی (849-911ق) که کتابی است در علوم حدیث.

سیوطی خود در تعریف کتاب «نظم الدرر في علم الأثر»، در شرحی که خود تحت عنوان «البحر الذي زخر في شرح ألفية الأثر» نوشته، آن را چنین معرفی کرده است: «من در علم حدیث، الفیه‌ای سرودم و نام آن را «نظم الدرر في علم الأثر» نهادم که حاوی همه علوم ابن الصلاح و زیادی‌های الفیه عراقی است، به‌همراه مطالبی که به‌مراتب، از آنها بیشتر و با نظمی سلیس و خالی از پیچیدگی و مطالب بیهوده است و این منظومه به جایی رسیده که همانند و نظیری ندارد و من دوست داشتم که شرحی مبسوط بر آن بنویسم که مقدور نشد و همین شرح عجله‌ای را اختیار کردم» [البحر الذي زخر في شرح ألفية الأثر].

در مقدمه‌ای که شارح به ابتدای کتاب افزوده، به‌صورت مختصر، به معرفی شرح، پرداخته شده است. طبق آنچه که او در مقدمه به آن اشاره کرده، این شرح، تعلیقه‌ای است که حملش آسان و سبک و سودش فراگیر و فراوان است. وی این تعلیقه را بر الفیه سیوطی نگاشته تا تذکره‌ای برای خود و امثال خودش، باشد.

وی ماده اصلی شرح و مأخذ آن را مقدمه ابن الصلاح، شرح النخبة و التدريب في شرح التقريب قرار داده و عمده مطالب را از آنها، نقل نموده و سند خود در اجازه شرح و روایت این منظومه را در مقدمه کتاب، قرار داده است.

روش شرح، به‌صورت مزجی است؛ بدین صورت که ابتدا ابیات کتاب اصلی ذکر گردیده و سپس در پایین صفحه به شرح آن پرداخته شده است؛ به‌گونه‌ای که متن اصلی داخل پرانتز قرار گرفته و به شرح واژگان و عبارات آن، پرداخته شده است؛ به شکلی که اگر شرح و توضیحات شارح حذف گردد، مجددا همان متن اصلی، در دست خواهد بود.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.
2. [البحر الذي زخر في شرح ألفية الأثر].