ف‍ری‍د اح‍ول‌

ف‍ری‍د اح‍ول‌
ولادت	قرن هفتم هجری
محل تولد	اسفراین
رحلت	نیمه دهه هفتم قرن هفتم هجری
پیشه	شاعر

فریدالدین احول، از شاعران فارسی زبان قرن هفتم هجری، زاده اسفراین، صاحب دیوان شعر. دیوان او با مقدمه و تصحیح محسن کیانی منتشر شده است.

نام

نویسندگان کتاب‌های «عرفات»، «آتشکده» و «مجمع الفصحا»، نام و شهرت او را «خواجه فریدالدین احول» نوشته‌اند، ولی دیگر تذکره‌نویسان، غالباً او را با عنوان «فرید احول» نام برده‌اند. خود او نیز در قصایدش، با کلمه «فرید» تخلص کرده است.

او را به سبب ولادتش در شهر اسفراین، «فرید اسفراینی» و اقامتش ممتدش در اصفهان، «فرید اصفهانی» گفته‌اند. ضمناً فرید مدتی از دوره زندگی خود را در شیراز گذرانیده و شماری از افراد خاندان اتابکان فارس را ستوده است.

ولادت

در مورد زمان تولد و دوره کودکی و خانواده و دوران تحصیل و استادان او و حوادث دوران حیات و فراز و فرودهایی که در زندگی داشته، چیزی نوشته نشده است. از دیوان بازمانده و منتخب از او هم چیزی در این‌باره، به‌دست نمی‌آید، ولی در متن شماری از سروده‌هایش، روحیات اخلاقی و افکار و معتقدات او، تا حدی روشن می‌شود.

روحیات

وی در میان قصایدش، به مطالب اخلاقی، زهد، حکمت، ایمان و نعت پیامبر(ص)، اشاره کرده است. او در ضمن یک سروده نیایشی که رنگی از توبه و بازگشت در هنگام پیری و ناتوانی دارد، می‌گوید:

به گاه موت نگه‌دار بر من ایمان را

چو در حیات بر آن داشتی مقیم مرا

فرید علاوه بر قریحه شاعری و طبع روان، بر ادب فارسی و عربی احاطه داشته و با دانش‌های رسمی زمان خود- علوم دینی، ادبی، موسیقی و نجوم- آشنا بوده و در ضمن سروده‌های خود گفته است:

در مدح تو تا من منم با صد زبان چون سوسنم

نه شاعر اندر یک فنم، بل عالمم در چند فن

وفات

زمان درگذشت و خاکجای فرید هم مشخص نیست و با توجه به سه قصیده‌ای که در مدح اَبَش خاتون سروده و حکومت اَبَش از سال 662 آغاز و در سال 685ق پایان گرفته است، می‌توان پذیرفت که حداقل تا نیمه دهه هفتم قرن هفتم هجری، حیات داشته و در شیراز یا اصفهان می‌زیسته است.

آثار

دیوانی از اشعار وی، به اهتمام و تصحیح محسن کیانی، منتشر شده است.

منابع مقاله

اصفهانی، فرید، «دیوان فرید اصفهانی (اسفراینی)»، به اهتمام محسن کیانی، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1381ش.

وابسته‌ها

دیوان فرید اصفهانی (اسفراینی)