الخصال الرصيعة في فهرست أسماء مصنفي الشعیة

الخصال الرصيعة في فهرست أسماء مصنفي الشعیة
پدیدآوران	فهدی، جاسم (نويسنده)
سال نشر	1440ق - 2019م
چاپ	1
موضوع	نقد و تفسیر نجا‌شی‌، احمد بن‌ علی‌، ۳۷۲ - ۴۵۰ق‌. رجا‌ل‌ النجا‌شی‌,نقد و تفسیر محدثا‌ن‌ شیعه‌,نقد و تفسیر حدیث‌-- علم‌ الرجا‌ل‌,سرگذشتنا‌مه‌ و کتا‌بشنا‌سی‌ نجا‌شی‌، احمد بن‌ علی‌، ۳۷۲ - ۴۵۰ق‌
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	BP۱۱۵/۱/ن۳ر۳۰۸۷
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

الخصال الرصيعة في فهرست أسماء مصنفي الشيعة، نوشته جاسم فهدی است که در آن به بررسی کتاب «رجال نجاشی» یا همان «فهرست أسماء مصنفي الشيعة» اثر ابوالحسین، احمد بن على بن احمد نجاشى (450-372ق) که از کتب اربعه رجالی شیعه است، می‌پردازد.

فهدی کتابش را با شرحی از زندگی نجاشی آغاز می‌کند. او به شرح نسخه‌های کتاب می‌پردازد و عنوان درستی را برای کتاب برمی‌گزیند. نویسنده سپس، ملاک‌های نجاشی را در توثیق و تضعیف رجال برمی‌شمرد. ‏او خطاهایی را که در ضبط نام‌ها و کنیه‌های کسان آمده است، به نسخه‌نویسان نسبت می‌دهد‏. او بر این باور است که نجاشی جز از کسان ثقه، روایت نقل نمی‌کند. او مراسیل نجاشی را دو بخش می‌کند ‏و تعداد کسانی را که نجاشی از آنان روایت آورده است، به پانزده جماعت می‌رساند‏. فهدی با بررسی مشایخ نجاشی، آنان را به دو گروه عمده که مورد اتفاق و اختلافند، تقسیم می‌کند؛ مورد اتفاق‌ها کسانی‌اند که محمد، احمد، علی، حسن و حسین نامیده می‌شوند و اختلافی‌ها نیز ده نفرند‏. برخی نیز هستند که کارشان به نفی و اثبات می‌کشد که عبارتند از: «احمد بن حسین عبیدالله غضائری»، «ابواسحاق طبری»، «ابوالحسن بغدادی سورایی»، «ابوالحسین بن محمد بن ابی‌سعید»، «احمد بن محمد بن عبدالله جعفی»‏.

فهدی کتاب‌ها را به دو بخش «کتب اصحاب امامیه» با کتاب‌هایی در رجال، فهارس و تواریخ و «کتب غیر امامیه» از فرقه‌های عامه، زیدیه و معتزله قسمت می‌کند‏. او بررسی‌های درخور توجهی را در رجال نجاشی انجام داده است؛ برای نمونه، او در بُرشی از فصل هفتم کتاب، به اهمال‌های نجاشی در نیاوردن اوصاف مهم برخی راویان پرداخته است که این اهمال‌ها خود را در هفت موردِ «اقوال پیشینیان، جرح و تعدیل برخی روات، ذکر مذاهب، طبقه راوی، ذکر طریقه‌های برخی کتب، ذکر مصادر برخی ترجمه‌ها و ذکر بعضی از مصنفات راوی» نشان می‌دهد.

فهدی مباحث چهارگانه‌ای را با عنوان «تعارض» ارائه می‌کند که اولی به تعارض کلام نجاشی با کلام شیخ طوسی در «فهرست»، «رجال» و دیگر نوشته‌های او بازمی‌گردد. دوم، تعارض کلام نجاشی را با آنچه از کشی در کتاب «اختیار» نقل شده است، نمایش می‌دهد. سوم، تعارض کلام نجاشی را با آنچه از اَعلام پیشین آمده است، بیان می‌کند و چهارم، به تعارض کلام او با برخی اخبار می‌پردازد‏. او می‌گوید: نجاشی در کنار تراجمی که از رجال مورد نظرش آورده است، برخی دیگر را به‌مناسبت‌هایی شرح می‌دهد (هرچند که عنوانی برای آنان درج نکرده است). این مناسبت‌ها در قرابتی است که فرد با مترجَم اصلی دارد یا اینکه در «نام» با وی مشترک است و مناسبت‌های دیگری که هنگام تتبع نام‌ها دیده می‌شود. فهدی این‌گونه افراد را در دو بخش دسته‌بندی می‌کند. نخست، راویانی که برای آنان وصف «تعدیل» و یا «جرح» به‌کار رفته است که تعدادشان به 78 نفر می‌رسد ‏و قسم دوم، مجموعه بزرگی از کسانی است که نجاشی آنان را ضمن شرح حال دیگران نام برده است بدون آنکه برای آنان وصف تعدیل یا جرح را ذکر کند‏. فهدی در پایان، به واژه‌ها و عبارت‌هایی اشاره می‌کند که نجاشی آن‌ها را در بیان شرح حال کسان به‌کار برده است. این واژه‌های مختصر و بلیغ، تأثیر بزرگی در مقام استدلال دارند‏.

منابع مقاله

متن کتاب.