مزدیسنا و تأثیر آن در ادبیات پارسی

مزدیسنا و تأثیر آن در ادبیات پارسی
پدیدآوران	معین، محمد (مؤلف)، معین، مهین‌دخت (به کوشش)
ناشر	دانشگاه تهران
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1388
چاپ	پنجم
موضوع	ادبیات فارسی و اوستا,زردشتی در ادبیات
زبان	فارسی
تعداد جلد	2
کد کنگره	PIR۱۶۱/م۶م۴

مزدیسنا و تأثیر آن در ادبیات پارسی، پایان‌نامه دکتری محمد معین میان سال‌های 1319 تا 1320 بوده است. این کتاب به دنبال بررسی تأثیر آیین زرتشت بر ادبیات فارسی است که بخشی از آن پس از درگذشت مؤلف تدوین گردیده است.

هدف نگارنده نشان دادن این مطلب است که یورش عرب با همه صلابت و هیبتش، رابطه ایران اسلامی را یکسره با ایران پیش از اسلام قطع نکرد و نویسنده با بررسی‌هایی که در متون فارسی انجام داد، این مهم را اثبات می‌کند.

نوشتار مشتمل بر دو جلد و نه بخش است. جلد نخست، دارای شش بخش اصلی است که چهار بخش اول آن به بررسی، آیین آریایی‌ها پیش از ظهور زرتشت، زندگی زرتشت و هویت او در نظر نویسندگان ایرانی و فرهنگ یهودی، اوستا و بخش‌های مختلف آن و در ادامه، باورها و آیین‌های زرتشتی و جلوه‌های آن در ادب فارسی و همچنین جایگاه دین زرتشت (مجوس) در قرآن و احادیث اختصاص دارد. جلد دوم نیز دربرگیرنده سه بخش دیگر است، که در بخش هفتم، ابتدا به گاهان و یشت‌ها به عنوان نخستین منظومه‌های ایرانی توجه می‌کند و در ادامه از شاعران پارسی‌زبان که به برخی مضامین مزدیسنایی نظر داشته‌اند، سخن می‌گوید. بخش هشتم کتاب، به بررسی اصطلاح‌های مزدیسنایی در شعر شاعران پارسی‌زبان از برهانی (قرن پنجم هجری) تا هاتف اصفهانی (قرن دوازدهم هجری) اختصاص دارد.

در آخرین بخش، یعنی بخش نهم که گویا در چاپ‌های بعدی به کتاب افزوده شده، تأثیر مفاهیم مزدیسنایی در متون منثور فارسی از بلعمی (قرن چهارم هجری) وزیر عبدالملک بن نوح و منصور بن نوح تا ابن ترکه اصفهانی (مقتول در 850ق) بررسی شده است.

منابع مقاله

شرفایی، محسن؛ اکبری چناری، علی؛ کتاب‌شناسی توصیفی ادیان (دفتر چهارم: ادیان ایران باستان)، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی، چاپ اول، 1396ش.