فتوح البلدان (تحقیق محمد رضوان)

فتوح البلدان
پدیدآوران	بلاذري، احمد بن يحيي (نویسنده) رضوان، رضوان محمد (مصحح)
ناشر	دار الکتب العلمية
مکان نشر	لبنان - بيروت
سال نشر	1412ق. = 1991م.
چاپ	یکم
موضوع	فتوحات اسلامي - متون قديمي تا قرن 14 کشورهاي اسلامي - تاريخ - متون قديمي تا قرن 14 ايران - تاريخ - حمله اعراب، 12 - 31ق. اسلام - تاريخ - متون قديمي تا قرن 14
زبان	عربي
کد کنگره	‏ ‎‏/‎‏ب‎‏8‎‏ف‎‏2 / 35/63 ‏DS‎‏

فتوح البلدان تألیف مورخ بزرگ مسلمان احمد بن يحيى بلاذرى (متوفى 279ق) با تحقیق رضوان محمد رضوان؛ در زمرۀ قديمي‌ترين و معتبرترين كتب فتوح و ظاهرا خلاصه‌اى است از اصل كتاب كه به‌گونۀ روايى تدوين يافته و در آن، اخبار مربوط به فتوحات مسلمانان در نواحى مختلفبه ترتيب ذيل نقل شده است:

فتوحات داخل جزيرة العرب از جمله فتح فدك و مكه وطائف، فتوح شام و شهرهاى آن، فتح قبرس و ثغور شام، فتوح جزيره، فتوح ارمينيه، فتوح مصر و مغرب از جمله فتح اسكندريه و برقه و اطرابلس، فتح افريقيه، فتوح اندلس، فتوح سواد عراق، و سرانجام فتوح ايران و نواحى مختلف آن تا خراسان و سند.

بلاذرى كوشيده حوادثى را كه از ابتداى فتح تا زمان خويش در هريك از نواحى مفتوحه رخ‌داده ذكر كند و از اين‌رو كتاب حاوى اطلاعات سودمندى در تاريخ عصر عباسى است.

بعلاوه، در ضمن شرح فتوح، به برخى جنبه‌هاى تشكيلات حكومتى و ادارى از جمله نقل دواوين اشاراتى دارد؛هم‌چنانكه در پايان، مباحثى را به احكام زمينهاى خراج، ديوان عطا، امر خاتم، ضرب سكه و تغيير خط اختصاص داده است.

روايات او در خصوص فتوح مسلمانان در ايران معتبر و دقيق و مبنى بر اطلاعات و معلومات قابل‌اعتماد است.

از ديگر ويژگي‌هاى كتاب، استفاده از مآخذى است كه امروزه در دسترس نيست واطلاعات آن در ديگر منابع نيز يافت نمى‌شود.

از كتاب دو ترجمه در دست است يكى بخش مربوط به ايران ترجمه دكتر آذرنوش كه در ذيل معرفى شده و ديگرى ترجمۀ كل كتاب توسط احمد توكل با مقدمه و فهارس كه در سال 1337 در تهران به چاپ رسيده است.

منابع مقاله

روغنی، شهره، کتابشناسی گزیده توصیفی تاریخ و تمدن ملل اسلامی، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها(سمت)، 1382ش

وابسته‌ها

فتوح البلدان (ترجمه)

فتوح البلدان