طرق الإستدلال بالسنة و الإستنباط منها

طرق الإستدلال بالسنة و الإستنباط منها
پدیدآوران	خیاط، عبدالعزیز (نويسنده)
ناشر	دار السلام
مکان نشر	مصر - قاهره
سال نشر	1406ق - 1986م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/خ9ط4 163/8 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

طرق الإستنباط بالسنة والإستنباط منها اثر عبدالعزیز خیاط، رساله‌ای است کوتاه و مختصر پیرامون بررسی راه‌های استنباط از سنت.

کتاب با مقدمه‌ای تقریبا مفصل از نویسنده آغاز و مطالب سه بخش کلی، ارائه شده است. در مقدمه، به ذکر فوائد موجود در حدیثی منسوب به پیامبر(ص) پیرامون رحمت بودن اختلاف میان اصحاب، پرداخته شده است که از جمله آن‌ها، عبارت‌اند از:

1. خبردادن پیامبر(ص) به وجود اختلاف مذاهب در مسائل فرعی پس از خود و رضایت به این اختلاف؛
2. تقریر آن حضرت به این که این اختلاف، رحمتی برای امت است؛
3. مخیر بودن مکلفین در اتخاذ رأی هریک از صحابه، بدون تعیین هیچ‌یک از آن‌ها در مواردی که نصی وجود ندارد و....

نویسنده درجه استدلال به حدیث را متعلق به حجیت آن، اعم از متواتر یا واحد بودن حدیث دانسته و در ابتدای مباحث، به تشریح و تبیین این درجه پرداخته است و ازآنجاکه شکی در حجیت حدیث متواتر وجود ندارد، شروط استدلال به حدیث واحد را موردبحث و بررسی، قرار داده است. وی مسلمان، مکلف، عادل و ضابط بودن را مهم‌ترین شرط در راوی و از لحاظ عقلی محال نبودن و عدم مخالفت با نص قطعی و اجماع ائمه را از شروط مدول خبر، عنوان نموده است.

در ادامه، در سه بخش زیر، به تشریح و توضیح انواع طرق استدلال، پرداخته شده است:

1. طرق استدلال احکام از الفاظ که به‌واسطه یکی از سه‌راه زیر، ممکن است:
   1. نقل متواتر: استفاده از الفاظ و کلماتی که به‌صورت تواتر، صحت معنای آن مشخص است؛ مانند روایت نبوی(ص) «من أحیا أرضا میتة فهي له» که معنای هر دو لفظ «الأرض» و «میتة»، به‌واسطه تواتر لغوی، معلوم و مشخص است.
   2. نقل آحاد مانند نقل روایتی که در آن، الفاظ غریب المعنی وجود داشته باشد، مانند کلمه «ممصمصة» در روایت: «القتل في سبیل الله ممصمصة».
   3. استدلال عقلی از نقل: مانند قول «الرجال خیر من النساء» که عقلا امکان بهتر بودن برخی از نساء بر رجال وجود دارد.
2. طرق استدلال من الفاظ واضح و غیرواضح.
3. طرق استدلال از دلالات.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.