تهذيب الموافقات: تفاوت میان نسخه‌ها
A-esmaeili (بحث | مشارکتها) (صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR79749J1.jpg | عنوان = تهذيب الموافقات | عنوان‌های دیگر = | پدیدآورندگان | پدیدآوران = شاطبی، ابراهیم بن موسی (نويسنده) جیزانی، محمد بن حسین (مصحح) |زبان | زبان = عربی | کد کنگره = /ش2ت9 156 BP | موضوع = |ناشر | ناشر = دار...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''تهذيب الموافقات'''، گزیده کتاب [[الموافقات]] نوشته اصولى، مفسر، فقیه، محدث و لغوى مالکی اندلسی، [[شاطبی، ابراهیم بن موسی| ابواسحاق شاطبی]] (متوفای 790ق)، به قلم پژوهشگر معاصر، [[محمد بن حسین جیزانی]]، مقاصد شریعت اسلامی و برخی از مباحث علم اصول فقه مانند ادله شرعی، اجتهاد و تقلید و تعارض و ترجیح را بررسی و تبیین می‌کند. [[شاطبی]] مالکی‌مذهب است و با نگارش این کتاب، می‌خواهد بین مالکیان و حنفیان سازش برقرار کند و به همین جهت، اثرش را [[الموافقات]] نامیده است<ref>ر.ک: التمهيد، ص17</ref>. | '''تهذيب الموافقات'''، گزیده کتاب [[الموافقات]] نوشته اصولى، مفسر، فقیه، محدث و لغوى مالکی اندلسی، [[شاطبی، ابراهیم بن موسی| ابواسحاق شاطبی]] (متوفای 790ق)، به قلم پژوهشگر معاصر، [[محمد بن حسین جیزانی]]، مقاصد شریعت اسلامی و برخی از مباحث علم اصول فقه مانند ادله شرعی، اجتهاد و تقلید و تعارض و ترجیح را بررسی و تبیین می‌کند. [[شاطبی، ابراهیم بن موسی|شاطبی]] مالکی‌مذهب است و با نگارش این کتاب، می‌خواهد بین مالکیان و حنفیان سازش برقرار کند و به همین جهت، اثرش را [[الموافقات]] نامیده است<ref>ر.ک: التمهيد، ص17</ref>. | ||
==هدف== | ==هدف== | ||
[[محمد بن حسین جیزانی]]، مقصود از این خلاصه را برقرار کردن پیوندی شایسته بین جوانان امروز و میراث فرهنگی دیروز، دانسته و اظهار امیدواری کرده است که این کار، یاوری در جهت شناسایی اهداف دین اسلام و تشویقی برای مطالعه [[الموافقات]] شود. او می‌گوید: در این خلاصه‌نویسی، در کلام [[شاطبی]] هیچ تغییری ندادم و از الفاظ و معانی او پیروی کردم و نظم و سامان اثرش را دگرگون نساختم؛ به‌صورتی که اگر کتاب را از اول تا آخر بخوانی، احساس نمی‌کنی سخنی حذف شده است و مطالبش را پیوسته و منسجم خواهی یافت<ref>ر.ک: مقدمة التهذيب، ص5</ref>. | [[محمد بن حسین جیزانی]]، مقصود از این خلاصه را برقرار کردن پیوندی شایسته بین جوانان امروز و میراث فرهنگی دیروز، دانسته و اظهار امیدواری کرده است که این کار، یاوری در جهت شناسایی اهداف دین اسلام و تشویقی برای مطالعه [[الموافقات]] شود. او می‌گوید: در این خلاصه‌نویسی، در کلام [[شاطبی، ابراهیم بن موسی|شاطبی]] هیچ تغییری ندادم و از الفاظ و معانی او پیروی کردم و نظم و سامان اثرش را دگرگون نساختم؛ به‌صورتی که اگر کتاب را از اول تا آخر بخوانی، احساس نمی‌کنی سخنی حذف شده است و مطالبش را پیوسته و منسجم خواهی یافت<ref>ر.ک: مقدمة التهذيب، ص5</ref>. | ||
==روش== | ==روش== | ||
[[جیزانی]]، افزوده است در تهذیب و تلخیص [[الموافقات]] مواردی را مراعات کردم، از جمله: | [[جیزانی]]، افزوده است در تهذیب و تلخیص [[الموافقات]] مواردی را مراعات کردم، از جمله: | ||
# برخی از مطالب متن اصلی (مسائل، فصول، مثال‌ها، ادله، اعتراضات و جواب‌ها) را که به تشخیص خودم به آن نیازی نبود، حذف کردم و کوشیدم این کار، در مقصود [[شاطبی]] خللی وارد نکند. به این ترتیب، سه‌چهارم مباحث کتاب [[الموافقات]] حذف شد و یک چهارمش باقی ماند. | # برخی از مطالب متن اصلی (مسائل، فصول، مثال‌ها، ادله، اعتراضات و جواب‌ها) را که به تشخیص خودم به آن نیازی نبود، حذف کردم و کوشیدم این کار، در مقصود [[شاطبی، ابراهیم بن موسی|شاطبی]] خللی وارد نکند. به این ترتیب، سه‌چهارم مباحث کتاب [[الموافقات]] حذف شد و یک چهارمش باقی ماند. | ||
# این تهذیب و تلخیص را با اعتماد بر کتاب [[الموافقات]] (تصحیح و چاپ عبدالله درّاز) انجام دادم و گاهی اختلاف نسخه‌های خطی را نیز یادآوری کردم. | # این تهذیب و تلخیص را با اعتماد بر کتاب [[الموافقات]] (تصحیح و چاپ عبدالله درّاز) انجام دادم و گاهی اختلاف نسخه‌های خطی را نیز یادآوری کردم. | ||
# نشانی منابع روایات و آثار را در صحیحین و... به مقدار امکان، مشخص کردم و غالباً از تحقیق [[شیخ مشهور]] بهره بردم. | # نشانی منابع روایات و آثار را در صحیحین و... به مقدار امکان، مشخص کردم و غالباً از تحقیق [[سلمان، مشهور حسن|شیخ مشهور]] بهره بردم. | ||
# در موارد اندکی، تعلیقاتی متناسب با موضوع افزودم. | # در موارد اندکی، تعلیقاتی متناسب با موضوع افزودم. | ||
# مقدمه کوتاهی بر این اثر افزودم و در آن، [[شاطبی]] و کتابش، [[الموافقات]]، را معرفی کردم<ref>ر.ک: همان، ص5-7</ref>. | # مقدمه کوتاهی بر این اثر افزودم و در آن، [[شاطبی، ابراهیم بن موسی|شاطبی]] و کتابش، [[الموافقات]]، را معرفی کردم<ref>ر.ک: همان، ص5-7</ref>. | ||
==انتقادهای جیزانی== | ==انتقادهای جیزانی== | ||
گزیده‌نویس حاضر، [[محمد بن حسین جیزانی]]، گرایش اعتقادی نویسنده را با عنوان "وقفة مع عقيدة الشاطبي" مورد انتقاد قرار داده و افزوده: همان طور که از رساله پژوهشگر [[عبدالرحمن آدم علی]] به نام [[الإمام الشاطبي: عقيدته و موقفه من البدع و أهلها]] آشکار می‌شود، [[شاطبی]] علی‌رغم مقاومت‌هایش در برابر بدعت‌های عملی، خود به عقاید اشاعره دل‌بستگی داشت و با مذهب سلف و عقیده اهل سنت و جماعت مخالفت می‌کرد<ref>ر.ک: التمهيد، ص13-14</ref>. [[جیزانی]]، با عنوان "المؤاخذات علی الكتاب"، چند نقد را بر [[الموافقات]] وارد دانسته است: | گزیده‌نویس حاضر، [[محمد بن حسین جیزانی]]، گرایش اعتقادی نویسنده را با عنوان "وقفة مع عقيدة الشاطبي" مورد انتقاد قرار داده و افزوده: همان طور که از رساله پژوهشگر [[عبدالرحمن آدم علی]] به نام [[الإمام الشاطبي: عقيدته و موقفه من البدع و أهلها]] آشکار می‌شود، [[شاطبی، ابراهیم بن موسی|شاطبی]] علی‌رغم مقاومت‌هایش در برابر بدعت‌های عملی، خود به عقاید اشاعره دل‌بستگی داشت و با مذهب سلف و عقیده اهل سنت و جماعت مخالفت می‌کرد<ref>ر.ک: التمهيد، ص13-14</ref>. [[جیزانی]]، با عنوان "المؤاخذات علی الكتاب"، چند نقد را بر [[الموافقات]] وارد دانسته است: | ||
# مخالفت با روش سلف در برخی مسائل اعتقادی: | # مخالفت با روش سلف در برخی مسائل اعتقادی: | ||
## انکار باء سببیت که برخاسته از نفی علیت است. | ## انکار باء سببیت که برخاسته از نفی علیت است. | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
## کثرت ورود در مسائل حاشیه‌ای و آوردن استطرادهای فراوان که وحدت موضوعی کتاب را از بین برده است. | ## کثرت ورود در مسائل حاشیه‌ای و آوردن استطرادهای فراوان که وحدت موضوعی کتاب را از بین برده است. | ||
## علاقه شدید به آوردن اعتراضات و پاسخ‌های آن که سایه جدل‌های ملال‌آور را بر کتاب، گسترده است. | ## علاقه شدید به آوردن اعتراضات و پاسخ‌های آن که سایه جدل‌های ملال‌آور را بر کتاب، گسترده است. | ||
## دور شدن از بحث اصلی و مشغول گشتن به فروع و جزئیات مسائل. البته [[محمد بن حسین جیزانی]]، بعد از نقل انتقادهای اخیر، آن را وارد ندانسته و روش [[شاطبی]] را در [[الموافقات]]، شیوه‌ای رایج در بین بسیاری از نویسندگان، به‌ویژه در زمینه علم اصول فقه شمرده است که بسیاری از اندیشوران می‌پسندند و سودمند و بلکه سرمایه نشاط و لذّت علمی می‌شمارند<ref>ر.ک: همان، ص22- 25</ref>. | ## دور شدن از بحث اصلی و مشغول گشتن به فروع و جزئیات مسائل. البته [[محمد بن حسین جیزانی]]، بعد از نقل انتقادهای اخیر، آن را وارد ندانسته و روش [[شاطبی، ابراهیم بن موسی|شاطبی]] را در [[الموافقات]]، شیوه‌ای رایج در بین بسیاری از نویسندگان، به‌ویژه در زمینه علم اصول فقه شمرده است که بسیاری از اندیشوران می‌پسندند و سودمند و بلکه سرمایه نشاط و لذّت علمی می‌شمارند<ref>ر.ک: همان، ص22- 25</ref>. | ||
==بهترین چاپ== | ==بهترین چاپ== | ||
نویسنده با توضیح مشخصات چاپ‌های گوناگون [[الموافقات]]، افزوده است: بهترین چاپ، 2 مورد است: | نویسنده با توضیح مشخصات چاپ‌های گوناگون [[الموافقات]]، افزوده است: بهترین چاپ، 2 مورد است: | ||
# منتشرشده با تحقیق [[شیخ عبدالله درّاز]]. | # منتشرشده با تحقیق [[دراز، محمد عبدالله|شیخ عبدالله درّاز]]. | ||
# انتشاریافته با تحقیق [[ | # انتشاریافته با تحقیق شیخ [[سلمان، مشهور حسن|مشهور آل سلمان]]<ref>ر.ک: همان، ص26-27</ref>. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
نسخهٔ ۲۲ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۵۶
| تهذيب الموافقات | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | شاطبی، ابراهیم بن موسی (نويسنده) جیزانی، محمد بن حسین (مصحح) |
| ناشر | دار ابن الجوزي |
| مکان نشر | عربستان - دمام |
| سال نشر | 1421ق |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ش2ت9 156 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
تهذيب الموافقات، گزیده کتاب الموافقات نوشته اصولى، مفسر، فقیه، محدث و لغوى مالکی اندلسی، ابواسحاق شاطبی (متوفای 790ق)، به قلم پژوهشگر معاصر، محمد بن حسین جیزانی، مقاصد شریعت اسلامی و برخی از مباحث علم اصول فقه مانند ادله شرعی، اجتهاد و تقلید و تعارض و ترجیح را بررسی و تبیین می‌کند. شاطبی مالکی‌مذهب است و با نگارش این کتاب، می‌خواهد بین مالکیان و حنفیان سازش برقرار کند و به همین جهت، اثرش را الموافقات نامیده است[۱].
هدف
محمد بن حسین جیزانی، مقصود از این خلاصه را برقرار کردن پیوندی شایسته بین جوانان امروز و میراث فرهنگی دیروز، دانسته و اظهار امیدواری کرده است که این کار، یاوری در جهت شناسایی اهداف دین اسلام و تشویقی برای مطالعه الموافقات شود. او می‌گوید: در این خلاصه‌نویسی، در کلام شاطبی هیچ تغییری ندادم و از الفاظ و معانی او پیروی کردم و نظم و سامان اثرش را دگرگون نساختم؛ به‌صورتی که اگر کتاب را از اول تا آخر بخوانی، احساس نمی‌کنی سخنی حذف شده است و مطالبش را پیوسته و منسجم خواهی یافت[۲].
روش
جیزانی، افزوده است در تهذیب و تلخیص الموافقات مواردی را مراعات کردم، از جمله:
- برخی از مطالب متن اصلی (مسائل، فصول، مثال‌ها، ادله، اعتراضات و جواب‌ها) را که به تشخیص خودم به آن نیازی نبود، حذف کردم و کوشیدم این کار، در مقصود شاطبی خللی وارد نکند. به این ترتیب، سه‌چهارم مباحث کتاب الموافقات حذف شد و یک چهارمش باقی ماند.
- این تهذیب و تلخیص را با اعتماد بر کتاب الموافقات (تصحیح و چاپ عبدالله درّاز) انجام دادم و گاهی اختلاف نسخه‌های خطی را نیز یادآوری کردم.
- نشانی منابع روایات و آثار را در صحیحین و... به مقدار امکان، مشخص کردم و غالباً از تحقیق شیخ مشهور بهره بردم.
- در موارد اندکی، تعلیقاتی متناسب با موضوع افزودم.
- مقدمه کوتاهی بر این اثر افزودم و در آن، شاطبی و کتابش، الموافقات، را معرفی کردم[۳].
انتقادهای جیزانی
گزیده‌نویس حاضر، محمد بن حسین جیزانی، گرایش اعتقادی نویسنده را با عنوان "وقفة مع عقيدة الشاطبي" مورد انتقاد قرار داده و افزوده: همان طور که از رساله پژوهشگر عبدالرحمن آدم علی به نام الإمام الشاطبي: عقيدته و موقفه من البدع و أهلها آشکار می‌شود، شاطبی علی‌رغم مقاومت‌هایش در برابر بدعت‌های عملی، خود به عقاید اشاعره دل‌بستگی داشت و با مذهب سلف و عقیده اهل سنت و جماعت مخالفت می‌کرد[۴]. جیزانی، با عنوان "المؤاخذات علی الكتاب"، چند نقد را بر الموافقات وارد دانسته است:
- مخالفت با روش سلف در برخی مسائل اعتقادی:
- انکار باء سببیت که برخاسته از نفی علیت است.
- توهین به نصوص سمعی و اینکه مفید یقین نیست و ظنون است.
- انکار حکمت در افعال الهی.
- تأویل صفات.
- نفی مطلق حُسن و قبح عقلی.
- آوردن بسیاری از روایات ضعیف و ساختگی و نسبت دادن آن به پیامبر(ص) بدون بیان مجعولیت آن.
- روش تألیف کتاب الموافقات (بر طبق نظر حمادی عبیدی در کتاب "الشاطبي و مقاصد الشريعة"):
- کثرت ورود در مسائل حاشیه‌ای و آوردن استطرادهای فراوان که وحدت موضوعی کتاب را از بین برده است.
- علاقه شدید به آوردن اعتراضات و پاسخ‌های آن که سایه جدل‌های ملال‌آور را بر کتاب، گسترده است.
- دور شدن از بحث اصلی و مشغول گشتن به فروع و جزئیات مسائل. البته محمد بن حسین جیزانی، بعد از نقل انتقادهای اخیر، آن را وارد ندانسته و روش شاطبی را در الموافقات، شیوه‌ای رایج در بین بسیاری از نویسندگان، به‌ویژه در زمینه علم اصول فقه شمرده است که بسیاری از اندیشوران می‌پسندند و سودمند و بلکه سرمایه نشاط و لذّت علمی می‌شمارند[۵].
بهترین چاپ
نویسنده با توضیح مشخصات چاپ‌های گوناگون الموافقات، افزوده است: بهترین چاپ، 2 مورد است:
- منتشرشده با تحقیق شیخ عبدالله درّاز.
- انتشاریافته با تحقیق شیخ مشهور آل سلمان[۶].
پانویس
منابع مقاله
مقدمة التهذيب و التمهيد.