ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر: تفاوت میان نسخه‌ها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '(د ' به '(متوفای ') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
</div> | </div> | ||
'''ابن بَرّاج، سعد‌الدين ابوالقاسم عبدالعزيز بن نحرير بن عبدالعزيز بن براج طرابلسى، معروف به قاضى''' و ملقب به '''عز المؤمنين''' (متوفای | '''ابن بَرّاج، سعد‌الدين ابوالقاسم عبدالعزيز بن نحرير بن عبدالعزيز بن براج طرابلسى، معروف به قاضى''' و ملقب به '''عز المؤمنين''' (متوفای شعبان 481)، فقيه و قاضى شيعى امامى بوده است. | ||
==ولادت== | ==ولادت== | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
==اساتید== | ==اساتید== | ||
آوازه مجلس درس [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] علم الهدى او را به بغداد كشاند. ابن براج در 429ق، در درس وى حاضر شد و 7 سال؛ يعنى تا زمان درگذشت [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] نزد او دانش آموخت. علم الهدى كه كمك‌هزينه دانشجویان را به اندازه شأن علمى‌اشان مى‌پرداخت، به [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] ماهانه 12 و به ابن براج 8 دينار مى‌داد و ازاين‌رو مى‌توان او را برجسته‌ترين و نام‌بردارترين شاگرد علم الهدى، پس از شيخ [[طوسی، محمد بن حسن|ابوجعفر طوسى]] (متوفای | آوازه مجلس درس [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] علم الهدى او را به بغداد كشاند. ابن براج در 429ق، در درس وى حاضر شد و 7 سال؛ يعنى تا زمان درگذشت [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] نزد او دانش آموخت. علم الهدى كه كمك‌هزينه دانشجویان را به اندازه شأن علمى‌اشان مى‌پرداخت، به [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] ماهانه 12 و به ابن براج 8 دينار مى‌داد و ازاين‌رو مى‌توان او را برجسته‌ترين و نام‌بردارترين شاگرد علم الهدى، پس از شيخ [[طوسی، محمد بن حسن|ابوجعفر طوسى]] (متوفای 460ق) دانست. | ||
ابن براج پس از درگذشت علم الهدى، در مجلس درس [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] شركت جست و چند سالى نيز در محضر او بود. در 438ق، به‌عنوان خليفه شيخ رهسپار طرابلس شام شد. برخى از نویسندگان بر آنند كه جلال الملك (از فرمانروايان بنى عمار، حك 464 - 492ق) در همین سال او را بر منصب قضا گماشت، ولى با توجه به زمان روى‌كارآمدن جلال الملك چنين سخنى درست به نظر نمى‌رسد. اگر جلال الملك درست در آغاز حكومت خود، ابن براج را بر آن منصب گمارده باشد، از آنجا كه وى تا پایان عمر در طرابلس ماندگار شد، مى‌توان گفت كه وى حدود 17 سال قاضى طرابلس بوده است. افندى، افزون بر استادان يادشده، [[شيخ مفيد]] محمد بن نعمان (متوفای | ابن براج پس از درگذشت علم الهدى، در مجلس درس [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] شركت جست و چند سالى نيز در محضر او بود. در 438ق، به‌عنوان خليفه شيخ رهسپار طرابلس شام شد. برخى از نویسندگان بر آنند كه جلال الملك (از فرمانروايان بنى عمار، حك 464 - 492ق) در همین سال او را بر منصب قضا گماشت، ولى با توجه به زمان روى‌كارآمدن جلال الملك چنين سخنى درست به نظر نمى‌رسد. اگر جلال الملك درست در آغاز حكومت خود، ابن براج را بر آن منصب گمارده باشد، از آنجا كه وى تا پایان عمر در طرابلس ماندگار شد، مى‌توان گفت كه وى حدود 17 سال قاضى طرابلس بوده است. افندى، افزون بر استادان يادشده، [[شيخ مفيد]] محمد بن نعمان (متوفای 413ق) را نيز با ترديد از استادان قاضى مى‌شمارد كه اگر وى در سال درگذشت [[شيخ مفيد]]، 13 ساله بوده باشد، مى‌توان این ترديد را موجه دانست. افندى از خلال كلمات مجلسى چنين برداشت كرده كه [[کراجکی، محمد بن علی|ابوالفتح كراجكى]] (متوفای 449ق) استاد وى بوده است، ولى شخصاً بر آن است كه كراجكى استاد قاضى عبدالعزيز بن ابى‌كامل طرابلسى، شاگرد ابن براج بود و برخى از رجال‌شناسان، پاره‌اى از احوال، کتاب‌ها و حتى لقب آن قاضى را با ابن براج درآمیخته‌اند. | ||
==شاگردان== | ==شاگردان== | ||
نسخهٔ ۱۷ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۰۰
| نام | ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر |
|---|---|
| نام‌های دیگر | طرابلسی، عبدالعزیزی بن نحریر |
| نام پدر | نحریر |
| متولد | ۴۰۰ق |
| محل تولد | مصر |
| رحلت | 481 ق |
| اساتید | سيد مرتضى علم الهدى، شيخ طوسى، |
| برخی آثار | جواهر الفقه |
| کد مؤلف | AUTHORCODE00078AUTHORCODE |
ابن بَرّاج، سعد‌الدين ابوالقاسم عبدالعزيز بن نحرير بن عبدالعزيز بن براج طرابلسى، معروف به قاضى و ملقب به عز المؤمنين (متوفای شعبان 481)، فقيه و قاضى شيعى امامى بوده است.
ولادت
از تاريخ تولد او آگاهى دقيقى در دست نيست، ولى با توجه به اينكه عمرش را هشتاد و اندى نوشته‌اند، مى‌توان گفت كه در حدود 400ق، به دنيا آمده است.
ابن براج در مصر متولد گرديد و در همان جا رشد يافت و چون ديرزمانى قضاى طرابلس شام را به عهده داشت، به طرابلسى معروف شد. فقيهان امامى، وقتى به‌نحو مطلق از «قاضى» ياد مى‌كنند، مرادشان ابن براج است.
اساتید
آوازه مجلس درس سيد مرتضى علم الهدى او را به بغداد كشاند. ابن براج در 429ق، در درس وى حاضر شد و 7 سال؛ يعنى تا زمان درگذشت سيد مرتضى نزد او دانش آموخت. علم الهدى كه كمك‌هزينه دانشجویان را به اندازه شأن علمى‌اشان مى‌پرداخت، به شيخ طوسى ماهانه 12 و به ابن براج 8 دينار مى‌داد و ازاين‌رو مى‌توان او را برجسته‌ترين و نام‌بردارترين شاگرد علم الهدى، پس از شيخ ابوجعفر طوسى (متوفای 460ق) دانست.
ابن براج پس از درگذشت علم الهدى، در مجلس درس شيخ طوسى شركت جست و چند سالى نيز در محضر او بود. در 438ق، به‌عنوان خليفه شيخ رهسپار طرابلس شام شد. برخى از نویسندگان بر آنند كه جلال الملك (از فرمانروايان بنى عمار، حك 464 - 492ق) در همین سال او را بر منصب قضا گماشت، ولى با توجه به زمان روى‌كارآمدن جلال الملك چنين سخنى درست به نظر نمى‌رسد. اگر جلال الملك درست در آغاز حكومت خود، ابن براج را بر آن منصب گمارده باشد، از آنجا كه وى تا پایان عمر در طرابلس ماندگار شد، مى‌توان گفت كه وى حدود 17 سال قاضى طرابلس بوده است. افندى، افزون بر استادان يادشده، شيخ مفيد محمد بن نعمان (متوفای 413ق) را نيز با ترديد از استادان قاضى مى‌شمارد كه اگر وى در سال درگذشت شيخ مفيد، 13 ساله بوده باشد، مى‌توان این ترديد را موجه دانست. افندى از خلال كلمات مجلسى چنين برداشت كرده كه ابوالفتح كراجكى (متوفای 449ق) استاد وى بوده است، ولى شخصاً بر آن است كه كراجكى استاد قاضى عبدالعزيز بن ابى‌كامل طرابلسى، شاگرد ابن براج بود و برخى از رجال‌شناسان، پاره‌اى از احوال، کتاب‌ها و حتى لقب آن قاضى را با ابن براج درآمیخته‌اند.
شاگردان
كسان بسيارى از مجلس درس ابن براج بهره جسته و از او حديث شنيده‌اند كه به برخى از آنان اشاره مى‌شود: حسكا بن بابویه جد منتجب‌الدين، عبدالجبار مقرى رازى، عبدالرحمان نيشابورى خزاعى، حسن بن عبدالعزيز جيهانى، قاضى ابن ابى‌كامل طرابلسى، ابوجعفر محمد حلبى، زيد بن داعى و كمیح.
از برخى نوشته‌هاى قاضى مى‌توان پى برد كه وى در مجلس درس شيخ طوسى یک شاگرد معمولى نبوده؛ چنان‌كه در مهذب مباحثه‌اى را مى‌بينيم كه میان شيخ با ابن براج رخ داده و شيخ در این گفت‌وگو مجاب گرديده است. نيز شيخ طوسى در سرآغاز پاره‌اى از نوشته‌هایش تصريح مى‌كند كه این کتاب‌ها را به درخواست شيخ فاضل مى‌نویسد و آقابزرگ در حاشيه پاره‌اى از نسخ کتاب «الجمل و العقود» وى ديده كه مراد از شيخ فاضل، ابن براج است. نيز به گفته كاظمینى، راوندى در «حل العقود» تصريح كرده است كه شيخ مورد نظر همان ابن براج است. افزون بر آن اينكه شيخ کتاب جداگانه‌اى به نام مسائل ابن براج پرداخته است.
آثار
- الجواهر (جواهر الفقه): در1276ق، در تهران در مجموعه‌اى به نام «الجوامع الفقهية» چاپ شده است. در این کتاب حدود 820 پرسش در باب‌هاى گوناگون فقه مطرح و به آنها پاسخ داده شده است. برخى بر آنند كه این کتاب اولین نوشته‌اى است كه مسائل فقهى را به‌صورت پرسش و پاسخ طرح نموده است.
- شرح جمل العلم و العمل: شرحى است بر بخش فقهى کتاب «جمل العلم و العمل» علم الهدى. این کتاب مختصر به بيان احكام طهارت، نماز میت، روزه، اعتكاف، حج و زكات پرداخته است و از ویژگى‌هاى آن این است كه نظرهاى فقهى گروهى از صحابه پيامبر(ص) و تابعين و فقيهان سده 1 و 2ق را در بر دارد.
- المهذب: این کتاب چنان‌كه از فحواى عبارتى از آن (476/2) برمى‌آيد، در حدود 467ق، نوشته شده است و صاحب «مفتاح الكرامة» آن را مهذب قديم در مقابل مهذب ابن فهد (مهذب جديد) مى‌خواند.
پاره‌اى آثار همچون حسن التعريف؛ الكامل در فقه؛ العالم در فروع؛ المعتمد؛ المقرب؛ المنهاج؛ الموجز در فقه و التفسير نيز به وى نسبت داده شده است.[۱].
پانویس
- ↑ بحرالعلوم، سید محمد، جلد 3، ص95
منابع مقاله
بحرالعلوم، سید محمد، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374