اخلاق کارگزاران

اخلاق کارگزاران
پدیدآوران	امین‌زاده، محمدرضا (نويسنده)
ناشر	مؤسسه در راه حق
مکان نشر	ایران - قم
سال نشر	1369ش
چاپ	1
موضوع	اخلاق
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/الف8الف3 254/9 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

برای دیگر کاربردها، اخلاق کارگزاران (ابهام زدایی) را ببینید.

اخلاق کارگزاران، اثر محمدرضا امین‌زاده، کتابی است که نویسنده آن با استناد به سخنی از حضرت رسول اکرم(ص)، بقای اسلام و حکومت اسلامی را در گروه صالح بودن دانشمندان و زمامداران می‌داند و بر این باور است که کارگزاران که خادمان و گردانندگان نظام اسلامی هستند هنگامی صالح و شایسته خواهند بود که اخلاق پسندیده داشته باشند. بنابرانی در این نگاشته کوشیده است بخشی از آداب و اخلاق کارگزاری را با تکیه بر کتاب و سنت یاد کند.

اخلاق کارگزاری در اسلام از مقولات تازه‌ای است که پس از تشکیل جمهوری اسلامی ایراان، خود نموده و تا کنون تنها چند کتاب درباره آن نوشته شده است که کتاب حاضر از آنهاست.

کتاب دارای یک مقدمه و چهارده فصل است که چکیده آنها چنین است: در مقدمه فلسفه نگارش کتاب آمده است.

فصل اول: کلیات. در این فصل از مفهوم اخلاق و ملاک فعل اخلاقی در اسلام و ضرورت اخلاق مبتنی بر ایمان و اهمیت آن می‌گوید آنگاه به مقام انسان و رابطه و نسبت اخلاق ایمانی با آن می‌پردازد، سپس از الگوی اخلاقی و زندگی در پرتو اخلاق یاد می‌کند.

فصل دوم: حکومت اسلامی. به نظر نویسنده شرط لازم گفتگو از اخلاق کارگزاران اسلامی آشنایی با برخی ویژگی‌های ساختار نظام اسلامی است لذا به اختصار از هدف برقراری حکومت اسلامی و ظایف آن یاد می‌کند. از این رهگذر با یادآوری نیاز‌های فردی و جمعی آدمی به وظایف کلی ای اشاره می‌کند که رعایت آنها بر هر حکومتی لازم است. سپس با اشاره به حکمت داربودن آفرینش و یله نبودن آن، به بعثت رسولان و رسول اکرم(ص) و جانشینی امامان و سپس زعامت فقیهان در عصر غیبت می‌پردازد و تأکید می‌کند هر قانونی غیر از قانون اسلامی گمراه کننده و هر حاکمی غیر از حاکم اسلامی مکرکننده است زیرا حیات انسانی جز از راه عقل و شرع به صلاح نیاید.

سپس یه قوای سه گانه مجریه، قضاییه و مقننه، از دیدگاه اسلامی می‌رسد و قوه مجریه را شرح می‌دهد.

فصل سوم: قوای مقننه و قضائیه: در این فصل از ریشه واژه قانون، تقسیم قوانین شرع، منشاء قانون شرع، تکلیف قانون‌گذاری در زمان غیبت، مجلس شورای اسلامی و اهمیت شورا و مشورت در اسلام می‌گوید سپس به قوه قضائیه می‌پردازد و به اهمیت قضاوت وبرخی صفات قاضی اشارت می‌کند. آنگاه با استناد به اصل یکصد و پنجاه و ششم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران وظایف قوه قضائیه را یادآور می‌شود.

فصل چهارم: ولی فقیه. نویسنده درپی اثبات ولایت برای فقیه نیست و با فرض قبول این ولایت، از معنای ولی فقیه و اخلاق و صفات ولی فقیه می‌گوید.

فصل پنجم: صفات وزیران و استانداران و فرمانداران. در این فصل با اشاره به اهمیت خلیق بودن زمامداران و کارگزاران اسلامی به برخی صفات اخلاقی زمامدار و کارگزار مطلوب می‌پردازند.

فصل ششم: مسائل کلی اخلا کارگزاران. نویسنده در این فصل در پی معرفی انسان ارجمند است. مراد او ارزش اخلاقی است نه ارزش تکوینی لذا به شرح ارزش وجودی و ارزش اخلاقی می‌پردازد و انسان ارجمند را از دید قرآن معرفی می‌کند.

فصل هفتم: مقام به عنوان وسیله نه هدف. نویسنده ضمن اشاره به زیان‌های ریاست طلبی و مقام را برای مقام خواستن، به شرح عنوان فصل می‌پردازد. سپس به دو مؤلفه نیت و عمل در ارزش اخلاقی اشاره می‌کند و کارگزاران را با توجه به این دو مقوله (نیت و عمل) به سه گروه تقسیم می‌کند و هر یک را شرح می‌دهد. سپس از رابطه کارگزار با خدا می‌گوید.

فصل هشتم: رابطه کارگزار با خود. نویسنده در این فصل، نخست به لزوم و اهمیت توجه به خود و زیان‌‌های غفلت از خود اشاره و دو گونه توجه را یادآوری می‌کند آنگاه با تکیه بر اینکه کارگزاران باید از صالحان جامعه باشند به آزمون پیش از انتخاب و مفاد آن می‌پردازد.

فصل نهم: آگاهی کامل به مقررات و قوانین. یکی از شرایط کاردانی هر کارگزار آگاه او از مقررات و قوانین مربوط به کار خود است فراوانی از افراط و تفریط‌های اداری ریشه در ناآگاهی به مقررات و قوانین دارد. نویسنده پس از ذکر این نکات به تحقیق و تفحص در مسائل می‌پردازد، به این ترتیب که نخست مراد از مسائل را یاد می‌کند سپس به بررسی حدود تحقیق و تفحص می‌پردازد، آنگاه از نظم و انضباط در محیط اداری می‌گوید.

فصل دهم: کارگزاران خدمتگزار مردمند. نویسند نخست به مبانی خدمت به مردم و لزوم و اخمیت آن می‌پردازد و به نامه‌های حضرت امیر(ع) به کارگزارانش اشاهر و استناد می‌کند. سپس کارگزاران را پناه مستمندان می‌خواند و به پدادش کارگزاران و لزوم تشویق کارگزاران نمونه می‌پردازد.

فصل یازدهم: حاکمیت ضوابط نه روابط. در این فصل ضمن اشاره به اهمیت برقراری عدالت اجتماعی از دید اسلام و برابری همگانی در برابر قانون و الهی بودن حکومت اسلامی، بر بایستگی و شایستگی حاکمیت ضابطه بر رابطه در این نظام تأکید می‌کند. آنگاه به نمونه‌هایی از حکومت حضرت علی اشاره می‌کند. سپس چگونگی برخورد با ارباب رجوع را یاأاور می‌شود.

فصل دوازدهم: روش برخورد با مافوق. معنا و مصداق مافوق، فرمان بردن از مافوق و دلایل آن، تقسیم امر و نهی مافوق به مولوی و ارشادی، زیان‌های سرپیچی از خواست مافوق، انتقاد، مشورت و فواید مشورت بحث‌‌های این فصل است.

فصل سیزدهم: پرهیز از افراط و تفریط. نخست معنای این دو واژه و سپس منشأ آنها را بررسی می‌کند بعد به بخری پی‌آمد‌های افراط و تفریط می‌پردازد. پس از این راه درمان افراط و تفریط را یاد می‌کند. کارگزار و اقتصاد جامعه، کارگزار و مالیات و کارگزار و اموال خصوصی مردم، بحث‌های دیگر این فصل است.

فصل چهاردهم: روابط با بیگانگان. در این فصل از اصل عزت، عدم ذلت، اصل عدم پذیرش تسلط بیگانه و لزوم رعایت این اصول در روابط خارجی و نیز لزوم فعال بودن در سیاست خارجی می‌گوید

منابع مقاله

رفیعی، بهروز؛ اخلاق، عرفان و تصوف اسلامی: کتاب‌شناسی توصیفی و موضوعی، تهران، انتشارات بین‌المللی هدی، چاپ یکم، 1377ش.