مجمل اللغة: تفاوت میان نسخه‌ها
A-esmaeili (بحث | مشارکتها) (صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR20854J1.jpg | عنوان = مجمل اللغة | عنوان‌های دیگر = | پدیدآورندگان | پدیدآوران = ابن فارس، احمد بن فارس (نويسنده) سلطان، زهیر عبد المحسن (محقق) |زبان | زبان = عربی | کد کنگره = /الف2م3 6620 PJ | موضو...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''مجمل اللغة'''، تألیف احمد بن فارس بن زکریای | '''مجمل اللغة'''، تألیف [[ابن فارس، احمد بن فارس|احمد بن فارس بن زکریای لغوی]]، مشهور به [[ابن فارس، احمد بن فارس|ابن فارس]] (متوفی 395ق)، ادیب و لغت‌دان قرن چهارم هجری است. مقدمه، تحقیق و تصحیح کتاب به قلم [[سلطان، زهیر عبد المحسن|زهیر عبدالمحسن سلطان]] است. | ||
مجمل اللغة، کتابی مشهور در واژه‌های عربی است، که وی به‌جای استفاده از مخارج اصوات، آنها را بر مبنای حروف الفبا تنظیم کرده است. هدف او از تألیف این کتاب آسان کردن معرفت به مفردات زبان عربی برای طالبان آن بوده است<ref>ر.ک: جزینی، رسول، ص291</ref>. این کتاب اولین کتابی است که به‌ترتیب حروف الفبا در حروف اول و دوم و سوم کلمه تنظیم شده است. در آن زمان شیوه خلیل و جوهری در معجم‌نویسی رایج بود و شیوه ابن فارس در مجمل اللغة، شیوه‌ای ابتکاری بود<ref>ر.ک: مقدمه، ص7</ref>. | مجمل اللغة، کتابی مشهور در واژه‌های عربی است، که وی به‌جای استفاده از مخارج اصوات، آنها را بر مبنای حروف الفبا تنظیم کرده است. هدف او از تألیف این کتاب آسان کردن معرفت به مفردات زبان عربی برای طالبان آن بوده است<ref>ر.ک: جزینی، رسول، ص291</ref>. این کتاب اولین کتابی است که به‌ترتیب حروف الفبا در حروف اول و دوم و سوم کلمه تنظیم شده است. در آن زمان شیوه [[خلیل بن احمد|خلیل]] و [[جوهری، اسماعیل بن حماد|جوهری]] در معجم‌نویسی رایج بود و شیوه ابن فارس در مجمل اللغة، شیوه‌ای ابتکاری بود<ref>ر.ک: مقدمه، ص7</ref>. | ||
از کتاب مجمل اللغة، نسخه‌های بسیار نفیس و کهن باقی مانده است. وجود تعداد درخور توجهی نسخه کهن از این کتاب نشان‌دهنده اهمیت و جایگاه آن در قرون 5-6 است<ref>ر.ک: جزینی، رسول، ص293</ref>. | از کتاب مجمل اللغة، نسخه‌های بسیار نفیس و کهن باقی مانده است. وجود تعداد درخور توجهی نسخه کهن از این کتاب نشان‌دهنده اهمیت و جایگاه آن در قرون 5-6 است<ref>ر.ک: جزینی، رسول، ص293</ref>. | ||
ازآنجاکه کتاب از سوی محققین مورد توجه قرار نگرفته و هیچ جزیی از آن تحقیق نشده است، لذا زهیر عبدالمحسن سلطان تصمیم به تحقیق و تصحیح آن گرفته است؛ در این‌باره به بخشی که با حرف خاء آغاز می‌شود تا آخر کتاب، توجه ویژه کرده و آن را به‌عنوان پایان‌نامه دیپلم عالی خود در کتب خطی و تحقیق نصوص انتخاب کرده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص7</ref>. | ازآنجاکه کتاب از سوی محققین مورد توجه قرار نگرفته و هیچ جزیی از آن تحقیق نشده است، لذا [[سلطان، زهیر عبد المحسن|زهیر عبدالمحسن سلطان]] تصمیم به تحقیق و تصحیح آن گرفته است؛ در این‌باره به بخشی که با حرف خاء آغاز می‌شود تا آخر کتاب، توجه ویژه کرده و آن را به‌عنوان پایان‌نامه دیپلم عالی خود در کتب خطی و تحقیق نصوص انتخاب کرده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص7</ref>. | ||
کتاب، مشتمل بر دو باب است: | کتاب، مشتمل بر دو باب است: | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
# معرفی کتاب از جهت عنوان، سبب تألیف، مصادر و مقایسه با مقاييس اللغة. این باب، مشتمل بر متن تحقیق‌شده کتاب نیز هست<ref>ر.ک: همان</ref>. | # معرفی کتاب از جهت عنوان، سبب تألیف، مصادر و مقایسه با مقاييس اللغة. این باب، مشتمل بر متن تحقیق‌شده کتاب نیز هست<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
این کتاب، «المجمل في اللغة» یا «المجمل» نیز نامیده شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص33</ref>. ابن فارس اسامی مصادری را که از آنها در مجمل اللغة نقل قول کرده، آن‌گونه که در مقاييس اللغة انجام داده، ذکر نکرده است؛ البته محقق اثر به برخی مصادر او اشاره کرده که العين خلیل بن احمد | این کتاب، «المجمل في اللغة» یا «المجمل» نیز نامیده شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص33</ref>. [[ابن فارس، احمد بن فارس|ابن فارس]] اسامی مصادری را که از آنها در مجمل اللغة نقل قول کرده، آن‌گونه که در مقاييس اللغة انجام داده، ذکر نکرده است؛ البته محقق اثر به برخی مصادر او اشاره کرده که [[العين]] [[خلیل بن احمد|خلیل بن احمد فراهید]]<nowiki/>ی، [[الغريب المصنف]] [[ابوعبید، قاسم بن سلام|ابوعبید]]، [[تهذیب إصلاح المنطق|تهذيب الألفاظ]] [[ابن سکیت، یعقوب بن اسحاق|ابن سکیت]] از آن جمله است<ref>ر.ک: همان، ص37-36</ref>. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
نسخهٔ ۲۶ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۳۷
| مجمل اللغة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن فارس، احمد بن فارس (نويسنده) سلطان، زهیر عبد المحسن (محقق) |
| ناشر | مؤسسة الرسالة |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 13سده - 1406ق - 1986م |
| چاپ | 2 |
| شابک | - |
| موضوع | زبان عربی - واژه نامهها |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 3 |
| کد کنگره | /الف2م3 6620 PJ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مجمل اللغة، تألیف احمد بن فارس بن زکریای لغوی، مشهور به ابن فارس (متوفی 395ق)، ادیب و لغت‌دان قرن چهارم هجری است. مقدمه، تحقیق و تصحیح کتاب به قلم زهیر عبدالمحسن سلطان است.
مجمل اللغة، کتابی مشهور در واژه‌های عربی است، که وی به‌جای استفاده از مخارج اصوات، آنها را بر مبنای حروف الفبا تنظیم کرده است. هدف او از تألیف این کتاب آسان کردن معرفت به مفردات زبان عربی برای طالبان آن بوده است[۱]. این کتاب اولین کتابی است که به‌ترتیب حروف الفبا در حروف اول و دوم و سوم کلمه تنظیم شده است. در آن زمان شیوه خلیل و جوهری در معجم‌نویسی رایج بود و شیوه ابن فارس در مجمل اللغة، شیوه‌ای ابتکاری بود[۲].
از کتاب مجمل اللغة، نسخه‌های بسیار نفیس و کهن باقی مانده است. وجود تعداد درخور توجهی نسخه کهن از این کتاب نشان‌دهنده اهمیت و جایگاه آن در قرون 5-6 است[۳].
ازآنجاکه کتاب از سوی محققین مورد توجه قرار نگرفته و هیچ جزیی از آن تحقیق نشده است، لذا زهیر عبدالمحسن سلطان تصمیم به تحقیق و تصحیح آن گرفته است؛ در این‌باره به بخشی که با حرف خاء آغاز می‌شود تا آخر کتاب، توجه ویژه کرده و آن را به‌عنوان پایان‌نامه دیپلم عالی خود در کتب خطی و تحقیق نصوص انتخاب کرده است[۴].
کتاب، مشتمل بر دو باب است:
- تحقیق کتاب که مشتمل بر دو فصل شرح حال و جایگاه علمی و مباحث مرتبط با مؤلف است.
- معرفی کتاب از جهت عنوان، سبب تألیف، مصادر و مقایسه با مقاييس اللغة. این باب، مشتمل بر متن تحقیق‌شده کتاب نیز هست[۵].
این کتاب، «المجمل في اللغة» یا «المجمل» نیز نامیده شده است[۶]. ابن فارس اسامی مصادری را که از آنها در مجمل اللغة نقل قول کرده، آن‌گونه که در مقاييس اللغة انجام داده، ذکر نکرده است؛ البته محقق اثر به برخی مصادر او اشاره کرده که العين خلیل بن احمد فراهیدی، الغريب المصنف ابوعبید، تهذيب الألفاظ ابن سکیت از آن جمله است[۷].
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- جزینی، رسول، «جایگاه شیعیان در کتابت کتاب مجمل اللغة اثر ابن فارس»، پژوهشنامه امامیه، پاییز و زمستان 1401، شماره 16، ص290 تا 316:
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1994013