شواهد الشعر في کتاب سيبويه

شواهد الشعر في کتاب سيبويه
پدیدآوران	جمعه، خالد عبد الکريم (نويسنده)
ناشر	مکتبة دار العروبة
مکان نشر	کویت
سال نشر	1425ق - 2005م
چاپ	3
شابک	‎-
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/س۹ج۸ 6101 PJ
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

شواهد الشعر في کتاب سيبويه، نوشته خالد عبدالکريم جمعه، پایان‌نامه دکترا در رشته ادبیات عربی در دانشگاه قاهره و پذیرفته‌شده با درجه عالی سال 1980م، است که با تلاش ۴ساله برای نگارش این اثر، تمامی استشهادهای شعری؛ سیبویه (140 -180ق) را در الکتاب گزارش کند، اصالتش را بسنجد و سرانجام به روش‌شناسی آن بپردازد.

هدف و روش

نویسنده هدف خود را، خدمت به زبان قرآن کریم و کتاب سیبویه دانسته که یکی از مهم‌ترین میراث‌فرهنگی زبان عربی شمرده می‌شود. او می‌گوید برای فراهم‌ساختن این پژوهش مراحل ذیل را به ترتیب پیمودم:

1. مطالعه صفحه به صفحه کتاب سیبویه از آغاز تا انجام و شماره‌گذاری شواهد شعری و یادداشت‌کردن آن در دفتری مخصوص
2. جستجوی هر یک از شواهد در منابع با استفاده از نمایه اشعار و کتاب معجم الشواهد العربیة نوشته عبدالسلام هارون
3. تحلیل و پردازش اطلاعات گردآوری‌شده و نگارش کتاب.

ساختار

این کتاب از مقدمه، 2 بخش و خاتمه به ترتیب ذیل تشکیل شده است:

• مقدمه نویسنده در اینجا، زندگی، شخصیت، آثار و شاگردان سیبویه را شناسانده و توضیحاتی درباره ارزش، روش و نسخه‌های خطی "الکتاب" و شرح‌های آن و همچنین شروح شواهد شعری او افزوده است.

1. گزارش و سنجش شواهد شعری سیبویه
   1. روایت کتاب سیبویه و اثر آن در شواهدش
   2. سنجش شواهد
      1. ساختگی بودن برخی از شواهد شعری در کتاب سیبویه - به فرض پذیرش - خدشه‌ای به اعتبارش وارد نمی‌کند زیرا 11 مورد است؛ یعنی فقط یک درصد از همه شواهد آن.
2. روش سیبویه در بهره‌گیری از شواهد شعری
   1. انتخاب شواهد
   2. شعر و روایات متعدد
   3. شعر و لهجه‌ها
   4. شعر و ضرورت

• خاتمه نویسنده در سخن پایانی بخش‌ها و فصل‌های کتاب حاضر را معرفی کرده و نتیجه‌های هرکدام را به‌صورت خلاصه نوشته است.
  1. 1. ضرورت شعری در نظر سیبویه، رخصتی است که به شاعر داده شده تا در صورت نیاز، تعبیری مخالف متعارف ولی مطابق قوانین زبان عربی بگوید که پیوندی (مشابهت یا بازگشت به اصل) با محتوای کلام منثور دارد.

منابع نویسنده

نویسنده برای نگارش این اثر، از 234 منبع به زبان عربی (217 کتاب چاپی، 15 نسخه خطی و 2 نشریه) در موضوعات بلاغی، نحوی، اشعار، لغوی، روایی و.. استفاده کرده است.

فهرست محتوا، کتابنامه، قافیه‌ها و شعرها در پایان کتاب آمده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.