دراسات في اللغة و النحو

دراسات في اللغة و النحو
پدیدآوران	مصطفی، عمر یوسف (نويسنده) مبارک، مازن (مصحح)
ناشر	دار الينابيع
مکان نشر	سوریه - دمشق
سال نشر	2008م
چاپ	1
شابک	‎-
زبان	عربی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

دراسات في اللغة و النحو اثر دکتر عمر مصطفی که در موضوعات پراکنده‌ای در نحو نوشته است.

دکتر عمر مصطفی به ده موضوع زیر پرداخته است:

اثر لغوی در حکم فقهی در آیه شریفه «فمن کان منکم مریضا او علی سفر فعدة من ایام اخر».

اثر لغوی در برائت یوسف(ع).

بحث از تامه یا ناقصه بودن کان.

تأویل در إعراب جمله‌ها مثلا در جمله شرطیه.

گفتگویی با تمّام حسّان در عامل نحوی.

توجیه نحوی در اعراب «حیث» و صرف «فعلان».

جمله استثنائیه.

اثر امالی ابن حاجب در مغنی اللبیب در مواردی که ابن هشام به آن تصریح نکرده.

اثر معانی القرآن فرّاء در مغنی اللبیب در مواردی که ابن هشام به آن تصریح نکرده است.

البته معلوم نیست نویسنده بر اساس کدام طبقه‌بندی یا مبنایی این موضوعات را انتخاب و در یک کتاب جمع کرده است، اما به نظر می‌رسد او نیز مانند هر محقق یا متخصص دیگری در علوم عربی به طور عام و در نحو به طور خاص، هرجا که توجهش به مبحثی در موضوعات نحوی یا روش‌های دستوری آنان جلب شده، در آنجا توقف کرده است. از جمله این موارد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد و موضع نویسنده را در هرکدام نشان داد:

در حکم نحوی که در استدلال بر آن اختلاف بوده و هر طرفِ استدلال، طرفدارانی داشته و هر فرقه یا قولی، گاه نظر یا دلیلی بر سخنش داشته؛ نویسنده میان آرای آن‌ها موازنه برقرار می‌کند و چون نمی‌تواند نظری را بر نظر دیگر ترجیح دهد یا برتری قولی بر دیگر را ثابت نماید، ترجیح می‌دهد با این باور پیش برود که هر دو طرف از اقوال، محتمل یا قابل قبول است.

در تعلیلات متفاوت در حکمی از احکام، به برخی از آن‌ها قانع می‌شود و آن را با این باور که احتمالش بیشتر است یا دلیلش قویتر و شواهدش روشنتر و بهتر است بر دیگر اقوال ترجیح می‌دهد.

در قضاوت‌ها و توجیه‌هایی که آن‌ها را محکم و تعیین‌کننده نمی‌شمارد؛ ذهن نویسنده به منطق زبانشناسی(لغت) نزدیک‌تر است؛ او در این موارد به بحث و مناظره و ارائه استدلال بر آنچه که به نظرش برتر است، می‌پردازد.

منبع مقاله

مقدمه دکتر مازن مبارک بر کتاب.