معجم المصطلحات النحوية و الصرفية

معجم المصطلحات النحوية و الصرفية
پدیدآوران	لبدی، محمد سمیر نجیب (نويسنده)
ناشر	دار الفرقان ** مؤسسة الرسالة
مکان نشر	اردن - عمان ** لبنان - بیروت
سال نشر	1405ق - 1985م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

معجم المصطلحات النحویة و الصرفیة تألیف محمد سمیر نجیب لبدی (معاصر)، فرهنگ اصطلاحات الفاظ صرف و نحو عربی با ذکر مثال‌ها و شواهد است.

تلاش علمای عرب تنها متوجه اثبات قواعد صرف و نحو و تدوین آن نبوده است؛ بلکه اشکال مختلفی از منظومات و شروح و حواشی و اعراب قرآن به رشته تحریر درآورده‌اند. از جمله مهم‌ترین تلاش‌ها در رابطه با علم نحو توجه به احصاء قواعد و الفاظ آن توسط معاجم و موسوعه الفاظ است. در این زمینه ابن هشام با حصر الفاظ و ادوات به ترتیب حروف الفبا در کتاب «مغنی البیب عن کتب الاعاریب» پیشگام این موضوع است. علمای عصر حاضر نیز در این رابطه از ابن هشام پیروی کرده‌اند؛ البته به شیوه جدیدی که مبتنی بر اختصار، سهولت و آسانی عرضه، ظهور مطلوب و وضوح آن. در این رابطه معجم‌های نحوی فراوانی عرضه شد که از آن جمله است: «المعجم فی النحو و الصرف، زین العابدین تونسی»، «معجم الشوارد النحویة، رفیق فاخوری»، «معجم الادوات النحویة، محمد تونجی» و «قاموس الاعراب، جرجس عسی الاسمر». نویسندگان این معاجم رویکردی مبتنی بر ادوات و اندکی از اصطلاحات رایج داشته‌اند. نویسندگان برخی از این معاجم به عبارات و ترکیبات و مکان و روابطی که آن‌ها را ترکیب می‌کند، پرداخته‌اند. با این وجود، نویسنده معتقد است که توجه به مصطلحات نحوی و صرفی به‌گونه‌ای نبوده که نیاز محققین را برطرف کند؛ لذا اقدام به گردآوری معجم اصطلاحات صرفی و نحوی کرده است‏

درباره هر یک از اصطلاحات، معرفی تقریبی با دلیل کاملی ارائه شده است. نویسنده همه این انواع را شرح علمی کرده است؛ جز بعضی از الفاظ که از معنای لغوی برای تعریف آن‌ها استفاده شده، باقی الفاظ به مصادر ارجاع شده است. البته از ارجاع برخی مصطلحات شایع به جهت رواج آن‌ها در همه کتب نحوی و منابع چشم‌پوشی شده است. به قائلین بیشتر شواهد ذکر شده در معجم اشاره شده است. مواردی هم که گوینده آن ذکر نشده به نحوی گوینده مشخص شده است. اصطلاحات معجم به ترتیب حروف الفبا مرتب شده است. در پاورقی‌های کتاب به منابع مطالب اشاره شده است.‏

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.