پژوهشکده تحقیقات اسلامی

پژوهشکده تحقیقات اسلامی

نام	پژوهشکده تحقیقات اسلامی
نام‌های دیگر	پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق(ع)
رئیس	حجت‌الاسلام علی عرب‌پور
هیئت مدیره	آیت‌الله موحدی کرمانی، دکتر ولایتی، حجةالاسلام‎ سعیدی، دکتر لاریجانی، حجةالاسلام‎ صفایی، رئیس پژوهشکده و وزیر علوم
بنیانگذاری	1375ش
وبگاه
کد مؤلف	AUTHORCODE00380AUTHORCODE

پژوهشکده تحقیقات اسلامی در سال 1375ش پس از احراز استانداردهای لازم نزد وزارتخانه علوم به‌عنوان پژوهشکده تحقیقات اسلامی به ثبت رسید. آیت‌الله موحدی کرمانی، دکتر ولایتی، حجةالاسلام‎ علی سعیدی، دکتر لاریجانی، حجةالاسلام صفایی، رئیس پژوهشکده و وزیر علوم، اعضای هیئت امناء پژوهشکده تحقیقات اسلامی را تشکیل می‌دهند. این پژوهشکده از نظر سازمانی زیر مجموعه نمایندگی ولی‌فقیه در سپاه است، اما از نظر علمی وابسته به وزارت علوم است.

در سال 1393 این پژوهشکده با تدبیر مقام معظم رهبری به پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق(ع) ارتقاء یافت.

روند شکل‌گیری

سپاه پاسداران، یک نهاد برآمده از انقلاب اسلامی بود که با ماهیت دینی شکل گرفته بود و بهترین، جوان‌هایی که در راهپیمایی‌ها علیه رژیم شاه حضور فعال داشتند، در تشکیل سپاه نقش ایفا کردند. این‌ها نیاز به تغذیه دینی و معنوی داشتند، چون سنگربانی و حراست از انقلاب کار ساده‌ای نبود که هر کس بدون بصیرت دینی بتواند از عهده آن برآید، لذا از همان آغاز این نیاز احساس شد و نهادها و بخش‌های مختلفی در سپاه راه‌اندازی شده و مأموریت داشتند که پاسداران را از لحاظ فکری و معنوی تغذیه کنند که یکی از این بخش‌ها، مرکز بررسی آثار اسلامی در قم بود که در سال 1359ش شکل گرفت و وظیفه این مرکز، بررسی شکلی و محتوایی آثار موجود در جامعه و ارزیابی آن‌ها بود.

به‌تدریج دوستان به این نتیجه رسیدند که در برخی حوزه‌ها و مباحث نیازمند تحقیقات جدید هستیم، لذا مرکز بررسی تبدیل به مرکز تحقیقات اسلامی شد.

عمدتاٌ نیروها از حوزه تأمین می‌شد. چون فلسفه تشکیل این مرکز در قم همین مسئله بود و در آن زمان بزرگوارانی چون حضرات آیات مکارم شیرازی، امینی، محلاتی، احمدی میانجی و روحانی جزو اعضای هیئت‌امنای این مرکز به شمار می‌رفتند و جناب حجةالاسلام عراقی نیز مسئولیت اداره امور را بر عهده داشت.

تأسیس پژوهشکده

در سال 1375 پس از احراز استانداردهای لازم نزد وزارتخانه علوم به‌عنوان پژوهشکده تحقیقات اسلامی به ثبت رسید. آیت‌الله موحدی کرمانی، دکتر ولایتی، حجةالاسلام‎ سعیدی، دکتر لاریجانی، حجةالاسلام‎ صفایی، رئیس پژوهشکده و وزیر علوم، اعضای هیئت امناء پژوهشکده تحقیقات اسلامی را تشکیل می‌دهند. این پژوهشکده از نظر سازمانی زیر مجموعه نمایندگی ولی‌فقیه در سپاه است، اما از نظر علمی وابسته به وزارت علوم است.

فعالیت‎های پژوهشکده

این پژوهشکده در چهار محور فعالیت دارد:

1. پژوهش در حوزه علوم اسلامی و انسانی موردنیاز سپاه است.
2. تدوین متون آموزشی است. چون دوره‌های آموزشی در مراکز آموزش عالی، دانشکده‌ها و مراکز تداوم آموزش سپاه برگزار می‌شود.
3. فعالیت‎های عرصه اطلاع‌رسانی همچون، تولید نرم‌افزار، راه‌اندازی سایت‎های اینترنتی و انتشار نشریات مورد نیاز است.
4. تربیت پژوهشگر در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری.

معاونت‎ها

در این پژوهشکده دو معاونت پژوهش و اطلاع‌رسانی وجود دارد که هر کدام دارای چند مدیریت است و گروه‌های علمی الهیات، سیاسی، فرهنگی و تاریخ زیر نظر معاونت پژوهش فعالیت می‌کنند. عمده تولیدات پژوهشی در این گروه‌ها انجام می‌شود؛ به‌عنوان‌مثال گروه الهیات در گرایش‌های مختلف چون فقه و حقوق، فلسفه، کلام، علوم قرآن و حدیث فعالیت می‌کند. گروه سیاسی مباحث سیاسی را به‌صورت مبنایی و ساختاری مورد پژوهش قرار می‌دهد که تاکنون آثار خوبی منتشر کرده است. گروه تاریخ امنیتی دفاعی هم به مباحثی چون فقه حفاظتی، فقه اطلاعاتی و دیگر مباحث متناسب با نیروهای مسلح می‌پردازد؛ به‌عنوان‌مثال این گروه مکتب دفاعی اسلام را در حال تدوین دارد. گروه چهارم هم بیشتر به کارهای میدانی چون نیازشناسی‌ها و مباحث رفتارشناسی می‌پردازد و هم‌اکنون موضوع تبیین تهدیدات فرهنگی علیه سپاه و راه‌کارهای مقابله با آن را در دستور کار خود دارد.

آثار

نشریات

در این پژوهشکده سه نوع نشریه منتشر می‌شود: یک نشریه ویژه روحانیون به نام پیام؛ نشریه‌ای به نام حصون ویژه فرماندهان و مدیران عالی سپاه و نشریه‌ای دیگر نشریه مخصوص اساتید و مربیان کل مجموعه سپاه است که بانام مربیان منتشر می‌شود.

کتاب

دو دسته آثار در این پژوهشکده تولید می‌شود. یکی آثار عمومی و دومی آثاری که دارای طبقه‌بندی است، تاکنون 500 اثر تولید شده که 150 اثر آن در سطح جامعه عرضه شده است. ترجمه آثار به زبان‌های خارجی به‌ویژه زبان عربی نیز در دستور کار قرار دارد که به‌عنوان نمونه کتاب «مع الركب الحسيني» تاکنون سه بار تجدید چاپ است.

از جمله آثار پژوهشکده است:

1. تاریخ اسلام در عصر امامت امام صادق و امام کاظم(ع)
2. راه و رسم جوانی
3. امامت و رهبری
4. جهاد در آینه قرآن
5. با کاروان حسینی از مدینه تا مدینه
6. اصطلاحات نظامی در فقه اسلامی
7. زمینه‌های قیام امام حسین(ع)
8. پژوهشی در مقتل‎های فارسی
9. تاریخ از دیدگاه قرآن و نهج‌البلاغه

منابع مقاله

1. خبرگزاری تسنیم
2. برگرفته از گفت‌وگو با عبدالله حاجی صادقی رئیس پژوهشکده تحقیقات اسلامی سپاه، نشریه افق حوزه، چهارشنبه 6 آذر 1387، سال هفتم، شماره 209، صفحه 6
3. پایگاه اطلاع رسانی حوزه

وابسته‌ها

پژوهشی پیرامون شهدای کربلا

استکبار ستیزی در قرآن

آشنایی با تاریخ تمدن اسلامی