دليل الطالبين لكلام النحويين: تفاوت میان نسخه‌ها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
[[رده:مقالات مهر 01 موسوی]] | [[رده:مقالات مهر 01 موسوی]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی نشده1]] | [[رده:مقالات بازبینی نشده1]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده2 آبان 1401]] | ||
نسخهٔ ۱۴ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۵۳
| دليل الطالبين لكلام النحويين | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | کرمی، مرعی بن یوسف (نويسنده) |
| سال نشر | 1430ق - 2009م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 75 ک 469 د 492 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
دلیل الطالبیین لکلام النحویین تألیف مرعی بن یوسف کرمی مقدسی (متوفی 1033ق) از بزرگان علمای حنبلی در مصر است.[۱] در این کتاب مباحث نحوی به اختصار بدون اشاره به اختلافات نحوی و تحلیل منطقی مطالب با ذکر شواهد قرآنی ارائه شده است. این کتاب با تحقیق مناسبی از سوی اداره مخطوطات کویت منتشر شده است.
نویسنده در ابتدای مباحث، علم نحو را اینگونه معرفی می‌کند: علمی که به‌وسیله قیاس و استقراء از کتاب خداوند و کلام فصیح استنباط شده و شناخت آن واجب کفایی است.[۲] این تعریف همانگونه که محقق اثر در پاورقی نوشته تعریف علم نحو به اصطلاح متقدمین است که شامل دو علم صرف و نحو است. اما در تعریف اصطلاحی مختص به بناء و اعراب در ادامه می‌آورد: علم به اصولی است که به‌وسیله آن اواخر کلمات به لحاظ اعراب و بنا شناخته می‌شود[۳]
سپس با اشاره به اهمیت شناخت کلمه، کلام، اسم، فعل، حرف، اعراب، بناء و مانند آن در رابطه با هر یک تعریف لغوی و اصطلاحی ارائه و انواع آن را متذکر می‌شود.[۴] پس از آن علامات اعراب اینگونه تشریح می‌کند که اصل در معرب این است که مرفوع به ضمه، منصوب به فتحه، مجرور به کسره و مجزوم به سکون متحرک شود؛ اما هفت باب از اصل خارج می‌شود که از آن جمله است مالاینصرف که به فتحه مجرور می‌شود.[۵] احکام اسماء، احکام افعال، توابع، منصوبات، مجرورات و عوامل از دیگر مباحث نحوی مطرح شده در کتاب است.
یکی دیگر از ابواب کتاب به الفاظی اختصاص یافته که به معانی مختلف می‌آید: به عنوان مثال در آیه «ثم اذا دعاکم دعوة من الارض اذا انتم تخرجون» اذا ابتدا به معنای ظرفیه شرطیه و پس فجائیه آمده است.[۶]
آخرین باب کتاب به خط و نگارش اختصاص دارد. در بخشی از آن می‌خوانیم: ««داود و طاوس» با یک واو نوشته می‌شود، و به «عمرو» در حال رفع و جر برای تفاوت قائل شدن بین آن و «عمر» واو افزوده می‌شود. همچنین به «اولئک» برای تفاوت قائل شدن بین آن و الیک واو اضافه می‌شود.[۷] در تحقیق کتاب، نسخه اصلی با نسخه‌های دیگر مقابله و در پاورقی به اختلاف نسخ اشاره شده است. کامل کردن شواهد شعری در پاورقی، ذکر برخی وجوه اعراب و قرائات، ذکر شرح حال مختصر نویسنده از کتب تراجم و ارائه فهرست آیات، احادیث نبوی و شواهد شعری در انتهای کتاب از فعالیت‌های تحقیقی کتاب است.[۸]
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.