شرح المقدمة الکافیة في علم الإعراب

شرح المقدمة الکافیة في علم الإعراب
پدیدآوران	ابن حاجب، عثمان بن عمر (نويسنده) مخیمر احمد، جمال عبد العاصی (محقق)
ناشر	مکتبة نزار مصطفی الباز
مکان نشر	عربستان - ریاض
سال نشر	1418ق - 1997م
چاپ	1
شابک	‎-
زبان	عربی
تعداد جلد	3
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

شرح المقدمة الكافية في علم الإعراب، شرحی است که جمال‌الدین ابوعمرو عثمان بن حاجب (متوفی 346ق) بر مقدمه کتاب «الكافية» خود نوشته و با تحقیق جمال عبدالعاطی مخیمر منتشر شده است.

«الكافية» که نام کامل آن، «كافية ذوي الأرب في معرفة كلام العرب» است، یکی از مهم‌ترین آثار ابن حاجب است که بیشترین شهرت وی، مدیون این اثر اوست. این کتاب، مقدمه مختصری است در نحو که بسیاری از دانشمندان، به فارسی و عربی بر آن شرح نوشته و عده‌ای آن را مختصر کرده‌اند که خود ابن حاجب نیز از جمله آنهاست و در اثر حاضر، این کتاب را شرح کرده است.

آنچه باعث اهمیت و امتیاز شرح حاضر بر سایر شروح این کتاب می‌شود، این است که این اثر، نخستین و موثق‌ترین شرحی است که بر این کتاب، نوشته شده است؛ زیرا ابن حاجب آن را بر اساس احکام و قواعد کتاب خود نوشته و ابهامات و غموضی که خود بدان اشراف داشته را توضیح داده و تشریح کرده است و جای تعجب نیست که این شرح، یکی از اولین و اصلی‌ترین منابعی است که مفسران «الكافية»، پس از او، بدان تکیه و اعتماد کرده‌اند؛ به‌گونه‌ای که در شروح خود، به نقل از تعلیلات و ترجیحات این شرح پرداخته و اقوال متقدمینی که در آن اختیار شده و توجیهات آن را، پذیرفته و نقل کرده‌اند و در بسیاری موارد، از سخنان و نظرات منحصربه‌فرد او که اکثر نحویون با آن مخالف بودند، پیروی کرده‌اند.

طریقه شرح بدین صورت است که صفحات کتاب، به سه قسمت تقسیم شده است: در قسمت بالا، متن اصلی کتاب قرار گرفته و در قسمت وسط، به شرح قسمت‌هایی از آن به‌صورت «قوله إلخ...» پرداخته شده و در پایین صفحه، توضیحات محقق آمده است.

منابع مقاله

1. مقدمه محقق و متن کتاب.
2. بی‌نام، «الكافية (في علم النحو) و الشافية (في علمي التصريف و الخط)»، برگرفته از دانشنامه تخصصی کتاب‌شناسی و زندگی‌نامه ویکی‌نور، به آدرس:

   https://wikinoor.ir/

3. احمدی، آصفه ؛ افتخاری، طاهره ؛ معدلی، هاجر؛ نافلی، مریم، «کتاب‌شناسی موضوعی: کتاب‌شناسی و نسخه‌شناسی الكافية و الهداية (1)، معرفی و نقد»، پایگاه مجلات تخصصی نور، آینه پژوهش، آذر و دی 1388-‌ شماره 119، به آدرس:

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/562703/