هفت پیکر نظامی گنجوی: تفاوت میان نسخه‌ها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'زنجاني، برات' به 'زنجانی، برات') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
}} | }} | ||
'''هفت پیکر نظامی گنجوی (متن علمی و انتقادی)''' یکی از پنج مثنوی مجموعه «خمسه نظامی»، سروده الیاس بن یوسف نظامی گنجوی (530- 591ق)، شاعر معروف ایرانی در قرن ششم هجری است که | '''هفت پیکر نظامی گنجوی (متن علمی و انتقادی)'''، یکی از پنج مثنوی مجموعه «خمسه نظامی»، سروده الیاس بن یوسف نظامی گنجوی (530-591ق)، شاعر معروف ایرانی در قرن ششم هجری است که به‌صورت علمی و انتقادی، همراه شرح ابیات و معنی لغات و ترکیبات و کشف‌الابیات در پایان، با تصحیح برات زنجانی، به چاپ رسیده است. | ||
موضوع این مثنوی که به «بهرام‌نامه» نیز شهرت دارد، شرح پادشاهی بهرام گور، پادشاه ساسانی و عیش و نوش او با هفت دختر از پادشاهان هفت کشور در قصر زیبایی به نام هفت گنبد است. نظامی این مثنوی را در سال 598ق سروده و سلطان علاءالدین کرپ ارسلان امیر مراغه، هدیه کرده است<ref>ر.ک: | موضوع این مثنوی که به «بهرام‌نامه» نیز شهرت دارد، شرح پادشاهی بهرام گور، پادشاه ساسانی و عیش و نوش او با هفت دختر از پادشاهان هفت کشور در قصر زیبایی به نام هفت گنبد است. نظامی این مثنوی را در سال 598ق سروده و به سلطان علاءالدین کرپ ارسلان امیر مراغه، هدیه کرده است<ref>ر.ک: زنجانی، برات، ص20</ref>. | ||
نظامی در این مثنوی، زندگی‌نامه بهرام گور را بیان می‌کند و از ازدواج او با هفت دختر از پادشاهان هفت اقلیم، سخن می‌گوید. بهرام در | نظامی در این مثنوی، زندگی‌نامه بهرام گور را بیان می‌کند و از ازدواج او با هفت دختر از پادشاهان هفت اقلیم، سخن می‌گوید. بهرام در هریک از روزهای هفته، به یک گنبد می‌رود و مهمان یکی از این دختران می‌شود. این هفت گنبد، هرکدام به رنگی است. بهرام در هرکدام از این روزها، از دختر ساکن آن گنبد می‌خواهد داستانی برای او حکایت کند و نظامی در هفت پیکر، هفت داستان از زبان آنان بیان می‌کند. لطف ذوق و نیروی تخیل و قوت قریحه و قدرت ابتکار نظامی در این داستان‌ها، آشکار است<ref>ر.ک: خادم الفقرا، مینا؛ رادمنش، عطامحمد، ص76</ref>. | ||
هفت پیکر، یکی از شاهکارهای نظامی بوده و نظم آن، | هفت پیکر، یکی از شاهکارهای نظامی بوده و نظم آن، به‌گونه‌ای است که مطالب با مهارت و زیبایی چشم‌نوازی در کنار هم، چیده شده و با کلماتی نغز، معنا را جلوه می‌دهند؛ چنانکه نظامی خود فرموده است: | ||
پیش بیرونیان برونش نغز | '''پیش بیرونیان برونش نغز | ||
وز درونش درونیان را مغز''' | |||
'''هرچه در نظم او ز نیک و بد است | |||
همه رمز و اشارت و خرد است'''<ref>ر.ک: خدیوی، هادی؛ علی‌پور، فریبا، ص12</ref>. | |||
مثنوی هفت پیکر، با همه آسانی، معانی ابیاتش سرتاپا رمز و اشارت است و خود نظامی، معانی ابیاتش را به زیبارویان | مثنوی هفت پیکر، با همه آسانی، معانی ابیاتش سرتاپا رمز و اشارت است و خود نظامی، معانی ابیاتش را به زیبارویان تنگ‌چشمی همانند می‌کند که رخ از بیگانگان و مردم چشم‌تنگ بربسته‌اند و دیده نمی‌شوند<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
==پانویس == | ==پانویس== | ||
<references /> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
# | # زنجانی، برات، «شرف‌نامه نظامی گنجوی (متن علمی و انتقادی)»، تصحیح برات زنجانی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1380. | ||
# خادم الفقرا، مینا؛ رادمنش، | # خادم الفقرا، مینا؛ رادمنش، عطامحمد، «تحلیل ریخت‌شناسی و بررسی ویژگی‌های قصه خیر و شر از هفت پیکر نظامی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، زبان و ادب فارسی (دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج) پاییز 1394- شماره 24، به آدرس: | ||
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1757924/ | https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1757924/ | ||
# خدیوی، | # خدیوی، هادی؛ علی‌پور، فریبا، «هفت پیکر نظامی و پیشینه تاریخی آن»، پایگاه مجلات تخصصی نور، عرفانیات در ادب فارسی، پاییز 1392- شماره 16، به آدرس: | ||
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1041781/ | https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1041781/ | ||
| خط ۶۴: | خط ۶۶: | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:مقالات آبان 01 مکرمی]] | [[رده:مقالات آبان 01 مکرمی]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی شده آبان 01]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی | |||
[[رده:مقالات بازبینی نشده2]] | [[رده:مقالات بازبینی نشده2]] | ||
نسخهٔ ۶ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۲۰:۳۰
| هفت پيکر نظامي گنجوي: از روي قديميترين نسخه هاي خطي قرن هشتم با ذکر اختلاف نسخ و شرح ابيات و معني لغات و کشف الابيات | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | نظامی، الیاس بن یوسف (نویسنده) زنجانی، برات (مصحح) |
| ناشر | دانشگاه تهران |
| مکان نشر | ايران - تهران |
| سال نشر | 1380ش. |
| چاپ | چاپ دوم |
| شابک | 964-03-3417-0 |
| موضوع | نظامی، الیاس بن یوسف، 530؟ - 614؟ق. هفت پيکر - نقد و تفسير شعر فارسي - قرن 6ق. - تاريخ و نقد |
| زبان | فارسي |
| کد کنگره | /ز9 / 5132 PIR |
هفت پیکر نظامی گنجوی (متن علمی و انتقادی)، یکی از پنج مثنوی مجموعه «خمسه نظامی»، سروده الیاس بن یوسف نظامی گنجوی (530-591ق)، شاعر معروف ایرانی در قرن ششم هجری است که به‌صورت علمی و انتقادی، همراه شرح ابیات و معنی لغات و ترکیبات و کشف‌الابیات در پایان، با تصحیح برات زنجانی، به چاپ رسیده است.
موضوع این مثنوی که به «بهرام‌نامه» نیز شهرت دارد، شرح پادشاهی بهرام گور، پادشاه ساسانی و عیش و نوش او با هفت دختر از پادشاهان هفت کشور در قصر زیبایی به نام هفت گنبد است. نظامی این مثنوی را در سال 598ق سروده و به سلطان علاءالدین کرپ ارسلان امیر مراغه، هدیه کرده است[۱].
نظامی در این مثنوی، زندگی‌نامه بهرام گور را بیان می‌کند و از ازدواج او با هفت دختر از پادشاهان هفت اقلیم، سخن می‌گوید. بهرام در هریک از روزهای هفته، به یک گنبد می‌رود و مهمان یکی از این دختران می‌شود. این هفت گنبد، هرکدام به رنگی است. بهرام در هرکدام از این روزها، از دختر ساکن آن گنبد می‌خواهد داستانی برای او حکایت کند و نظامی در هفت پیکر، هفت داستان از زبان آنان بیان می‌کند. لطف ذوق و نیروی تخیل و قوت قریحه و قدرت ابتکار نظامی در این داستان‌ها، آشکار است[۲].
هفت پیکر، یکی از شاهکارهای نظامی بوده و نظم آن، به‌گونه‌ای است که مطالب با مهارت و زیبایی چشم‌نوازی در کنار هم، چیده شده و با کلماتی نغز، معنا را جلوه می‌دهند؛ چنانکه نظامی خود فرموده است: پیش بیرونیان برونش نغز وز درونش درونیان را مغز هرچه در نظم او ز نیک و بد است همه رمز و اشارت و خرد است[۳].
مثنوی هفت پیکر، با همه آسانی، معانی ابیاتش سرتاپا رمز و اشارت است و خود نظامی، معانی ابیاتش را به زیبارویان تنگ‌چشمی همانند می‌کند که رخ از بیگانگان و مردم چشم‌تنگ بربسته‌اند و دیده نمی‌شوند[۴].
پانویس
منابع مقاله
- زنجانی، برات، «شرف‌نامه نظامی گنجوی (متن علمی و انتقادی)»، تصحیح برات زنجانی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1380.
- خادم الفقرا، مینا؛ رادمنش، عطامحمد، «تحلیل ریخت‌شناسی و بررسی ویژگی‌های قصه خیر و شر از هفت پیکر نظامی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، زبان و ادب فارسی (دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج) پاییز 1394- شماره 24، به آدرس:
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1757924/
- خدیوی، هادی؛ علی‌پور، فریبا، «هفت پیکر نظامی و پیشینه تاریخی آن»، پایگاه مجلات تخصصی نور، عرفانیات در ادب فارسی، پاییز 1392- شماره 16، به آدرس:
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1041781/
پانویس