معناشناسی واژگان قرآن (فرهنگ اصطلاحات قرآنی)

معنا شناسی واژگان قرآن (فرهنگ اصطلاحات قرآنی)
پدیدآوران	سیدی، حسین (مترجم) عضیمه، صالح (نویسنده)
عنوان‌های دیگر	مصطلحات قرآنیه
ناشر	آستان قدس رضوی، شرکت به نشر
مکان نشر	مشهد مقدس - ایران
سال نشر	1380 ش
چاپ	1
شابک	‎964-333-459-7
موضوع	زبان عربی - واژه‌نامه‌ها قرآن - واژه‌نامه‌ها - فارسی
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏68‎‏ ‎‏/‎‏ع‎‏56‎‏ ‎‏م‎‏6041‎‏
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

برای دیگر کاربردها، اصطلاحات (ابهام زدایی) را ببینید.

معناشناسى واژگان قرآن (فرهنگ اصطلاحات قرآنى)، ترجمه فارسى سيد حسين سيدى از كتاب «المصطلحات القرآنية» صالح عُضيمة است كه توسط محمدحسين ساكت ويراستارى شده است. كتاب حاضر، حاوى نكاتى در باب معانى واژگان قرآنى و جايگاه آنها در كليّت نظام معرفتى قرآن است.

ساختار

كتاب، مشتمل بر مقدمه مترجم، ويراستار، مؤلف و متن كتاب است. مترجم و ويراستار در مقدمه‌هاى خويش، اطلاعاتى پيرامون ترجمه اثر و تاريخچه اصطلاح‌نگارى به دست داده‌اند. واژگان، به ترتيب حروف الفبا ذكر شده و نویسنده كتاب كوشيده است تا ارتباط هر واژه را در مجموع نظام واژگانى مشخص نمايد و معناى مورد نظر را بيابد.

گزارش محتوا

مترجم، در مقدمه‌اش بر كتاب، در انتخاب عنوان كتاب چنين توضيح مى‌دهد: از آنجا كه نویسنده كتاب بيشتر به كار معناشناسى پرداخته است و با توجّه به مقدمه مبسوط مؤلف محترم و ويراستار، در عنوان كتاب، واژه «اصطلاحات» را به معناشناسى برگردانده است

ويراستار كتاب، مقدمه‌اى بر كتاب نوشته است كه در آن كشورگشايى‌هاى پس از پيامبر اسلام(ص)، به همراه گروش غير عرب‌ها به دين نوين اسلام را انگيزه پديدارى نگاشته‌هايى جداگانه در رشته واژه‌شناسى و ريشه‌شناسى زبان وحى با عنوان «غريب القرآن» دانسته است. پيشين‌ترين نگاشته‌اى كه در غريب القرآن به ما رسيده از ابن عباس است كه به ترتيب سوره‌هاست. بيش از 85 كتاب و رساله زير عنوان «غريب القرآن» نگاشته شده است. افزون بر اين، با عنوان‌هاى «قاموس القرآن»، «مفردات»، «لسان التنزيل» و... بيش از 285 نگاشته پديد آمده است

نگاشته‌هايى كه در رشته واشكافى دلالت‌ها يا پيام‌هاى واژگان قرآنى فراهم آمد، زير عنوان ويژه و برجسته «وجوه و نظائر» شكوفا شد. اين نگاشته‌ها در پيوند با دانش‌هاى زبان تازى و قرآنى، از شاخه‌هاى دانش تفسير رستن گرفت و خود به برگ‌وبار نشست. كهن‌ترين كار در اين زمينه كه به دست ما رسيده است، نوشته‌اى است از مقاتل بن سليمان بلخى (م 150ق) با نام «الوجوه و النظائر في القرآن الكريم»

كتابى كه ترجمه پارسى آن فراروى خواننده است و «معناشناسى واژگان قرآن» نام گرفته است، يكى از نگاشته‌هاى تازه و جالبى است كه دكتر صالح عضيمه سورى نوشته است. اين كتاب با ديگر كتاب‌ها و رساله‌هايى كه در فرهنگ معانى قرآن نوشته شده است، اين جدايى و برجستگى را دارد كه به واشكافى عرفانى - فلسفى واژگان و تعبيرهاى قرآنى نيز پرداخته است. نگاه و نگرش دكتر عضيمه به انديشه‌هاى دانشمندان و عارفان ايرانى، يكى ديگر از ويژگى‌هاى اين كتاب است. نویسنده هر كجا توانسته است از انديشه‌هاى عارفان مسلمان و نظريه‌پردازان مسلمان ايرانى بازگو كرده است. خواننده به هنگام آشنايى با معنى‌ها و تعبيرهاى قرآنى، با خواندن لطايف عرفانى و بيان‌هاى صوفيانه، حال و هوايى ديگر پيدا مى‌كند و هيچ‌گاه خستگى را احساس نمى‌كند

نویسنده، در «درآمدى بر واژگان قرآنى» به توضيح اصطلاح يا واژه قرآنى مى‌پردازد و چنين توضيح مى‌دهد كه اصطلاح قرآنى همان مفردات و واژگان قرآن مجيد است كه در بافت آيه و رويكرد روشى كه آيه در آن گام برمى‌دارد، همگام و همراه است، اما هر واژه با ديگرى متفاوت است و يا به خاطر توان جايگاهش در آيه، كمتر تميزدادنى است و يا به واسطه نقش برجسته و تأثيرگذارى است كه در رساندن معنا جاى آن را مى‌گيرد. اين، دو ويژگى واژگان قرآنى است كه يكى به واسطه ديگرى تكميل مى‌شود و تنها با وجود يكى، ديگرى به وجود مى‌آيد

متن كتاب با واژه «ابتلاء» آغاز و به واژه «يقين» ختم شده است. درباره ابتلاء مى‌خوانيم: «ابتلاء؛ يعنى «تجربه حق». باباطاهر عريان با اين عبارت جامع و زيبا به تعريف ابتلا يا بلا پرداخته است: زندگى بشرى، گذرگاهى است انباشته از تجربه‌هاى مختلف و آزمايش‌هاى متفاوت. برخى از اين تجربه‌ها را آدمى غم و بدبختى مى‌نامد و برخى را شادى و خوشبختى؛ در هر حالى كه باشد در آزمون و امتحان قرار دارد تا سپاس گزارد يا ناسپاسى كند...»

وضعيت كتاب

فهرست مطالب در ابتداى كتاب و فهرست آيات و اشخاص در انتهاى آن آمده است. آدرس و ترجمه آيات در پاورقى كتاب ذكر شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن كتاب.

وابسته‌ها

ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن با تفسیر لغوی و ادبی قرآن

نثر طوبی یا دایرة‌المعارف لغات قرآن مجید