صور الکواکب الثمانية و الأربعين

صور الکواکب الثمانية و الأربعين
پدیدآوران	صوفی، عبدالرحمان بن عمر (نویسنده) کورکان، امیر تیمور (مصحح) لجنة إحياء التراث العربي (محقق)
عنوان‌های دیگر	ارجوزه ابن الصوفي
ناشر	دار الآفاق الجديدة
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	1401ق. = 1981م.
چاپ	چاپ یکم
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏ص9ص9 / 802 QB

صور الکواکب الثمانیة و الأربعین عنوان اثری است 1 جلدی به زبان عربی از ابوالحسن عبدالرحمن بن عمر رازي معروف به صوفي با موضوع هیأت و نجوم. در ذیل این رساله، ارجوزه ابن صوفی ذکر شده که به تصحیح امير تیمور الغ بيک کورکان رسیده است.

عبدالرحمان صوفی رازی از بزرگترین منجمان ایرانی است که رساله شاهکار، بی‌بدیل و بی‌نظیر صور الکواکب را در عرصه نجوم نگاشته است. او صور فلکی را به دقت در این کتاب شرح می‌دهد و اماکن نجوم را در إفرادشان و موقعیت‌شان در ترتیب کلی ستارگان چهل و هشتگانه آسمان بیان می‌کند. صوفی برجسته‌ترین ستاره‌شناس قرون وسطی بود و اولین منجمی است که سحابی آندرومدا(امراة المسلسلة) را کشف کرد و در صور الکواکب آن را شرح می‌دهد. «صور الکواکب» هم‌اکنون نیز برای مطالعه‌ی حرکات سیارات و ثوابت به کار می‌رود. صوفی این اثر را با حمایت و اشاره عضدالدوله دیلمی تألیف کرد. این کتاب به همت خواجه نصیرالدین طوسی به پارسی برگردانده شده و به صورت چاپ عکسی منتشر شده و در دسترس است. نمونه‌های متعددی از اصل این اثر به زبان عربی در موزه‌ها و کتابخانه‌های کشور نگهداری می‌شود.

ارجوزه‌ی‌‌‌صور‌ الکواکب که در ذیل این کتاب ذکر شده، کتاب نفیسی است که پسر صوفی، ابو علی بن عبد الرحمان صوفی‌ رازی‌ متوفی‌ به تاریخ 449 ق برابر با 436 ش و 1057 م، آن را به نظم درآورده است. رساله‌ی مذکور در باب علم نجوم است و در آن مواضع ستارگان و اسمای صور فلکی به نظم و به زبان عربی‌ ذکر‌ شده است. ارجوزه صور الکواکب 42 صورت فلکی مصور و منظوم را توصیف کرده. این رساله دارای 44 مجلس است و به نظر می‌رسد که این اثر متعلق به قرون چهارم و پنجم هجری باشد.

منابع مقاله

1. مرادی، زینب؛ صالحی، علی، ارجوزه ی صور الکواکب صوفی، نشریه کتاب ماه علوم و فنون بهمن 1388 - شماره 122.
2. مقدمه کتاب.