الأمثال في القرآن الكريم (فیاض)

الأمثال في القرآن الكريم
پدیدآوران	فیاض، محمد جابر (نویسنده)
ناشر	الدار العالمية للکتاب الاسلامي المعهد العالمي للفکر الإسلامي
مکان نشر	عربستان - ریاض آمریکا - هیرندن
سال نشر	1415ق. = 1995م.
چاپ	چاپ دوم
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏/ف?الف? / 84/4 BP

الامثال القرآن الکریم تألیف محمد جابر الفیاض، گردآوری و بررسی مثل‌های قرآنی و وجوه زیبایی آن و رابطه آن با دیگر قالب‌های ادبی است. اصل کتاب، رساله پایان‌نامه کارشناسی ارشد نویسنده بوده که در سال 1388ق در قاهره تألیف و دفاع شده است.‏

مثل‌ها ظروف حکمت امت‌ها و گنجینه تجارب و یکی از مهم‌ترین ابزارهای حفظ آن تجارب و حکمت‌ها و نقل آن بین نسل‌هاست. این مثل‌ها، پیش و پس از انتقال از دقیق‌ترین شیوه‌های تعبیر و موجزترین و بهترین روش‌های تأثیر در نفوس بوده است. هر گاه شیوه‌های دیگر تعبیر مراد متکلم را به‌طور کامل نرساند، یا ادراک مخاطب از فهم مراد از آن ناتوان باشد، اگر مثلی زده شود این هدف به راحتی میسر می‌شود. بزرگان ادب و حکما و بلغاء و لغویین و مفسرین مکاتب مختلف، در اعصار مختلف از امثال استفاده کرده‌اند؛ از آن جمله‌اند: اصعمی، ابوزید، ابوعبیده، نضر بن شمیل، مفضل ضبی از متقدمین و تعداد غیر قابل شمارش از متأخرین در این رابطه کتاب نوشته‌اند و همواره تا امروز اهل علم و ادب به مثل‌ها اهتمام فراوان داشته‌اند.‏

اما مثل‌های قرآن کریم از مهم‌ترین مظاهر بلاغت و اعجاز قرآن و دقت تصویر هنری و سحر اسلوب آن است که مؤمن و کافر عرب را مسحور خویش کرده و شیرینی و زیبایی آن دانشمند و عامی را مجذوب خود کرده است. این مباحث علمی از علوم قرآن محسوب می‌شود و اهل بلاغت، مصنفین علوم قرآن و مفسرین هرگز از آن غافل نبوده‌اند، اما کمتر به‌طور تخصصی به رموز تربیتی و انسان‌شناسانه آن پرداخته‌اند.‏

مباحت کتاب در دو باب و خاتمه و هر باب در چند فصل تدوین شده است. در باب اول، کلیاتی چون معنا و انواع امثال، ارتباط مثل با حکمت و تشبیه و قصه مطرح شده است. در باب دوم نیز ابتدا مثل‌های قرآنی معرفی شده است. سپس تعدادی از امثال قرآنی مانند: تمثیل بهشت و تمثیل زندگی دنیا تحلیل شده است. در آخرین فصل کتاب نیز مثل‌های قرآنی با عهدین مقایسه شده است.‏

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.