فتح الرحمن شرح ما یلتبس من القرآن

فتح الرحمن، شرح ما یتلبس من القرآن
پدیدآوران	انصاری، زکریا بن محمد (نویسنده) مراد، یحیی (مصحح)
ناشر	دار الکتب العلمية
مکان نشر	لبنان - بيروت
سال نشر	1424ق. = 2003م.
چاپ	چاپ يکم
موضوع	تفسير - غرائب تفاسير اهل سنت - قرن 9ق. تفسير آيات
زبان	عربي
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏‎‏/‎‏الف‎‏8‎‏ف‎‏2 / 91/9 BP

فتح الرحمن، شرح ما یتلبس من القرآن تألیف زکریا بن محمد بن احمد انصاری (متوفی 925ق)، در موضوع غریب القرآن به رشته تحریر درآمده است. یحیی مراد تحقیق این کتاب را به انجام رسانیده است.

این کتاب از جمله آثار مختصر و در عین حال جامع در موضوع غریب القرآن است که بدون تطویل ممل و اقتصار مخل با عبارات روان به رشته تحریر درآمده است. نویسنده در ذکر الفاظ سوره‌هایی که نیازمند شرح و تفسیر است، همان ترتیب سروه‌های قرآن کریم را لحاظ کرده است؛‏ البته شیوه بیشتر کتب غریب القرآن ترتیب سور مصحف است و کمتر ترتیب الفبایی را انتخاب کرده‌اند.‏

در این کتاب، متشابهات قرآن که اختلاف آن به زیادت یا تقدیم یا جایگزین یک حرف و مانند آن است با بیان سبب تکرار آن ذکر شده است؛‏ به عنوان نمونه در بررسی آیات سوره شعراء، سبب تکرار «فاتقوا الله و اطیعون» (آیه 110) در سه داستان نوح، هود و صالح مطرح شده است؛‏

در بیشتر آیات، پرسشی با «ان قلت» مطرح و با «قلت» پاسخ داده می‌شود؛ به عنوان مثال در شرح آیه «و من کل شیء خلقنا زوجین لعلکم تذکرون» با طرح این سؤال که خلق زوجین همه اشیاء چگونه ممکن است در حالیکه از عرش و کرسی و لوح و قلم تنها یکی خلق شده است؟ سپس اینگونه در مقام پاسخ برمی‌آید که منظور این است که از هر حیوانی نر و ماده آن و از هر آنچه مشاهده می‌کنید، مانند: شب و روز و نور و ظلمت و خیر و شر، دو صنف آفریده شده است.

منابع مقاله

مقدمات و متن کتاب.