هدیة الخیر؛ شرح عرفانی احادیث نبوی

هدیة الخیر؛ شرح عرفانی احادیث نبوی
پدیدآوران	[[]] (نویسنده) [[]] (محقق) [[]] (مترجم)
کد کنگره	‏

هدية الخير، اثر بهاءالدین بن میر قوام‌الدین بهاءالدوله نوربخش (متوفی حدود 915ق)، شرحی است عرفانی بر احادیث نبوی که با تصحیح و تحقیق سید محمد عمادی حائری، منتشر شده است.

اثر حاضر، رساله‌ای ثمین و متنی دل‌نشین در شرح عرفانی احادیث نبوی است. مؤلف بر آن بوده که چهل حدیث از احادیث پیامبر(ص) را شرح نماید. بر این اساس، در کتاب‌نامه‌ها آن را اربعین حدیث معرفی نموده‌اند، اما آن‌گونه که نسخه‌های موجود آن گواهی می‌دهد، گویا وی تنها به شرح بیست حدیث موفق گشته است.

بر پایه آنچه در مقدمه اثر آمده، مؤلف آن را به سال 898ق و پیش از اثر مشهور خود «خلاصة التجارب» آغاز نموده است؛ چنان‌که در باب دوم «خلاصة التجارب» از آن یاد کرده است.

او در این رساله، نخست عبارت عربی حدیث را آورده و سپس با بیانی عرفانی به شرح آن پرداخته است. وی در لابه‌لای شرح حدیث، مباحث عرفانی ارزشمندی آورده و از اشارات عرفا، به‌ویژه عارف معروف، میر سید علی همدانی - که نوربخشیان بدو اعتقادی تمام دارند - گنجانیده، چنان‌که خود اشاره کرده است.

آنچه باعث اهمیت کتاب شده، آن است که این اثر، نه‌تنها از نظر محتوا، که از نظرگاه سبک سخن نیز بسیار زیبا و گیراست. برخورداری این اثر از آرایه‌های لفظی و معنوی، بر زیبایی و ارزش آن بسی افزوده است.

از ویژگی‌هایی که در این اثر به‌ چشم می‌آید، به‌کار بردن واژگان - گاه دیریاب - عربی است که شیوه رایج نگارش آن زمان است، ولی همچون برخی نگاشته‌های آن دوره، نشانی از ملال‌آوری در آن نیست.

مؤلف افزون بر شاهدآری از قرآن و احادیث، شواهدی بسیار از اشعار - عربی و پارسی - آورده که گویا برخی از آنها اثر طبع خود اوست. همچنین از این اثر، احاطه او بر قرآن، حدیث، عرفان نظری، حکمت، ادب عربی و پارسی، ملل و نحلل و طب، آشکار است.

منابع مقاله

مقدمه.