دیوان شمس‌الفصحاء محیط قمی: تفاوت میان نسخه‌ها

آنچه اهمیت کتاب را نشان می‌دهد، توجه به این نکته است که پس از دوران صفویه که سبک هندی در شعر فارسی بار دیگر جای خود را به شیوه متقدمان سپرد و گویندگانی چون عاشق و مشتاق و پس از آنان، [[آذر]]، [[صباحی]] و [[هاتف اصفهانی، احمد|هاتف اصفهانی]] کوشیدند شیوه پیشین را پیروی کنند و به سیاق سخن‌سرایان متقدم در سبک‌های خراسانی و عراقی سخن بگویند، بیشتر گویندگان غزل‌سرا، در کار غزل، مکتب [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدی]] را برگزیدند و کمتر به تتبع از غزل حافظ پرداختند. از جمع گویندگانی که روش سعدی را برگزیدند، در تاریخ ادب فارسی، غزل‌سرایانی موفق چهره نموده‌اند که از آن میان می‌توان عاشق، نشاط، نیاز، مجمر و [[فروغی، عباس بن موسی|فروغی بسطامی]] را نام برد. ولی گوینده‌ای که در پیروی از مکتب [[حافظ، شمس‌الدین محمد|حافظ]]، توفیق شایسته یافته باشد، از آغاز این دوره تا به امروز، به‌نظر نمی‌رسد. مگر آنکه به جرأت بگوییم محیط قمی تا حد بسیار، سیاق سخن خویش را به بیان [[حافظ، شمس‌الدین محمد|حافظ]] نزدیک کرده است<ref>ر.ک: مقدمه، صفحه ب</ref>.

با این حال، هرچند در شعر محیط نیز گاهی تبعیت از سخن سعدی به چشم می‌خورد، ولی برروی هم باید گفت که گفتار وی بیشتر از شیوه حافظ مایه گرفته است:

 

 

از ویژگی‌های سخن محیط اینکه با آنکه وی را در شمار غزالسرایان باید شمرد، غزل مجرد در دیوان او کمتر دیده می‌شود، بلکه بیشترین غزل‌هایش مختوم به مدح است و اکثر این مدایح، مربوط است به ثنای اهل بیت(ع)<ref>همان</ref>.