الخلاصة: خلاصة المختصر و نقاوة المعتصر: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'زبان =عربي ' به 'زبان =عربی ') |
||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
[[علی، امجد رشید محمد]] (محقق) | [[علی، امجد رشید محمد]] (محقق) | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =غ4خ8 / 175/5 BP | | کد کنگره =غ4خ8 / 175/5 BP | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
نسخهٔ ۶ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۰۰:۰۳
| الخلاصة: خلاصة المختصر و نقاوة المعتصر | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | غزالی، محمد بن محمد (نویسنده) علی، امجد رشید محمد (محقق) |
| ناشر | دار المنهاج دارالمنهاج للنشر و التوزيع |
| مکان نشر | لبنان - بيروت عربستان - جده |
| سال نشر | 1428ق. = 2007م. |
| چاپ | چاپ يکم |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | غ4خ8 / 175/5 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الخلاصة: خلاصة المختصر و نقاوة المعتصر، تألیف ابوحامد محمد غزالی (متوفی 505ق)، خلاصه «مختصر المزني» است که مشتمل بر همه ابواب فقهی است که فقهای شافعیه در تألیفاتشان گرد آورده‌‌اند. تحقیق و تصحیح کتاب به قلم امجد رشید محمد علی است.
کتاب با مقدمه‌ای به قلم محمد عبدالرحمن شمیله اهدل آغاز شده است. وی علمای امت را برگزیدگان خلق پس از انبیا و ستارگان هدایت در ظلمات حوادث و وارثان انبیا دانسته است. سپس در ضمن متنی ادبی بیش از بیست اثر غزالی را متذکر شده است: «و ما ذلك إلا لأنهم اضطلعوا ب«إحياء علوم الدين» و أعنقوا في ميادين التبيان، فمنهم من آثر النهج «البسيط» و منهم من سلك مهيع «الوسيط» و ثلة اكتفت بمعالم «الوجيز»...»[۱].
سپس به معرفی «الخلاصة» پرداخته و اصل آن را «مختصر المزني» دانسته که درباره آن گفته شده: این کتاب، بر مسائل مذهب شافعی، اصول و فروعش چه به تصریح و چه به اشاره احاطه داشته است. پس اسم و مسمی شبیه به اسماء اضداد هستند، بنابراین کتاب مختصر نسبی و به معنای عام مبسوط است؛ لذا کتاب مزنی دو بار خلاصه شده است:
- بار اول امام ابومحمد جوینی پدر امام‌الحرمین آن را خلاصه کرد و ادله مسائل و اعتراضات و ردود را حذف کرد، اما آن‌گونه که غزالی می‌گوید نسبت به تحریر کتاب و ترتیب و حصر مسائل و تبویب آن - یعنی مسائلی که به‌مناسبتی در غیر جایگاهش ذکر شده و یا فرعی را که در غیر باب خود آمده - همت نگماشته است.
- بنابراین [بار دوم] ابوحامد اقدام به زدودن مشکلات و موانعی که متبحرین با آن روبه‌رو بودند، کرد و آن را با تهذیب و تبویب بهتر و اضافات مفید با نام «الخلاصة» تحریر نمود[۲].
بنابراین «مختصر المزني» و مختصر ابومحمد جوینی با وجود جلیل‌القدر بودن، آن‌گونه که غزالی اشاره کرده، در استفاده، با دشواری همراه بوده است؛ بنابراین غزالی را به تجدید نظر در ترتیب و ترکیب المختصر سوق داده تا تشتت و بعید از ذهن بودن تعداد و ترتیب مسائل، طلاب دینی را از مطالعه مسائل مطرح‌شده در کتاب امام مذهب، منصرف نکند[۳].
لازم به ذکر است که برخی از علما گمان کرده‌اند که «الخلاصة» مختصر «الوجيز» اثر دیگر غزالی است. این اشتباه است؛ چنان‌که غزالی خود در دیباچه اشاره کرده که «الخلاصة» اختصار و ترتیب «مختصر المزني» است[۴].
غزالی خود در دیباچه کتاب از «مختصر المزني» با این تعابیر یاد کرده است: مسائلش غرر کلام شافعی، بلکه درر نظام آن، گل‌های نصوص آن و... است[۵].
نامی که بر جلد کتاب آمده، یعنی «خلاصة المختصر و نقاوة المعتصر»، نامی است که غزالی کتابش را به آن نامیده و در دیباچه کتاب به آن اشاره کرده و علامه مرتضی زبیدی نیز از کتاب با این نام یاد کرده است[۶].
محقق در انتهای مقدمه‌اش اضافه کرده که تاکنون به شرح یا اختصار و کار دیگری که بر روی «الخلاصة» انجام شده باشد، دست نیافته است؛ برخلاف «الوجيز» که علمای بزرگی چون رافعی بر آن شرح نوشته‌اند[۷].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.