اليقين باختصاص مولانا علي عليه‌السلام بامرة المؤمنين

اليقين باختصاص مولانا علي عليه‌السلام بامرة المؤمنين
پدیدآوران	انصاری، محمد صادق (محقق) ابن طاووس، علی بن موسی (نویسنده) انصاری، محمدباقر (محقق)
عنوان‌های دیگر	التحصین لأسرار ما زاد من أخبار کتاب الیقین الیقین باختصاص علی بامره المومنین
ناشر	مؤسسه دار الکتاب (الجزائري)
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1413 ق
چاپ	1
موضوع	علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - احادیث علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - اثبات خلافت
زبان	عربی
تعداد جلد	1

اليقين باختصاص مولانا علي عليه‌السلام بإمرة المؤمنين، از آثار سيد‌ ‎ على بن موسی بن طاووس (م 664) در فضائل امیرالمومین علی(ع) است.

تحقیق این اثر بر عهده آقایان محمدباقر انصاری و محمدصادق انصاری بوده است.

این طبع، دارای دو کتاب است به شرح ذیل است:

1. اليقين باختصاص مولانا علي عليه‌السلام بإمرة المؤمنين، که ادامه این مقاله، به توضیح این کتاب اختصاص یافته است.
2. التحصين لأسرار ما زاد من أخبار اليقين.

موضوع کتاب اليقين باختصاص مولانا علي عليه‌السلام بإمرة المؤمنين، رواياتى است در اين باره كه پيامبر لقب «اميرالمؤمنين» را به على عليه‌السلام داده و اين لقب اختصاص آن حضرت دارد. پيش از او نيز ابن غضائرى (م 411) كتابى با نام التسليم على أمير المؤمنين عليه‌السلام بإمرة المؤمنين داشته است.

انگيزه نگارش

گويا تأليف اين كتاب ناظر به سخن كسانى چون ابن ابى‌الحديد بوده كه در جلد اول (ص 13) از شرح نهج‌البلاغه ضمن اشاره به اين موضوع مى‌گويد: «شيعه گمان مى‌كنند على عليه‌السلام در زمان پيامبر به لقب اميرالمؤمنين خطاب شده و همه مهاجرين و انصار او را به اين لقب خطاب كرده‌اند اما اين در اخبار محدثان ثابت نشده است».

محتوا

كتاب اليقين داراى مقدمه‌اى مفصل و يك خاتمه و سه بخش با عنوان قسم است. مؤلف در مقدمه فهرست 220 فصل كتاب را آورده و سپس در طى سه قسمت با عناوين زير به بيان روايات پرداخته است:

قسم اول، احاديثى كه بيان مى‌كند على بن ابى‌طالب عليه‌السلام به نام اميرالمؤمنين خوانده مى‌شد (شامل 177 باب)؛ قسم دوم احاديثى كه ناميدن آن حضرت به امام المتقين را اثبات مى‌كند(شامل 24 باب)؛ قسم سوم، احاديثى كه لقب يعسوب‌الدين را براى آن حضرت اثبات كرده است (در 19 باب). به گفته خود سيد‌ ‎در كتاب التحصين، مجموع رواياتش در كتاب اليقين از 300 گذشته است.

منابع مقاله

سعى مؤلف در اين كتاب بر استفاده و استدلال از منابع اهل سنت بوده است. برخى از اين منابع عبارتند از: مناقب ابن‌مردويه، مناقب خوارزمى، تاريخ بغداد، كتب ابن عقده، كتاب المعرفه ثقفى، كتاب المعرفه رواجنى، حلية الاولیاء از ابونعيم اصفهانى و بسيارى از منابع ديگرى كه بخشى از آنها اكنون موجود نيست، مانند كتاب مناقب كه آن را تأليف محمد بن جرير طبرى صاحب تاريخ مى‌داند. در مجموع كثرت منابع وى و دستيابى او به كتبى كه امروزه در دست نيست، داراى اهميت و قابل توجه است. چنانكه بيان سلسله اسناد، اعتبار كتاب را بيشتر مى‌كند.

ابن طاووس دو اثر ديگر در تكميل يا استدراك كتاب اليقين تأليف كرده است: الأنوار الباهرة و التحصين في اسرار ما زاد على كتاب اليقين. كه در التحصين منقولات سيد‌ ‎از كتب شيعه بسيار است. كتاب اليقين همراه با كتاب التحصين در يك مجلد چاپ شده است.