المقصود من الجمل و العقود: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '}} '''' به '}} '''') |
Wikinoor.ir (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '}}↵↵↵'''' به '}} '''') |
||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''المقصود من الجمل و العقود'''، اثر [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلی]]، خلاصه ای از کتاب الجمل و العقود [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]] است که در سال 672ق تأليف شده است. (الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة/20 207). | '''المقصود من الجمل و العقود'''، اثر [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلی]]، خلاصه ای از کتاب الجمل و العقود [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]] است که در سال 672ق تأليف شده است. (الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة/20 207). | ||
نسخهٔ ۲۰ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۲۲:۲۹
| الرسائل التسع | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حلی، جعفر بن حسن (نویسنده) استادی، رضا (محقق) |
| ناشر | کتابخانه عمومی آیت‌الله‌مرعشی نجفی(ره) |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1413 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | فقه جعفری - قرن 7ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 182 /م3ر5 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
المقصود من الجمل و العقود، اثر محقق حلی، خلاصه ای از کتاب الجمل و العقود شیخ طوسی است که در سال 672ق تأليف شده است. (الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة/20 207).
این کتاب به همراه هشت رساله دیگر و با نام الرسائل التسع منتشر شده است.
انگيزۀ تأليف
وى در مورد علت تأليف اين كتاب مى‌نويسد: فهذا المختصر قصدنا به التسهيل على ذوي التحصيل مقتصرين من الأصل على المقصود من كل فصل.
كتاب موجود شامل مباحث طهارت، صلاة، صوم، حج، و جهاد مى‌شود كه مؤلف با بهترين شيوه و رساترين عبارت‌ها به بيان مطالب دقيق فقهى پرداخته است.
تاريخ تأليف و چاپ
از تاريخ دقيق تأليف كتاب اطلاع دقيقى در دست نيست و هيچ نكته و اشاره‌اى مبنى بر زمان تأليف آن وجود ندارد ولى به احتمال زياد در اواخر عمر شريف مؤلف نوشته شده است.
كتاب موجود در ضمن «الرسائل التسع» در سال 1413ق توسط كتابخانۀ آیت‌الله نجفى مرعشى چاپ شده است، محقق و مصحح آن فاضل ارجمند شيخ رضا استادى مى‌باشد.
نسخه‌ها
در مقدمۀ ناشر (صفحه 24) به دو نسخه از كتاب اشاره شده است، كه يكى متعلّق به آستان قدس رضوى و مربوط به قرن هشتم است، ديگرى نسخۀ سيد محمد على روضاتى و به خط محمد صادق بن جزائرى كه با نسخه‌اى كه براى مصنف خوانده شده، مقابله شده است.
تصوير صفحاتى از اين در نسخه نيز در ابتداى كتاب آورده شده و احتمالا در تصحيح كتاب از اين دو نسخه استفاده شده است.
مطالب
اگر چه در كتاب الجمل و العقود كه قسمت عبادات را در بردارد به پنج قسمت صلاة، صوم، زكاة، حج، جهاد تقسيم شده است اما در كتاب المقصود من الجمل قسمت طهارة در عناوين كتاب اضافه شده است.
تقسيم بندى مطالب كتاب شبيه به «الجمل و العقود» مى‌باشد اما عناوين قسمت‌هاى مختلف كتاب و تفكيك بين مطالب در آن ديده نمى‌شود.
ويژگى‌ها
اگر چه كتاب المقصود من الجمل و العقود به عنوان خلاصه و مختصر كتاب الجمل و العقود مشهور شده است اما در واقع اين كتاب داراى تفاوت‌هاى اساسى با كتاب الجمل و العقود مى‌باشد.
همان طور كه گذشت اين كتاب از نظر تقسيم بندى فصول كتاب، فصل طهارت را اضافه نموده است.
هم‌چنين بر خلاف كتاب الجمل و العقود كه مباحث كتاب را به 12 قسمت مقدمات و مقارنات، و سپس هر كدام را به افعال و تروك و هر كدام از اين دو را به واجب، مستحب و ندب، يا حرام، مكروه، و ندب تقسيم نموده است.
در اين كتاب اين تقسيم بندى مراعات نشده است و مؤلف دو نوع مستحب و ندب يا مكروه و ندب را در يكجا گردآورى نموده است.
البته اين سبک بيان مطالب كه در آن مطالب مختلفى همچون طهارت با آب (وضوء و غسل) و طهارت با خاک (تيمم) و يا افعال نماز و احكام خلل در نماز از يكديگر تفكيك نشده‌اند از نواقص كتاب بوده و خواننده را دچار سردرگمى مى‌كند.
از ديگر ويژگى‌هاى كتاب استفاده از تعابير و الفاظ رساتر و اديبانه‌تر در تأليف كتاب مى‌باشد كه همراه با استفاده از اين تعابير مؤلف نظريات و فتاواى خود را در ضمن آنان بيان مى‌كند.
نظريات جديد
در لابه‌لاى مطالب مذكور در كتاب المقصود من الجمل و العقود مؤلف نظريات جديد و فتاواى خود را مطرح نموده كه به بعضى اشاره مى‌شود در كتاب الجمل و العقود شيخ طوسى وقت نماز مغرب را استتار قرص خورشيد دانسته مى‌نويسد: و أوّل وقت المغرب غيبوبة الشمس، امّا محقّق حلّى مى‌نويسد: و أوّل المغرب من زوال الحمرة شرقا إلى زوالها غربا.
در مورد ترتيب خواندن نمازهاى قضاء و اداء شيخ طوسى مى‌نويسد: من فاتته صلاة فريضة فوقتها حين يذكرها ما لم يدخل وقت فريضة [حاضرة]. در حالى كه محقق حلّى داخل شدن وقت را شرط ندانسته بلكه ضيق به وقت را شرط مى‌داند و مى‌نويسد: و تصلّى الفائتة ما لم يتضيق الحاضرة.