نجدی، محمد بن عبدالله: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - '==وابسته‌ها== [[' به '==وابسته‌ها== {{وابسته‌ها}} [[')
    بدون خلاصۀ ویرایش
    خط ۱: خط ۱:
    <div class='wikiInfo'>
    <div class="wikiInfo">
    [[پرونده:NUR04196.jpg|بندانگشتی|نجدی، محمد بن عبدالله]]
    [[پرونده:NUR04196.jpg|بندانگشتی|نجدی، محمد بن عبدالله]]
    {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
    {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
    |-
    |-
    ! نام!! data-type='authorName'|نجدی، محمد بن عبدالله
    ! نام!! data-type="authorName" |نجدی، محمد بن عبدالله
    |-
    |-
    |نام‌های دیگر  
    |نام‌های دیگر  
    |data-type='authorOtherNames'|  
    | data-type="authorOtherNames" |  
    |-
    |-
    |نام پدر  
    |نام پدر  
    |data-type='authorfatherName'|
    | data-type="authorfatherName" |عبدالله
    |-
    |-
    |متولد  
    |متولد  
    |data-type='authorbirthDate'|
    | data-type="authorbirthDate" |1236ق
    |-
    |-
    |محل تولد
    |محل تولد
    |data-type='authorBirthPlace'|
    | data-type="authorBirthPlace" |عنیزه عربستان
    |-
    |-
    |رحلت  
    |رحلت  
    |data-type='authorDeathDate'|1295 ق
    | data-type="authorDeathDate" |یک‌شنبه دوازدهم شعبان 1295ق
    |-
    |-
    |اساتید
    |اساتید
    |data-type='authorTeachers'|
    | data-type="authorTeachers" |[[عبدالجبار بن على بصرى]]
     
    [[محمد بن حمد هدیبى]]
     
    [[على بن محمد راشد]]؛
    |-
    |-
    |برخی آثار
    |برخی آثار
    |data-type='authorWritings'|[[السحب الوابلة علی ضرائح الحنابلة]]
    | data-type="authorWritings" |[[السحب الوابلة علی ضرائح الحنابلة]]
    |-class='articleCode'
    |- class="articleCode"
    |کد مؤلف
    |کد مؤلف
    |data-type='authorCode'|AUTHORCODE04196AUTHORCODE
    | data-type="authorCode" |AUTHORCODE04196AUTHORCODE
    |}
    |}
    </div>
    </div>


    '''محمد بن عبدالله بن حميد نجدى'''، از حنابله سرشناس و برآمده از خاندانى علم‌پرور و مشهور در مخالفت با وهابيت است كه در ابتدا جذب وهابيت شد. همين ارتباط اوليه با عقايد وهابيت، بعدها منجر به كارآيى قابل توجه روش‌هايش در مقابله با انديشه ابن عبدالوهاب گرديد. او تلاش كرد به‌جاى رسم معمول آن زمان در نگارش رسائل و رديات متعدد بر آراء وهابى، زمينه‌هاى مشروعيت عقايد آنها را از بين ببرد. در همين راستا با نگارش اثر مشهور خود تحت عنوان «السُحُب الوابلة في ضرائح الحنابلة» كه در دسته‌بندى متون اسلامى، جزء متون طبقات‌نگارى محسوب مى‌شود، ثابت كند كه عقايد ابن عبدالوهاب با هيچ‌يك از آراء حنابله بزرگ در تاريخ اسلام هم‌خوانى و تطابق ندارد. او در اين كتاب و در قالب تراجم حنابله بزرگ كه پنج قرن را پوشش مى‌داد، به تحليل آراء و مواضعى از ايشان پرداخت كه در تضاد با انديشه‌هاى ابن عبدالوهاب قرار داشتند. از اين رهگذر، روش تأثيرگذار وى را مى‌توان «مواجهه غير مستقيم» دانست<ref>رفيعى، محمدحسين، 1393</ref>
    '''محمد بن عبدالله بن حمید نجدى''' (1236-1295ق)، مورخ، ادیب، مفتی حنابله مکه، از خاندانى علم‌پرور و مشهور در مخالفت با وهابیت، از مهمترین آثار ایشان [[السحب الوابلة علی ضرائح الحنابلة]]


    وى در سال 1236 در شهر عنيزه متولد شد. خاندان مادرى وى آل تُركى، عشيره‌اى علم‌پرور در عنيزه بود كه دو تن از مخالفين برجسته وهابيت نيز از آن برآمدند. محمد برخلاف سنت خانوادگى‌اش، در ابتدا به عقايد وهابيت جذب شده بود. او با شور و شوق فراوانى در محضر درس دو شيخ وهابى حاضر مى‌شد و از آنان درس مى‌آموخت. ديرى نگذشت كه ابن حميد به تبع رسم علم‌اندوزان آن زمان نجد، راه حجاز و شامات را در پيش گرفت. او در مكه، در حاشيه آشنايى با يكى از علماى برجسته ضد وهابى به شكلى غير مستقيم درگير منازعه كلامى علماى وهابى بر سر ارزشمندى فقهى «قصيدة البردة»، منظومه‌اى صوفيانه در مدح پيامبر(ص) شد<ref>ر.ک: همان</ref>
    == ولادت ==
    وى در سال 1236ق در شهر عنیزه متولد شد. خاندان مادرى وى آل تُرکى، عشیره‌اى علم‌پرور در عنیزه بود که دو تن از مخالفین برجسته وهابیت نیز از آن برآمدند.  


    ابن حميد در اثناى حضور در مكه به دليل زمينه‌هاى خاندانى مشخص و حضور در محافل ضد وهابى مكه كه روابط خوبى با والى عثمانى داشتند، به سمت مفتى حنابله در مكه منصوب شد. عوامل متعددى در اين انتصاب مؤثر بود: اولاً موطن وى عنيزه كه سابقه طولانى در دشمنى با عقايد وهابيت داشت؛ ثانيا انتساب وى به خاندان تركى كه در ضديت با وهابيت شهير بودند؛ ثالثا سفرهاى متعدد وى به عراق، شام و حجاز كه زمينه را براى آموزش تحت نظر علماى حنبلى ضد وهابى فراهم كرده بود. اساسا همين ارتباطات گسترده با حنابله مناطق متعدد، ابن حميد را به فكر نگارش اثر طبقات‌نگارى ارزشمند «سحب الوابلة» انداخت. وجه اهميت شخصيت و جايگاه ويژه ابن حميد براى محققان تاريخ شبه جزيره‌ى عربى، اثر تراجم‌نگارى مهم وى در معرفى علماى حنبلى شبه جزيره از قرن دهم هجرى به بعد است. در واقع اين اثر، ذيلى است بر اثر [[ابن رجب، عبدالرحمن بن احمد|ابن رجب]] كه همو نيز ذيلى بر اثر ابن ابى‌يعلى محسوب مى‌شود<ref>همان</ref>
    == تحصیلات ==
    محمد برخلاف سنت خانوادگى‌اش، در ابتدا به عقاید وهابیت جذب شده بود. او با شور و شوق فراوانى در محضر درس دو شیخ وهابى حاضر مى‌شد و از آنان درس مى‌آموخت.  


    == اساتيد ==
    همین ارتباط اولیه با عقاید وهابیت، بعدها منجر به کارآیى قابل توجه روش‌هایش در مقابله با اندیشه ابن عبدالوهاب گردید. او تلاش کرد به‌جاى رسم معمول آن زمان در نگارش رسائل و ردیات متعدد بر آراء وهابى، زمینه‌هاى مشروعیت عقاید آنها را از بین ببرد. در همین راستا با نگارش اثر مشهور خود تحت عنوان «[[السحب الوابلة علی ضرائح الحنابلة|السُحُب الوابلة فی ضرائح الحنابلة]]» که در دسته‌بندى متون اسلامى، جزء متون طبقات‌نگارى محسوب مى‌شود، ثابت کند که عقاید ابن عبدالوهاب با هیچ‌یک از آراء حنابله بزرگ در تاریخ اسلام هم‌خوانى و تطابق ندارد. او در این کتاب و در قالب تراجم حنابله بزرگ که پنج قرن را پوشش مى‌داد، به تحلیل آراء و مواضعى از ایشان پرداخت که در تضاد با اندیشه‌هاى ابن عبدالوهاب قرار داشتند. از این رهگذر، روش تأثیرگذار وى را مى‌توان «مواجهه غیر مستقیم» دانست<ref>رفيعى، محمدحسين، 1393</ref>


    دیرى نگذشت که ابن حمید به تبع رسم علم‌اندوزان آن زمان نجد، راه حجاز و شامات را در پیش گرفت. او در مکه، در حاشیه آشنایى با یکى از علماى برجسته ضد وهابى به شکلى غیر مستقیم درگیر منازعه کلامى علماى وهابى بر سر ارزشمندى فقهى «قصیدة البردة»، منظومه‌اى صوفیانه در مدح پیامبر(ص) شد<ref>ر.ک: همان</ref>


    1. عبدالله بن عبدالرحمن ابابطين؛
    ابن حمید در اثناى حضور در مکه به دلیل زمینه‌هاى خاندانى مشخص و حضور در محافل ضد وهابى مکه که روابط خوبى با والى عثمانى داشتند، به سمت مفتى حنابله در مکه منصوب شد. عوامل متعددى در این انتصاب مؤثر بود: اولاً موطن وى عنیزه که سابقه طولانى در دشمنى با عقاید وهابیت داشت؛ ثانیا انتساب وى به خاندان ترکى که در ضدیت با وهابیت شهیر بودند؛ ثالثا سفرهاى متعدد وى به عراق، شام و حجاز که زمینه را براى آموزش تحت نظر علماى حنبلى ضد وهابى فراهم کرده بود. اساسا همین ارتباطات گسترده با حنابله مناطق متعدد، ابن حمید را به فکر نگارش اثر طبقات‌نگارى ارزشمند «سحب الوابلة» انداخت. وجه اهمیت شخصیت و جایگاه ویژه ابن حمید براى محققان تاریخ شبه جزیره‌ى عربى، اثر تراجم‌نگارى مهم وى در معرفى علماى حنبلى شبه جزیره از قرن دهم هجرى به بعد است. در واقع این اثر، ذیلى است بر اثر [[ابن رجب، عبدالرحمن بن احمد|ابن رجب]] که همو نیز ذیلى بر اثر ابن ابى‌یعلى محسوب مى‌شود<ref>همان</ref>


    2. على بن محمد راشد؛
    == اساتید ==


    3. محمد بن حمد هديبى؛
    1. [[عبدالله بن عبدالرحمن ابابطین]]؛


    4. عبدالجبار بن على بصرى؛
    2. [[على بن محمد راشد]]؛
     
    3. [[محمد بن حمد هدیبى]]؛
     
    4. [[عبدالجبار بن على بصرى]]؛


    5. احمد بن عثمان بن جامع؛
    5. احمد بن عثمان بن جامع؛
    خط ۵۲: خط ۶۳:
    6. محمد بن على سنوسى؛
    6. محمد بن على سنوسى؛


    7. احمد زينى دحلان؛
    7. احمد زینى دحلان؛


    8. محمد بن مساوى اهدل زبيدى؛
    8. محمد بن مساوى اهدل زبیدى؛


    9. احمد دمياطى مكى؛
    9. احمد دمیاطى مکى؛


    10. محمود شكرى بن عبدالله آلوسى؛
    10. محمود شکرى بن عبدالله آلوسى؛


    11. عابد سندى؛
    11. عابد سندى؛


    12. عبدالرحمن بن محمد بن عبدالرحمن كزبرى (الصغير
    12. عبدالرحمن بن محمد بن عبدالرحمن کزبرى (الصغیر


    13. عثمان دمياطى؛
    13. عثمان دمیاطى؛


    14. عثمان بن عبدالله نابلسى؛
    14. عثمان بن عبدالله نابلسى؛


    15. ابراهيم سقا ازهرى؛
    15. ابراهیم سقا ازهرى؛


    16. احمد لبدى نابلسى<ref>نجدى، محمد بن عبدالله بن حميد، ص24-39</ref>
    16. احمد لبدى نابلسى<ref>نجدى، محمد بن عبدالله بن حميد، ص24-39</ref>
    خط ۷۵: خط ۸۶:




    1. پسرش شيخ على بن محمد بن حميد؛
    1. پسرش شیخ على بن محمد بن حمید؛


    2. صالح بن عبدالله بسام؛
    2. صالح بن عبدالله بسام؛


    3. خلف بن ابراهيم بن هدهود نجدى عنيزى مكى؛
    3. خلف بن ابراهیم بن هدهود نجدى عنیزى مکى؛


    4. ابراهيم بن خليل تونسى؛
    4. ابراهیم بن خلیل تونسى؛


    5. عبدالحى بن عبدالحليم لكنوى انصارى هندى، ابوالحسنات؛
    5. عبدالحى بن عبدالحلیم لکنوى انصارى هندى، ابوالحسنات؛


    6. على بن سليمان دمنتى بجمعونى مغربى؛
    6. على بن سلیمان دمنتى بجمعونى مغربى؛


    7. عبدالله ابوالخير مِرداد؛
    7. عبدالله ابوالخیر مِرداد؛


    8. ابراهيم بن سليمان خنكى مكى؛
    8. ابراهیم بن سلیمان خنکى مکى؛


    9. على بن عايض عنيزى؛
    9. على بن عایض عنیزى؛


    10. عبدالكريم بن صالح بن شبل؛
    10. عبدالکریم بن صالح بن شبل؛


    11. عبدالله بن صالح بن شبل؛
    11. عبدالله بن صالح بن شبل؛


    12. محمد بن عبدالكريم بن شبل؛
    12. محمد بن عبدالکریم بن شبل؛


    13. مبارک آل مساعد بسام مولاهم؛
    13. مبارک آل مساعد بسام مولاهم؛


    14. صالح بن دخيل بن جارالله من آل سابق<ref>همان، 49-54</ref>
    14. صالح بن دخیل بن جارالله من آل سابق<ref>همان، 49-54</ref>
     
    == وفات ==
    وى در روز یک‌شنبه دوازدهم شعبان 1295ق در شهر طائف بدرود حیات گفت و در مقبره‌اى واقع در قسمت شمالى مقبره [[ابن‌عباس، عبدالله بن عباس|ابن عباس]] دفن گردید<ref>همان، 54</ref>


    == آثار ==
    == آثار ==
    خط ۱۰۸: خط ۱۲۲:
    1. السحب الوابلة على ضرائح الحنابلة؛
    1. السحب الوابلة على ضرائح الحنابلة؛


    2. حاشية على شرح المنتهى؛
    2. حاشیة على شرح المنتهى؛


    3. غاية العجب في تتمة طبقات [[ابن رجب، عبدالرحمن بن احمد|ابن رجب]]؛
    3. غایة العجب فی تتمة طبقات [[ابن رجب، عبدالرحمن بن احمد|ابن رجب]]؛


    4. ملخص بغية الوعاة؛
    4. ملخص بغیة الوعاة؛


    5. جمع حواشي الخلوتي على الإقناع و شرحه؛
    5. جمع حواشی الخلوتی على الإقناع و شرحه؛


    6. إجازه كتبها لتلميذه مصطفى بن خليل تونسي؛
    6. إجازه کتبها لتلمیذه مصطفى بن خلیل تونسی؛


    7. قرة [[العين]] في الرد على أبابطين؛
    7. قرة [[العين|العین]] فی الرد على أبابطین؛


    8. النعت الأكمل؛
    8. النعت الأکمل؛


    و..<ref>همان، ص58-70</ref>
    و..<ref>همان، ص58-70</ref>


    وى در روز يك‌شنبه دوازدهم شعبان 1295ق در شهر طائف بدرود حيات گفت و در مقبره‌اى واقع در قسمت شمالى مقبره [[ابن‌عباس، عبدالله بن عباس|ابن عباس]] دفن گرديد<ref>همان، 54</ref>
    ==پانویس ==
    ==پانويس ==
    <references />
    <references/>


    == منابع مقاله ==
    == منابع مقاله ==


    1. نجدى، محمد بن عبدالله بن حميد، «السحب الوابلة على ضرائح الحنابلة»، تحقيق بكر بن عبدالله ابوزيد و عبدالرحمن بن سليمان، بيروت، انتشارات رسالت، 1416ق1996/م.
    1. نجدى، محمد بن عبدالله بن حمید، «السحب الوابلة على ضرائح الحنابلة»، تحقیق بکر بن عبدالله ابوزید و عبدالرحمن بن سلیمان، بیروت، انتشارات رسالت، 1416ق1996/م.


    2. رفيعى، محمدحسين، «محمد بن حميد و تصويرى متفاوت از دعوت وهابى»، برگرفته از پايگاه اينترنتى هيستورى لايب، تاريخ انتشار روى سايت: 1393/08/03، به آدرس اينترنتى:
    2. رفیعى، محمدحسین، «محمد بن حمید و تصویرى متفاوت از دعوت وهابى»، برگرفته از پایگاه اینترنتى هیستورى لایب، تاریخ انتشار روى سایت: 1393/08/03، به آدرس اینترنتى:


    http://historylib.com/index.php?action article/view/1555.
    http://historylib.com/index.php?action article/view/1555.

    نسخهٔ ‏۸ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۲۰:۵۷

    نجدی، محمد بن عبدالله
    نام نجدی، محمد بن عبدالله
    نام‌های دیگر
    نام پدر عبدالله
    متولد 1236ق
    محل تولد عنیزه عربستان
    رحلت یک‌شنبه دوازدهم شعبان 1295ق
    اساتید عبدالجبار بن على بصرى

    محمد بن حمد هدیبى

    على بن محمد راشد؛

    برخی آثار السحب الوابلة علی ضرائح الحنابلة
    کد مؤلف AUTHORCODE04196AUTHORCODE

    محمد بن عبدالله بن حمید نجدى (1236-1295ق)، مورخ، ادیب، مفتی حنابله مکه، از خاندانى علم‌پرور و مشهور در مخالفت با وهابیت، از مهمترین آثار ایشان السحب الوابلة علی ضرائح الحنابلة

    ولادت

    وى در سال 1236ق در شهر عنیزه متولد شد. خاندان مادرى وى آل تُرکى، عشیره‌اى علم‌پرور در عنیزه بود که دو تن از مخالفین برجسته وهابیت نیز از آن برآمدند.

    تحصیلات

    محمد برخلاف سنت خانوادگى‌اش، در ابتدا به عقاید وهابیت جذب شده بود. او با شور و شوق فراوانى در محضر درس دو شیخ وهابى حاضر مى‌شد و از آنان درس مى‌آموخت.

    همین ارتباط اولیه با عقاید وهابیت، بعدها منجر به کارآیى قابل توجه روش‌هایش در مقابله با اندیشه ابن عبدالوهاب گردید. او تلاش کرد به‌جاى رسم معمول آن زمان در نگارش رسائل و ردیات متعدد بر آراء وهابى، زمینه‌هاى مشروعیت عقاید آنها را از بین ببرد. در همین راستا با نگارش اثر مشهور خود تحت عنوان «السُحُب الوابلة فی ضرائح الحنابلة» که در دسته‌بندى متون اسلامى، جزء متون طبقات‌نگارى محسوب مى‌شود، ثابت کند که عقاید ابن عبدالوهاب با هیچ‌یک از آراء حنابله بزرگ در تاریخ اسلام هم‌خوانى و تطابق ندارد. او در این کتاب و در قالب تراجم حنابله بزرگ که پنج قرن را پوشش مى‌داد، به تحلیل آراء و مواضعى از ایشان پرداخت که در تضاد با اندیشه‌هاى ابن عبدالوهاب قرار داشتند. از این رهگذر، روش تأثیرگذار وى را مى‌توان «مواجهه غیر مستقیم» دانست[۱]

    دیرى نگذشت که ابن حمید به تبع رسم علم‌اندوزان آن زمان نجد، راه حجاز و شامات را در پیش گرفت. او در مکه، در حاشیه آشنایى با یکى از علماى برجسته ضد وهابى به شکلى غیر مستقیم درگیر منازعه کلامى علماى وهابى بر سر ارزشمندى فقهى «قصیدة البردة»، منظومه‌اى صوفیانه در مدح پیامبر(ص) شد[۲]

    ابن حمید در اثناى حضور در مکه به دلیل زمینه‌هاى خاندانى مشخص و حضور در محافل ضد وهابى مکه که روابط خوبى با والى عثمانى داشتند، به سمت مفتى حنابله در مکه منصوب شد. عوامل متعددى در این انتصاب مؤثر بود: اولاً موطن وى عنیزه که سابقه طولانى در دشمنى با عقاید وهابیت داشت؛ ثانیا انتساب وى به خاندان ترکى که در ضدیت با وهابیت شهیر بودند؛ ثالثا سفرهاى متعدد وى به عراق، شام و حجاز که زمینه را براى آموزش تحت نظر علماى حنبلى ضد وهابى فراهم کرده بود. اساسا همین ارتباطات گسترده با حنابله مناطق متعدد، ابن حمید را به فکر نگارش اثر طبقات‌نگارى ارزشمند «سحب الوابلة» انداخت. وجه اهمیت شخصیت و جایگاه ویژه ابن حمید براى محققان تاریخ شبه جزیره‌ى عربى، اثر تراجم‌نگارى مهم وى در معرفى علماى حنبلى شبه جزیره از قرن دهم هجرى به بعد است. در واقع این اثر، ذیلى است بر اثر ابن رجب که همو نیز ذیلى بر اثر ابن ابى‌یعلى محسوب مى‌شود[۳]

    اساتید

    1. عبدالله بن عبدالرحمن ابابطین؛

    2. على بن محمد راشد؛

    3. محمد بن حمد هدیبى؛

    4. عبدالجبار بن على بصرى؛

    5. احمد بن عثمان بن جامع؛

    6. محمد بن على سنوسى؛

    7. احمد زینى دحلان؛

    8. محمد بن مساوى اهدل زبیدى؛

    9. احمد دمیاطى مکى؛

    10. محمود شکرى بن عبدالله آلوسى؛

    11. عابد سندى؛

    12. عبدالرحمن بن محمد بن عبدالرحمن کزبرى (الصغیر)؛

    13. عثمان دمیاطى؛

    14. عثمان بن عبدالله نابلسى؛

    15. ابراهیم سقا ازهرى؛

    16. احمد لبدى نابلسى[۴]

    شاگردان

    1. پسرش شیخ على بن محمد بن حمید؛

    2. صالح بن عبدالله بسام؛

    3. خلف بن ابراهیم بن هدهود نجدى عنیزى مکى؛

    4. ابراهیم بن خلیل تونسى؛

    5. عبدالحى بن عبدالحلیم لکنوى انصارى هندى، ابوالحسنات؛

    6. على بن سلیمان دمنتى بجمعونى مغربى؛

    7. عبدالله ابوالخیر مِرداد؛

    8. ابراهیم بن سلیمان خنکى مکى؛

    9. على بن عایض عنیزى؛

    10. عبدالکریم بن صالح بن شبل؛

    11. عبدالله بن صالح بن شبل؛

    12. محمد بن عبدالکریم بن شبل؛

    13. مبارک آل مساعد بسام مولاهم؛

    14. صالح بن دخیل بن جارالله من آل سابق[۵]

    وفات

    وى در روز یک‌شنبه دوازدهم شعبان 1295ق در شهر طائف بدرود حیات گفت و در مقبره‌اى واقع در قسمت شمالى مقبره ابن عباس دفن گردید[۶]

    آثار

    1. السحب الوابلة على ضرائح الحنابلة؛

    2. حاشیة على شرح المنتهى؛

    3. غایة العجب فی تتمة طبقات ابن رجب؛

    4. ملخص بغیة الوعاة؛

    5. جمع حواشی الخلوتی على الإقناع و شرحه؛

    6. إجازه کتبها لتلمیذه مصطفى بن خلیل تونسی؛

    7. قرة العین فی الرد على أبابطین؛

    8. النعت الأکمل؛

    و..[۷]

    پانویس

    1. رفيعى، محمدحسين، 1393
    2. ر.ک: همان
    3. همان
    4. نجدى، محمد بن عبدالله بن حميد، ص24-39
    5. همان، 49-54
    6. همان، 54
    7. همان، ص58-70

    منابع مقاله

    1. نجدى، محمد بن عبدالله بن حمید، «السحب الوابلة على ضرائح الحنابلة»، تحقیق بکر بن عبدالله ابوزید و عبدالرحمن بن سلیمان، بیروت، انتشارات رسالت، 1416ق1996/م.

    2. رفیعى، محمدحسین، «محمد بن حمید و تصویرى متفاوت از دعوت وهابى»، برگرفته از پایگاه اینترنتى هیستورى لایب، تاریخ انتشار روى سایت: 1393/08/03، به آدرس اینترنتى:

    http://historylib.com/index.php?action article/view/1555.


    وابسته‌ها