فرهاد میرزا

فرهاد میرزا قاجار

نام	فرهاد میرزا قاجار
نام‌های دیگر	ف‍ره‍اد م‍ی‍رزا م‍ع‍ت‍م‍دال‍دول‍ه‌ ق‍اج‍ار، ف‍ره‍اد م‍ی‍رزا ب‍ن‌ ع‍ب‍اس‌ م‍ی‍رزا م‍ع‍ت‍م‍دال‍دول‍ه‌، ف‍ره‍اد م‍ی‍رزا
نام پدر	عباس میرزا نایب‌السلطنه
متولد	1233ق
محل تولد
رحلت	25 ذیقعده 1305ق
اساتید	ميرزا عيسى قائم مقام فراهانى حسينى
برخی آثار	قمقام زخار و صمصام بتار سفرنامه فرهاد میرزا القمقام الزخار و صمصام البتار (تعریب)
کد مؤلف	AUTHORCODE02407AUTHORCODE

فرهاد ميرزا (1233-1305ق)، ملقب به معتمدالدوله، پسر پانزدهم عباس ميرزاى نايب‌السلطنه، فرزند فتحعليشاه قاجار، برادر محمدشاه قاجار و عموی ناصرالدین شاه، از مشاهیر رجال عهد ناصرالدین شاه

ولادت

فرهاد میرزا معتمدالدوله فرزند عباس میرزا نایب‌السلطنه (۱۲۰۳-۱۲۹۹ق) در سال 1233ق چشم به جهان گشود.

تحصیلات

فرهاد ميرزا تحت تربيت و آموزش ميرزا عيسى قائم مقام فراهانى حسينى، ملقب به ميرزا بزرگ و سيد الوزرا، صدر اعظم مقتول كه از مفاخر منشيان و نويسندگان و ادبا و وزراء كشور بود، قرار گرفت و حدّت ذهن، حافظه قوى، دقت نظر، حسن سياست، كياست و زيركى وى، اسباب رشد اجتماعى او را فراهم آورد و مورد اعتماد طبقات مختلف قرار گرفت، از اين رو به معتمد‌الدوله ملقب گرديد.

فرهاد ميرزا و برادرش بهمن ميرزا، پس از تكميل تحصيلات به حكومت شهرستان‌ها منصوب شدند. اولى به حكومت كردستان و دومى به حكومت اردبيل.

فرهاد ميرزا چند سال حكومت اصفهان را نيز بر عهده داشت و پس از آن چند سال به حكومت فارس منصوب گرديد و در خلال مسافرت‌ها، مطالعات خود را تكميل نموده، از اساتيد عصر در فنون تاريخ، جغرافيا، حساب، نجوم، هيئت، هندسه، زبان انگليسى، فرانسه و فنون ديگر، مهارتى يافت.

چيزى كه در مورد شخصيت علمى و فرهنگى او بيشتر، خودنمايى مى‌كند، تحقيق و تتبع او در ضمن رتق و فتق امور مملكت‌دارى و حكمرانى اوست.

وفات

وى سرانجام در 25 ذیقعده 1305ق در سن 72 سالگی در تهران فوت کرد و جنازه او را در مقبره خانوادگی اش که در شهر کاظمین به خاک سپرده شد.

آثار

كتاب «جام جم» در جغرافيا، «قمقام زخار و صمصام بتار» در مصيبت وقايع كربلا، «كنزالحساب» در شرح «خلاصة الحساب» مرحوم شيخ بهايى، به فارسى، «هداية السبيل» در سفرنامه مكه معظمه، فرهنگ جغرافيايى ايران، كتاب نصاب انگليسى، تصحيح و چاپ (تذكرة الخواص) ابن‌ جوزى و (وفيات الاعيان) ابن‌خلكان.

گذشته از تأليفات ذكر شده، كارهاى خيرى نيز به او نسبت داده‌اند كه عبارتند از: بازسازى آينه ايوان محاط ضريح مقدس سيدامير احمد(ع)، ساختن آب انبارى نزدیک مدرسه خان، ساختن مسجد كوچك پشت مسجد جامع عتيق تهران، بستن پلى بر روى رودخانه كرج، فرستادن يك جفت درِ نقره‌اى به صحن مقدس كاظمين و همچنين تعمير و عمارت بناى كاظمين.

اين شاهزاده، طبع شعر نيز داشته و در سروده‌هايش «فرهاد» تخلص مى‌كرده است.

وابسته‌ها

قمقام زخار و صمصام بتار

سفرنامه فرهاد میرزا

القمقام الزخار و صمصام البتار (تعریب)

سفر نامه فرهاد میرزا معتمد‌الدوله همراه با تحشیه و تعلیقات

نصاب انگلیسی یا زبان آموز سنتی ایران (مشتمل بر واژه‌های انگلیسی با معادل فارسی و عربی)