شرح العقائد النسفية: تفاوت میان نسخه‌ها

شرح العقائد النسفیة
شرح العقائد النسفیة
پدیدآوران	تفتازانی، مسعود بن عمر (نویسنده) سقا، احمد حجازی (محقق)
ناشر	مکتبة الکلیات الأزهریة
مکان نشر	قاهره - مصر
سال نشر	1407 ق یا 1987 م
چاپ	1
موضوع	نسفی، عمر بن محمد، 461 - 537ق. العقاید النسفیه - نقد و تفسیر کلام اشعری - قرن 6ق.
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏205‎‏/‎‏2‎‏ ‎‏/‎‏ن‎‏5‎‏ ‎‏ع‎‏7022
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf
	v; t; e;

نسخهٔ ‏۲۱ فوریهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۲۰:۴۱

شرح العقائد النسفية، اولين اثر كلامى تفتازانى است، و شرحى بر كتاب موجز عمر بن محمد نسفى (متوفى 537ق) مى‌باشد.

اين اثر از بهترين كتب درسى كلام اهل سنت محسوب مى‌شود كه علما شروح و حواشى متعددى بر آن نوشته‌اند.

شرح‌هاى ابوالحسن بن ابوالفضل شاهد و رمضان افندى از اين قبيل‌اند. در اين ميان مى‌توان شرح خيالى را نام برد كه خود مورد توجه بوده و افراد متعددى نظير قره‌خليل، سيالكوتى، پرهاردى و...بر آن حاشيه نوشته‌اند.

ساختار و گزارش محتوا

هر چند كتاب تدوين منظمى ندارد؛ اما مى‌توان مباحثش را با چشم‌پوشى از مقدمات كه به حقيقت اشياء و راه علم به آنها پرداخته است، به 6 بخش تقسيم كرد:

توحيد: الف) اثبات وجود خداوند از طريق برهان حدوث.
ب) شرح اسماء الهى؛ نظير: واحد، قديم، حى، قادر، عليم، سميع، بصير و شافى و اثبات آنها براى خداوند.

ج) توضيح صفات الهى و اثبات قدماى ثمانيه (صفات علم، قدرت، حيات، قوت، سمع و بصر، فعل، تخليق و كلام).

د) اثبات اين كه قرآن كلام الهى و قديم است.

ه‍) اثبات امكان رؤيت خداوند با ادلۀ عقليه و سمعيه.
عدالت: مانند ساير اشاعره، عدل خداوند لازم دانسته شده، قائل شده‌اند كه مراعات اصلح در حق بندگان واجب نيست و اگر چه انسان‌ها در بعضى افعال مختارند؛ اما همۀ افعال آنها مخلوق خداست.
معاد: طرح مباحثى؛ نظير: عذاب قبر، ثواب قبر، ميزان، كتاب، حساب، سؤال، صراط، حوض، بهشت و جهنم در اين بخش صورت يافته است.
انبياء: الف) نبوت اولين و آخرين پيامبر و اثبات نبوت حضرت خاتم(ص).
ب) تعداد انبياء و توضيح بعضى از خصائص آنها.

ج) افضليت انبياء از ملائكه و افضليت ملائك از ساير انسان‌ها.

د) معراج حضرت رسول‌اللّه(ص).
امامت: الف) تعيين افضل انسان‌ها بعد از رسول اكرم(ص).
ب) ترتيب خلفا به ترتيب افضليت و اختصاص خلافت به 30 سال.

ج) خليفه ندانستن حكام بعد از اميرالمؤمنين.

د) وجوب نصب امام و شرايط امامت.

ه‍) لزوم به نيكى ياد كردن صحابه.
مباحثى متفرقه در علوم فقه، اخلاق و فلسفه؛ نظير: وجوب مسح بر خفين در سفر و حضر، حرام نبودن نبيذ، تمر، كفر بودن يأس از خداوند، شيئيت نداشتن معدوم مطلق و....

از ويژگى‌هاى كتاب مى‌توان به؛

اختصار كتاب: با آن كه به اكثر مباحث كلامى پرداخته و نظر اشاعره بيان شده، ولى حجم آن خيلى كم است. همين موضوع سبب شده، اين كتاب سال‌هاى زيادى كتاب درسى مراكز دينى اهل سنت باشد.
شيوا بودن مباحث: هر چند نوشته‌هاى او بر عقايد نفسيه شرح مزجى است؛ اما مباحث به طور ساده و قابل فهم ارائه شده‌اند و به بحث‌هاى پيچيدۀ كلامى كمتر پرداخته شده است.
اعتبار و قوت علمى: با وجود اين كه تفتازانى اولين اثر كلامى خود را مى‌نويسد؛ اما از قوت و اتقان خاصى برخوردار است.