ابن جزی، محمد بن محمد: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'رده: دی (98)' به '') |
||
| خط ۷۶: | خط ۷۶: | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
نسخهٔ ۱۴ ژوئن ۲۰۲۰، ساعت ۱۵:۰۴
| نام | ابن‌جزی، محمد بن محمد |
|---|---|
| نام‌های دیگر | ابن‌جزی ال‍ک‍ل‍ب‍ی، اب‍و عبدالله محمد
ابن جزی ال‍ک‍ل‍ب‍ی، محمد بن محمد ک‍ل‍ب‍ی، محمد بن محمد غ‍رن‍اطی، محمد بن محمد |
| نام پدر | محمد |
| متولد | 721ق |
| محل تولد | اندلس |
| رحلت | 757 ق یا 1356 م |
| اساتید | |
| برخی آثار | الأنوار في نسب آل النبي المختار صلی‌الله‌عليه‌و‌آله |
| کد مؤلف | AUTHORCODE13663AUTHORCODE |
ابن جُزَي، ابوعبدالله محمد بن محمد (721-757ق/1321-1356م)، فقيه، كاتب، شاعر و یکى از مشاهير خاندان بنى جزى بوده است.
خاندان ابن جزی
اين خاندان در سده‌هاى 7 - 9ق، در مغرب و اندلس مى‌زيسته‌اند و به «كلبى» معروفند. این خاندان در اصل اهل ولبه از دژهاى براجله (واقع در جنوب غرناطه) بوده‌اند. نخستين فرد از این خاندان، همراه حاكم اندلس ابوالخطار حسام بن ضرار كلبى (د128ق) به هنگام فتح اندلس به این سرزمین آمد.
وفات
تاريخ وفات ابن جزي را 756 و 758ق نيز نوشته‌اند. اما ابن خطيب كه معاصر او بوده است، سال 757ق، را محقق مى‌داند و مقرى نيز آن را تأييد مى‌كند.
اساتید
در هيچ‌یک از منابع، سخنى از چگونگى تحصيلات و استادان وى به میان نيامده است. تنها ابن خطيب تصريح كرده است كه وى به سرپرستى پدر خود در شهر غرناطه پرورش يافت. ابن احمر نوشته است كه ابن جزى در تاريخ، حساب و ادبيات چيره‌دست و از اصول و فقه و حديث آگاه بود و خطى به‌غايت خوش داشت. پس از مرگ پدر در شمار كاتبان دربار ابوالحجاج يوسف بن اسماعيل (د755ق) امیر سلسله بنواحمر درآمد و ظاهراً مدتى دراز در این مقام باقى ماند، اما به دلايلى كه بر ما معلوم نيست، امیر بر وى خشم گرفت و بفرمود او را تازيانه زدند و از اندلس اخراج كردند. او هنگام ترك اندلس، در ابياتى آن ديار و اهل آن را نكوهش كرد. پس از این واقعه، به مغرب سفر كرد و به دربار ابوعنان پيوست و نزد وى مقام و منزلت يافت. وى در نظم و نثر استاد بود، نظم او را ستوده‌اند و نثرش را از انشاى عمادالدين اصفهانى برتر دانسته‌اند. چند نمونه از نامه‌هاى او اكنون در دست است كه در آنها پاره‌اى از صنايع لفظى رايج در روزگار او به چشم مى‌خورد.
برخى از مآخذ نمونه‌هایى از اشعار وى را آورده و او را سرآمد شاعران روزگار خود دانسته‌اند و ابن احمر ضمن اينكه او را از شاعران ديگر برتر دانسته، گفته است كه بيش از 20 هزار بيت شعر از حفظ داشته است. سروده‌هاى او شامل چند غزل و چند قصيده از جمله قصايدى در مدح ابوعنان و ابوالحجاج يوسف و نيز چند قطعه كوتاه است. ابن جزى به گفته مقرى در خانه خویش در شهر «البيضاء» درگذشت.
آثار
مهم‌ترين كار ابن جزي كه بدان شهرت يافت، تحرير سفرنامه ابن بطوطه است كه به فرمان سلطان ابوعنان مرينى انجام شده است. وى در این كار، به گفته خود، مضمون گفتار ابن بطوطه را بى‌آنكه متعرض درستى و نادرستى آن گردد، در قالب الفاظى كه گویاى مقصود وى باشد، ريخته؛ هرچند كه گاه عين الفاظ او را آورده است. افزون بر این وى بسيارى از اسامى دشوار را حركت‌گذارى و نقطه‌گذارى كرده و نام‌هاى غير عربى را تا آنجا كه برای او ممكن بوده، شرح داده است. اثر ديگر وى کتابى به نام «الأنوار في نسب النبي المختار» است كه نسخه‌هایى از آن در کتابخانه ملى پاريس موجود است. نيز احتمالاً تاريخ غرناطه از اوست. وى در 755ق، به ابن خطيب گفته است كه مشغول تأليف آن بوده و ابن خطيب قسمت‌هایى از آن را ديده و بسيار ستوده است، اما اكنون اثرى از این کتاب در دست نيست. احتمال مى‌رود كه كار تأليف کتاب مذكور به دليل هم‌زمانى با تحرير رحله ابن بطوطه ناتمام مانده باشد؛ چه، تحرير رحله پس از پایان سفر ابن بطوطه، در دربار ابوعنان، در حدود 754ق آغاز و در 757ق پایان يافته است.[۱].
پانویس
- ↑ رفیعی، علی، ج3، ص235
منابع مقاله
رفیعی، علی، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374.