سنن أبي‌داود: تفاوت میان نسخه‌ها
| خط ۸۹: | خط ۸۹: | ||
[[مسند الإمام الشافعي]] | [[مسند الإمام الشافعي]] | ||
[[السنة (احمد بن حنبل)]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
نسخهٔ ۱۲ ژوئن ۲۰۲۰، ساعت ۱۰:۱۲
| سنن أبي‌داود | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سید، سید محمد (شارح)
ابوداود، سلیمان بن اشعث (نویسنده) عبدالخیر، عبدالقادر (شارح) ابراهیم، سید (محقق) |
| ناشر | دار الحدیث |
| مکان نشر | قاهره - مصر |
| سال نشر | 1420 ق یا 1999 م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | احادیث اهل سنت - قرن 3ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 5 |
| کد کنگره | BP 118 /الف294 س9 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
سنن أبي‌داود، تأليف ابى‌داود سليمان بن اشعث بن اسحق سجستانى (متوفى 275ق)، يكى از جوامع اوليه حديث اهل سنت (صحاح سته) است. عبدالقادر عبدالخير، سيد محمد سيد و سيد ابراهيم، اين اثر را مورد شرح و تحقيق قرار داده و در پنج جلد منتشر كرده‌اند. اين كتاب نزد محدثين از جهت صحت بعد از صحيحين در مرتبه سوم قرار دارد[۱]
ساختار
كتاب، مشتمل بر مقدمه تحقيقى محققان و متن كتاب در چهار جزء، 36 كتاب (شروع با كتاب طهارت و پايان با كتاب ادب) و 180 باب است.
نویسنده كتاب تاريخ حديث به نقل از تدريب الراوي، تعداد احاديث كتاب را 4800 ذكر كرده است[۲]در مقدمه تحقيقى اثر نيز به نقل از ابى‌داود تعداد احاديث همين اندازه ذكر شده است[۳]؛ اما با مراجعه به كتاب، 5274 حديث مشاهده مى‌شود. ممكن است اين احاديث بعداً اضافه شده باشد[۴]
گزارش محتوا
محمود ابوريه تدوين حديث در اهل سنّت را به چهار دوره تقسيم كرده است. در مراحل اول و دوم، احاديث پيامبر(ص) به‌ضميمه اقوال صحابه و فتاواى تابعان گردآورى شد. در مرحله سوم، اقوال صحابه و تابعين از احاديث جدا گرديد كه مسند احمد بن حنبل از جمله ثمرات آن است. مرحله چهارم، مرحله گزينش و تنقيح اخبار است. محدثان به تأليف كتب مختصرى روى آوردند كه در آنها رواياتى را كه طبق ملاك‌هاى خود صحيح مى‌دانستند جمع‌آورى كردند. در اين دوره، كه مصادف با نيمه دوم قرن سوم و اوائل قرن چهارم است، كتب معتمده اهل سنت از جمله سنن ابى‌داود تأليف گرديد[۵]
اين اثر به جهت ذكر برخى روايات كه در ساير منابع حديثى موجود نيست، حائز اهميت است. ابن كثير در مختصر علوم الحديث گفته است: سنن ابى‌داود با روايات كثيرى به دست ما رسيده است كه در بعضى اخبارى است كه طبق روايات ديگر موجود نيست و در ميان اين روايات روايت ابوعلى لؤلوئى انتشار يافته است[۶]
درباره خمس، اهل سنت قائلند كه با توجه به آيه قرآن، خمس فقط در غنيمت است. ولى در سنن ابى‌داود روايتى وجود دارد كه خمس را در گنج نيز واجب مى‌داند. عن النبي(ص): في الركاز الخمس[۷]
ابوداود در كتاب المهدي دوازده روايت راجع به حضرت مهدى(عج) و قيام حضرت در آخرالزمان آورده است[۸]
اگرچه ابى‌داود، احاديث كتاب را صحيح و نزدیک به آن ذكر كرده، اما ذهبى احاديث ذكرشده در كتاب ابى‌داود را به شش دسته تقسيم كرده است. از جمله ذكر رواياتى كه يكى از شيخين پذيرفته و ديگرى رد كرده است، يا رواياتى كه ضعف اسنادى دارد، يا از جهت روايت ضعيف است[۹]
وضعيت كتاب
سنن ابى‌داود را جمعى مختصر كرده كه از آن جمله‌اند: حافظ المنذري با «مختصر أبي‌داود» و ابن قيم جوزى با «تهذيب سنن أبي‌داود». گروهى بر اصل سنن يا بر اختصارات مزبور حواشى و شروحى نوشته‌اند كه از آن جمله است: شرح ابوسليمان خطابى متوفى 388ق، به نام معالم السنن، شرح سيوطى به نام مرقاة الصعود إلى سنن أبي‌داود و عون المعبود في شرح سنن أبي‌داود[۱۰][۱۱]
فهرست مطالب هر جلد در انتهاى آن ذكر شده است. كل جلد پنجم كتاب به فهارس فنى اختصاص يافته كه عبارت است از: فهارس آيات، احاديث، كتب بر حسب ترتيب مؤلف و حروف معجم، ابواب و راويان.
تحقيقات محققین در پاورقى‌ها عبارت است از:
- ضبط اسانيد با ذكر اسامى رجال و اصلاح غلطها.
- استخراج آيات داخل كتاب و استخراج احاديث با تبيين درجه حديث.
- شرح غريب اللغة با شرح مبسوط احاديث با استفاده از كتب شروح، به‌ويژه «عون المعبود» به دليل مبسوط و كامل بودن آن[۱۲]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن كتاب.
- مدير شانه‌چى، كاظم، تاريخ حديث، تهران، سازمان مطالعه و تدوين كتب علوم انسانى، چاپ هشتم، 1388.
- معارف، مجيد، «درآمدى بر تاريخ حديث اهل سنت»، پايگاه مجلات تخصصى نور: مجله پژوهش دينى، پاييز 1383، شماره 7.
- مروجى طبسى، نجم‌الدين، «نقد جوامع مهم حديث عامه»، رشته تخصصى علوم حديث حوزه علميه قم، آذر 1384، درج‌شده در پايگاه رسمى اطلاع‌رسانى آيت‌الله شيخ نجم‌الدين طبسى به آدرس اينترنتى: