ابن بطلان بغدادی، مختار بن حسن: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
[[رده: آبان (98)]] | |||
نسخهٔ ۳ نوامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۱:۵۷
| نام | ابن بطلان بغدادی، مختار بن حسن |
|---|---|
| نام‌های دیگر | ابن بطلان بغدادی، ابوالحسن مختار بن حسن
ابن بطلان، ای‍وان‍ی‍س مختار بن حسن بغدادی، مختار بن حسن |
| نام پدر | حسن |
| متولد | قرن پنجم |
| محل تولد | عراق |
| رحلت | 455 ق |
| اساتید | ابوالفرج عبدالله بن طيب بغدادى
ابوالحسن ثابت بن ابراهیم بن زهرون |
| برخی آثار | تقویم الصحة (ترجمه)
في تدبير الأمراض |
| کد مؤلف | AUTHORCODE10983AUTHORCODE |
ابن بطلان، ابوالحسن مختار بن حسن بن عبدون بن سعدون بن بطلان، مشهور به ابن بطلان يا ابن عبدون از اطباء مسيحى بغداد در قرن پنجم بوده است.
تحصیلات
وى مدتى نزد ابوالفرج عبدالله بن طيب بغدادى طب و فلسفه خواند و بزرگ‌ترين شاگرد و مورد احترام فراوان او بود. ابن بطلان مدتى نيز ملازمت ابوالحسن ثابت بن ابراهیم بن زهرون طبيب را داشت و از وى در پزشکى بهره گرفت و از ديگر استادان بغداد هم دانش آموخت. وى در علوم اوائل دست داشت و از راه پزشکى روزگار مى‌گذرانيد.
ابن بطلان در 439ق از بغداد خارج شد و پس از عبور از رحبه و رصافه به حلب رسيد. معزالدوله ثمال بن صالح مرداسى حاكم حلب او را استقبال كرد و محترمش داشت. وى در آنجا اجازه يافت تا قواعد عبادات مسيحيان آن شهر را تنظيم كند و قوانينى به این منظور وضع كرد، اما مسيحيان حلب قوانين او را نپذيرفتند. گذشته از آن، محسود پزشک مسيحى ديگرى به نام ابوالخير ابن شراره واقع شد و از سوى او به فساد عقيده متهم گشت. ابن بطلان نتوانست بيش از این در حلب بماند و از آن شهر خارج شد و در جمادى الاخر 441 به قسطاط مصر وارد گرديد و سه سال در این ديار ماند. در این زمان مستنصر بالله فاطمى خليفه مصر بود. سفر ابن بطلان را به مصر، عزم ديدار على بن رضوان طبيب و پزشک مشهور آن عصر دانسته‌اند.
در مصر میان آن دو مناظراتى طبى و فلسفى درگرفت كه سرانجام كار به دشمنى كشيد. ابن بطلان بسيارى از آنچه میان او و ابن رضوان گذشت، پس از خروج از مصر، در کتابى گرد آورد و ابن رضوان نيز در رد او کتابى نوشت. هيچ یک از آن دو کتابى ننوشته و رأيى ابراز نكرده است كه ديگرى آن را رد نكرده باشد. گفته‌اند كه ابن بطلان مردى شيرين سخن، ظريف طبع و در ادب و فروع آن ممتاز بود، ولى ابن رضوان در طب و علوم حكمت از او داناتر بود.
ابن بطلان سرانجام مصر را با دلتنگى به قصد قسطنطنيه ترك گرفت و یک سال در آن شهر ماند. وى در اواخر عمر به انطاكيه رفت. در آنجا ظاهراً مدتى نظارت ساختمان بيمارستانى را بر عهده داشت و چندى بعد در ديرى در همان شهر عزلت و عبادت اختيار كرد و در همانجا درگذشت. قفطى وفات او را 444ق مى‌داند، اما از آنجا كه ابن ابى اصيبعة تاريخ نگارش یکى از آثار او را 455ق گزارش كرده است، مى‌توان آن را نادرست دانست. ابن بطلان، چنانكه خود در شعرى ياد كرده هيچ گاه زن و فرزندى نداشت. وى داراى اشعار زياد و نكته‌هاى نادر و ظريف بود كه برخى از آنها در دعوة الاطباء آمده است.
ابن بطلان حوادث محيط و روزگارش را ثبت كرده است؛ از آن جمله پيداشدن ستاره‌هاى دنباله دار در445ق و بروز بيماريهاى مهلك و مردن انسه‌گانهاى بى‌شمار در قسطنطنيه است. وى همچنين از كم آبى نيل در تابستان 447ق و گسترش وبا به عراق و برخى حوادث و آفات ديگر ياد كرده كه موجب مرگ دانشمندانى چون ابوالحسن قدورى فقيه، اقضى القضاة ماوردى، ابن طيب طبرى، ابوالحسن صابى و ابوالعلاء معرى گرديد.
ابن بطلان در طب مرتبه‌اى والا داشت چنانكه ابن منقذ برخى از آرا و درمانهاى او را در کتاب الاعتبار تحت عنوان معجزات ابن بطلان آورده است.
آثار
- تقویم الصحة؛
- دعوة الاطباء؛
- فى تدبير الامراض؛
- رسالة في شرى الرقيق و تقليب العبيد؛
- المقالة المصرية في مناقضات على بن رضوان؛
- مقال في القربان المقدس[۱].
پانویس
- ↑ فکرت، محمدآصف، ج3، ص120-119
منابع مقاله
فکرت، محمدآصف، دايرةالمعارف بزرگ اسلامى، زير نظر كاظم موسوى بجنوردى، چاپ دوم، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، تهران، 1377.