نسفی (ابهام زدایی)

شهر نَخشَب یا نَسَف (به ازبکی: Қарши قَرشی) از شهرهای کهن فرارود واقع در درهٔ قشقه‌دریا (کشکرود)، بر جادهٔ بخارا به بلخ، مرکز استان قشقه‌دریای ازبکستان است.

نسفی ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد:

• میمون بن محمد نسفی (418 یا 438-508ق)، از فقیهان حنفی اهل سنت است که در کلام عقاید ماتریدی داشت. مهم‎ترین کتاب او «التمهيد في أصول‌الدين» است که در شرح عقاید اهل سنت و با تکیه بر کلام ماتریدی نوشته شده است.

• نجم‌الدين عمر بن محمد بن احمد نسفى (537-462ق)، فقیه، اصولى، حافظ، محدث، مفسر، متكلم، ادیب و شاعر. معروف به مفتى‌الثقلین، به جهت اینكه گویند جن و انس از محضرش تعلیم مى‌گرفته‌اند. از مهمترین آثارش كتاب «القند فى ذكر علماى سمرقند» است.

• عزيزالدين بن محمد نسفى معروف به عزیزالدین نسفی، يكى از شخصيت‌هاى برجسته حوزه عرفان اسلامى است كه نسبتا ناشناس مانده است. وى از صوفيان ارجمند و پركار سده هفتم هجرى است كه نقش مهم او در معرفى و تشريح تفكرات عرفا و حكيمان صوفى‌مشرب، مخصوصاً محيى‌الدين بن عربى (د 638ق)، به زبان فارسى، به‌حق بازشناخته نشده است.

• ابوالبركات عبدالله بن أحمد بن محمود النسفي (وفات 710ق)، ملقب به حافظ‌الدين النسفي، از علماى حنفى مذهب، «نسف» از بلاد سند مابين جيحون و سمرقند است كه به آن نَخشَب هم گفته مى‌شود و علماى فراوانى در علوم و فنون مختلف در آن پرورش يافته‌اند. از آثار او تفسیر النسفي است.

• ابومحمّد عبداللّه بن محمد قلانسى نسفى يكى از واعظان و دانشمندان خاندان «قلانسى» است. از آثار ایشان ارشاد در معرفت و وعظ و اخلاق است.