شرح الحلقة الثالثة، الأصول العملية

‏شرح الحلقة الثالثة، الأصول العملية
پدیدآوران	حیدری، کمال (نويسنده) عبادی، علی حمود (محرر)
عنوان‌های دیگر	شرح الحلقة الثالثة الأصول العملية للشهيد السعيد آية الله العظمي السيد محمد باقر الصدر قدس سره دروس في علم الاصول. برگزيده. شرح
ناشر	دار فراقد
مکان نشر	ايران - قم
سال نشر	مجلد1: 2012م , 1433ق , مجلد2: 2012م , 1433ق , مجلد3: 2012م , 1433ق , مجلد4: 2012م , 1433ق , مجلد5: 2012م , 1433ق , مجلد6: 2012م , 1433ق ,
شابک	‎978-964-2902-80-4
موضوع	اصول فقه شيعه صدر، محمد باقر، 1931 - 1979م. دروس في علم الاصول - نقد و تفسير
زبان	عربی
تعداد جلد	6
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏159‎‏/‎‏8‎‏ ‎‏/‎‏ص‎‏4‎‏ ‎‏د‎‏40213* ‏

شرح الحلقة الثالثة، الأصول العملية، تقریرات درس سید کمال حیدری در شرح حلقه سوم از کتاب «دروس في علم الأصول»، معروف به «الحلقات»، تألیف سید محمدباقر صدر، قسمت اصول عملیه و مباحث تعارض بوده که به قلم علی عبادی، به رشته تحریر درآمده است.

حلقه سوم از حلقات شهید صدر، شامل سلسله دروس استدلالى و تحلیلى در باب مسائل اصول فقه شیعه است. شهید صدر در ارائه مباحث و تحلیل مسائل، داراى متد جدیدى بود. توجه به مقتضیات زمان و طرح مسائل روز و تغییر دادن مسائل قدیمى و بررسى عمیق و کارشناسانه در مسائل تجربى، از ویژگى‎هاى سیستم فکرى اوست. وى در این اثر، ضمن طرح کلیاتى در تعریف علم اصول، تقسیم حکم، تفاوت امارات و اصول، به مبحث قطع و حجیت آن پرداخته و به دنبال آن از دلایل محرزه، مثل دلیل شرعى لفظى و غیر لفظى، معانى حروف، دلالات، مفاهیم، حکم ظاهرى و نظریه حق الطاعه، بحث کرده است.

اثر حاضر که شرح این کتاب می‎باشد، در شش جلد تنظیم شده است. جلد اول، با دو مقدمه از مؤسسه فکری و فرهنگی امام جواد(ع) و مقرر آغاز شده است.

در مقدمه نخست، به موضوع کتاب و شرح آن توسط یکی از بارزترین شاگردان شهید صدر و تقریر و تنظیم آن به روشی علمی و درسی که مفید برای طلاب و دانش‎پژوهان باشد، اشاره شده است.

در مقدمه مقرر، ابتدا به تصنیفات شهید صدر اشاره گردیده و سپس ضمن بیان امتیازات کتاب «الحلقات» و ذکر قسمت‎های مختلف آن، به آراء و نظریات اصولی شهید صدر اشاره شده و سپس روش سید کمال حیدری در شرح حلقه سوم، تشریح شده است. در پایان نیز روش مقرر در تقریر کتاب، توضیح داده شده است.

از جمله نقاط مهم و قابل ذکر در روش شارح در شرح حلقه سوم که بدان اشاره شده، آن است که ایشان قبل از ورود به شرح مطالب، به بیان مقدماتی که بحث متوقف بر آن می‎باشد، پرداخته است که از جمله آنها عبارتند از بیان تاریخ مسئله و اصول موضوعه‎ای که مسئله‎ای مورد بحث، متکی بر آنهاست، به‎اضافه بیان ثمرات آن مسئله در مباحث فقهی. ویژگی مهم دیگری که در روش ایشان وجود دارد و در کنار ویژگی پیشین اهمیت پیدا می‎کند، آن است که دانش‎پژوه در خلال اطلاع از دیگر نصوص اصولی مطرح‎شده پیرامون هر مسئله، به تمرین و ممارست در مسائل اصولی تشویق شده تا دیدی جامع و فراگیر نسبت به مسائل اصولی پیدا کند. ویژگی دیگر روش ایشان، آن است که وی در هنگام ورود به مباحث، با انضمام اقوال و آراء مختلف در بحث با اسلوبی زیبا و متین، ابتدا به توضیح کامل مسئله پرداخته و سپس اقدام به تطبیق مطالب بر عبارات کتاب نموده است؛ طریقه‎ای که در خواننده، برانگیزاننده احساس اهمیت بحث می‎باشد. در پایان شرح نیز به مهم‎ترین مباحث و تعلیقات یا اشکالات متعلق به هر مسئله، پرداخته است.

ازآنجاکه ماده شرح کتاب حاضر، عبارت است از مجموعه‎ای از دروس ارائه‎شده، لذا تقریر آن به شکل حاضر، مستلزم به‎کارگیری روشی خاص بود که می‎توان آن را در امور زیر، خلاصه نمود:

1. حفظ تسلسل مباحث به‎گونه‎ای که در متن اصلی، ارائه شده است؛ به‎غیر از برخی مباحث که اقتضای تنظیم آنها، تقدیم و تأخیر بوده است.
2. تبیین مباحث به‎واسطه جعل و قرار دادن عناوین فرعی، به‎منظور تسهیل مطالعه و فهم محتوا و مضمون بحث.
3. تدوین مباحث و گسترش مطالب آن در سایه مراجعه به برخی از مصادر دیگر.
4. قرار دادن فهرست اجمالی در ابتدای هر بحث که متضمن مهم‎ترین موضوعات مطرح‎شده در آن بحث می‎باشد، به‎منظور ارائه تصویری اجمالی از مطالب.
5. وضع تعلیقات به‎منظور شرح عبارات مبهم متن در پایان هر مبحث.
6. تشریح مطالب به‎واسطه ذکر مسائل مربوط به هر بحث از جمله مناقشات و اقوال مطرح‎شده پیرامون آن، در پایان هر مسئله، به‎منظور عدم تداخل آن با مباحث حلقه سوم.
7. ارائه خلاصه مطالب در انتهای هر بحث.
8. مقرر چون دریافته است که برخی از نصوص کتاب، نقل به معنا شده است، لذا اقدام به اخراج آن نصوص و تخریج آنها از مصادر اصلی نموده است.

فهرست مطالب و منابع هر جلد، در انتهای همان جلد آمده و در پاورقی‎ها علاوه بر ذکر منابع، توضیحات مختصری پیرامون برخی از مطالب متن، ارائه گردیده است.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.
2. بی‎نام، «فقه و اصول (تعداد منابع: 62 اصلى و 5 ارجاعى)»، پایگاه مجلات تخصصى نور، مجله: کتاب‎هاى اسلامى، پاییز و زمستان 1385، شماره 26 و 27 (16 صفحه، از 273 تا 288)، به آدرس اینترنتی:

www.noormags.ir/view/fa/articlepage/624661/