الفجر في الليالي المقمرة: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر = NUR33123J1.jpg | عنوان = الفجر في الليالي المقمرة | عنوا...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
}} | }} | ||
این | '''الفجر في اللیالي المقمرة'''، اثر علی حسینی اشکوری (معاصر)، رساله‌ای است به زبان عربی در مورد تشخيص طلوع فجر و زمان اذان صبح در شب‌هايى كه ماه حالت كامل دارد (ليالي مقمرة) و ادله شرعى مربوط به آن از اقوال علما و آیات و روایت وارد شده در این موضوع. | ||
==زمان نگارش== | |||
نویسنده این رساله را در شب بیست و دوم ماه رمضان 1410ق نوشته و سپس مطالبی بدان افزوده است<ref>مقدمه، ص4</ref>. | |||
==انگیزه تألیف== | |||
با توجه به اینکه مسئله فجر در شب‌های نورانی، مسئله مهمی به شمار می‌رود به‌گونه‌ای که بر نماز و روزه اثر می‌گذارد بنابراین نویسنده این رساله را به این جهت و نیز به جهت استفاده طلاب از محتوای آن به رشته تحریر درآورده است<ref>متن کتاب، ص5</ref>. | |||
==ساختار== | |||
کتاب با مقدمه کوتاهی از نویسنده آغاز و مطالب بدون تبویب و فصل‌بندی خاصی، ارائه شده است. | |||
==گزارش محتوا== | |||
در مقدمه، به تاریخ نگارش رساله، اشاره شده است<ref>مقدمه، ص4</ref>. | |||
نویسنده در ابتدای کتاب، به این نکته اشاره نموده است که مسئله طلوع فجر در شب‌های مهتابی، مسئله مهمی است که مورد ابتلا بوده و اثر زیادی در تعیین وقت نماز و زمان آغاز روزه دارد و لذا بحث و بررسی آن، از اهمیت خاصی برخوردار است<ref>متن کتاب، ص5</ref>. ازاین‌رو، در ابتدا، به ذکر کلمات و عبارات فقها و بزرگانی همچون صاحب جواهر<ref>همان</ref>، محقق همدانی در «مصباح الفقيه»<ref>همان، ص6</ref>، آیت‌الله بروجردی<ref>همان</ref>، صاحب «جامع المدارک»<ref>همان، ص7</ref>، صاحب «التنقیح»<ref>همان، ص9</ref> و امام خمینی(ره) که خود رساله مختصی را در این زمینه نوشته، پرداخته<ref>همان، ص12</ref> و سپس با اشاره به این نکته که این موضوع، از جمله مسائلی است که متأخرین بدان نپرداخته و بلکه جزء مسائل جدید و معاصر می‌باشد<ref>همان، ص16</ref>، کیفیت استدلال بر این موضوع را مورد بحث و بررسی قرار داده است. این مسئله، در چهار جهت زیر، بررسی شده است: | |||
# آنچه به‌وسیله آن، روز تحقق می‌یابد و اینکه آیا بین آن و شب، فاصلی وجود دارد یا نه؟ | |||
# اینکه آیا در شب‌های مهتابی، به سبب وجود نور ماه، شفق و فلق، متأخر هستند یا نه؟ | |||
# اگر قائل به این شویم که در شب‌های مهتابی، در تقدیم‌وتأخیر از وقت شفق، با شب‌های دیگر تفاوتی نداشته و فقط غلبه نور ماه، مانع از رؤیت آن می‌شود، آیا رؤیت تقدیری کفایت می‌کند یا رؤیت فعلی ملاک است؟ و آیا در این مسئله، فرقی میان موانع خارجی مانند آلودگی نوری و موانع طبیعی (طبیعی عارضی مانند ابری بودن آسمان و طبیعی تکوینی دائمی مانند نور ماه در شب‌های مهتابی) وجود دارد یا نه؟ | |||
# مقتضای اصل در شک در این موضوع چیست؟<ref>همان16- 17</ref>. | |||
نویسنده در ضمن مطرح کردن این جهات و بحث پیرامون هریک، ابتدا به بررسی معنای آیه 181 سوره بقره: «وَ كُلُوا وَ اِشْرَبُوا حَتّٰى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ اَلْخَيْطُ اَلْأَبْيَضُ مِنَ اَلْخَيْطِ اَلْأَسْوَدِ مِنَ اَلْفَجْرِ» (و بخورید و بیاشامید تا رشته سپید صبح از رشته سیاه شب برای شما آشکار شود) و مفردات آن شامل تبین در «حَتّٰى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ»<ref>همان، ص20</ref>، کنایه موجود در «حَتّٰى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ اَلْخَيْطُ اَلْأَبْيَضُ مِنَ اَلْخَيْطِ اَلْأَسْوَدِ» از بیاض اول روز و سواد آخر شب<ref>همان، ص21- 22</ref>، «من» در «من الفجر» و احتمالات سه‌گانه آن<ref>همان، ص23</ref>، «فجر» و اصل در این کلمه<ref>همان، ص24</ref> و اینکه فجر درآن‌واحد اتفاق می‌افتد<ref>همان، ص25</ref>، پرداخته و سپس تعدادی از روایاتی که در این موضوع وارد شده را مورد بحث و بررسی قرار داده است. این روایات، به دو دسته زیر، تقسیم شده است: | |||
# روایاتی که مسئله رؤیت، به‌صورت موضوعیه در آن مأخوذ می‌باشد. | |||
# روایاتی که حکم در آن‌ها، بر عنوان فجر معلق گردیده است<ref>همان، ص29- 45</ref>. | |||
==وضعیت کتاب== | |||
فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده و در پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع<ref>ر.ک: پاورقی، ص23</ref>، به توضیح برخی از مطالب متن پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص26</ref>. | |||
==پانویس == | |||
<references /> | |||
==منابع مقاله== | |||
مقدمه و متن کتاب. | |||
== وابسته‌ها == | == وابسته‌ها == | ||
نسخهٔ ۲۰ نوامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۳:۰۰
| الفجر في الليالي المقمرة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حسینی اشکوری، علی (نويسنده) |
| ناشر | بی نا |
| مکان نشر | ايران - قم |
| سال نشر | 1413ق |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | |
الفجر في اللیالي المقمرة، اثر علی حسینی اشکوری (معاصر)، رساله‌ای است به زبان عربی در مورد تشخيص طلوع فجر و زمان اذان صبح در شب‌هايى كه ماه حالت كامل دارد (ليالي مقمرة) و ادله شرعى مربوط به آن از اقوال علما و آیات و روایت وارد شده در این موضوع.
زمان نگارش
نویسنده این رساله را در شب بیست و دوم ماه رمضان 1410ق نوشته و سپس مطالبی بدان افزوده است[۱].
انگیزه تألیف
با توجه به اینکه مسئله فجر در شب‌های نورانی، مسئله مهمی به شمار می‌رود به‌گونه‌ای که بر نماز و روزه اثر می‌گذارد بنابراین نویسنده این رساله را به این جهت و نیز به جهت استفاده طلاب از محتوای آن به رشته تحریر درآورده است[۲].
ساختار
کتاب با مقدمه کوتاهی از نویسنده آغاز و مطالب بدون تبویب و فصل‌بندی خاصی، ارائه شده است.
گزارش محتوا
در مقدمه، به تاریخ نگارش رساله، اشاره شده است[۳].
نویسنده در ابتدای کتاب، به این نکته اشاره نموده است که مسئله طلوع فجر در شب‌های مهتابی، مسئله مهمی است که مورد ابتلا بوده و اثر زیادی در تعیین وقت نماز و زمان آغاز روزه دارد و لذا بحث و بررسی آن، از اهمیت خاصی برخوردار است[۴]. ازاین‌رو، در ابتدا، به ذکر کلمات و عبارات فقها و بزرگانی همچون صاحب جواهر[۵]، محقق همدانی در «مصباح الفقيه»[۶]، آیت‌الله بروجردی[۷]، صاحب «جامع المدارک»[۸]، صاحب «التنقیح»[۹] و امام خمینی(ره) که خود رساله مختصی را در این زمینه نوشته، پرداخته[۱۰] و سپس با اشاره به این نکته که این موضوع، از جمله مسائلی است که متأخرین بدان نپرداخته و بلکه جزء مسائل جدید و معاصر می‌باشد[۱۱]، کیفیت استدلال بر این موضوع را مورد بحث و بررسی قرار داده است. این مسئله، در چهار جهت زیر، بررسی شده است:
- آنچه به‌وسیله آن، روز تحقق می‌یابد و اینکه آیا بین آن و شب، فاصلی وجود دارد یا نه؟
- اینکه آیا در شب‌های مهتابی، به سبب وجود نور ماه، شفق و فلق، متأخر هستند یا نه؟
- اگر قائل به این شویم که در شب‌های مهتابی، در تقدیم‌وتأخیر از وقت شفق، با شب‌های دیگر تفاوتی نداشته و فقط غلبه نور ماه، مانع از رؤیت آن می‌شود، آیا رؤیت تقدیری کفایت می‌کند یا رؤیت فعلی ملاک است؟ و آیا در این مسئله، فرقی میان موانع خارجی مانند آلودگی نوری و موانع طبیعی (طبیعی عارضی مانند ابری بودن آسمان و طبیعی تکوینی دائمی مانند نور ماه در شب‌های مهتابی) وجود دارد یا نه؟
- مقتضای اصل در شک در این موضوع چیست؟[۱۲].
نویسنده در ضمن مطرح کردن این جهات و بحث پیرامون هریک، ابتدا به بررسی معنای آیه 181 سوره بقره: «وَ كُلُوا وَ اِشْرَبُوا حَتّٰى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ اَلْخَيْطُ اَلْأَبْيَضُ مِنَ اَلْخَيْطِ اَلْأَسْوَدِ مِنَ اَلْفَجْرِ» (و بخورید و بیاشامید تا رشته سپید صبح از رشته سیاه شب برای شما آشکار شود) و مفردات آن شامل تبین در «حَتّٰى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ»[۱۳]، کنایه موجود در «حَتّٰى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ اَلْخَيْطُ اَلْأَبْيَضُ مِنَ اَلْخَيْطِ اَلْأَسْوَدِ» از بیاض اول روز و سواد آخر شب[۱۴]، «من» در «من الفجر» و احتمالات سه‌گانه آن[۱۵]، «فجر» و اصل در این کلمه[۱۶] و اینکه فجر درآن‌واحد اتفاق می‌افتد[۱۷]، پرداخته و سپس تعدادی از روایاتی که در این موضوع وارد شده را مورد بحث و بررسی قرار داده است. این روایات، به دو دسته زیر، تقسیم شده است:
- روایاتی که مسئله رؤیت، به‌صورت موضوعیه در آن مأخوذ می‌باشد.
- روایاتی که حکم در آن‌ها، بر عنوان فجر معلق گردیده است[۱۸].
وضعیت کتاب
فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده و در پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع[۱۹]، به توضیح برخی از مطالب متن پرداخته شده است[۲۰].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.