۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
== نام کامل، مذهب== | == نام کامل، مذهب== | ||
نام کاملش قاسم بن ثابت بن حزم بن عبدالرحمن بن غانم بن یحیی بن سلیمان سرقسطی عوفی است. حفیدش (نوهاش) ثابت بن عبدالله بن ثابت بن سعید بن ثابت بن قاسم نام کامل وی را اینگونه ذکر کرده: قاسم بن ثابت بن حزم بن مطرف بن سلیمان بن یحیای عوفی سرقسطی.<ref>ر.ک: القناص، محمد بن عبدالله، ص20</ref> | نام کاملش قاسم بن ثابت بن حزم بن عبدالرحمن بن غانم بن یحیی بن سلیمان سرقسطی عوفی است. حفیدش (نوهاش) ثابت بن عبدالله بن ثابت بن سعید بن ثابت بن قاسم نام کامل وی را اینگونه ذکر کرده: قاسم بن ثابت بن حزم بن مطرف بن سلیمان بن یحیای عوفی سرقسطی.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41299/1/20 ر.ک: القناص، محمد بن عبدالله، ص20]</ref> | ||
درباره کنیه وی مصادر بر اینکه به «ابا محمد» مکنی بوده، اتفاق دارند. درباره سرقسطی هم باید گفت که به دلیل نسبتش به شهرش سَرَقُسطَه (ساراگوسای کنونی) به وی سرقسطی گفتهاند. علاوه بر این نسب «العوفی» نیز برای ایشان ذکر شده است.<ref>ر.ک: همان، ص21</ref> | درباره کنیه وی مصادر بر اینکه به «ابا محمد» مکنی بوده، اتفاق دارند. درباره سرقسطی هم باید گفت که به دلیل نسبتش به شهرش سَرَقُسطَه (ساراگوسای کنونی) به وی سرقسطی گفتهاند. علاوه بر این نسب «العوفی» نیز برای ایشان ذکر شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41299/1/21 ر.ک: همان، ص21]</ref> | ||
قاضی عیاض در کتابش «ترتيب المدارك و تقريب المسالك لمعرفة أعلام مذهب مالك»، قاسم و پدرش را از علمای مالکی مذهب شمرده است. پیش از قاضی عیاض نیز عبدالله بن محمد بن ابی دلیم قرطبی (متوفی 351ق) در «الطبقات فيمن روی عن مالك و اتباعهم من أهل الأمصار»، قاسم و پدرش را از علمای مالکی مذهب دانسته است.<ref>ر.ک: همان، ص38</ref> | قاضی عیاض در کتابش «ترتيب المدارك و تقريب المسالك لمعرفة أعلام مذهب مالك»، قاسم و پدرش را از علمای مالکی مذهب شمرده است. پیش از قاضی عیاض نیز عبدالله بن محمد بن ابی دلیم قرطبی (متوفی 351ق) در «الطبقات فيمن روی عن مالك و اتباعهم من أهل الأمصار»، قاسم و پدرش را از علمای مالکی مذهب دانسته است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41299/1/38 ر.ک: همان، ص38]</ref> | ||
== تولد و منشأ == | == تولد و منشأ == | ||
قاسم بن ثابت در سال 255ق در شهر سرقسطه به دنیا آمد. برخی سال ولادتش را 247 ذکر کردهاند ولی ظاهراً همان 255 درست باشد. پدرش ثابت به تربیت قاسم در میان فرزندانش اهتمام ویژهای داشت.<ref>ر.ک: همان، ص22</ref> | قاسم بن ثابت در سال 255ق در شهر سرقسطه به دنیا آمد. برخی سال ولادتش را 247 ذکر کردهاند ولی ظاهراً همان 255 درست باشد. پدرش ثابت به تربیت قاسم در میان فرزندانش اهتمام ویژهای داشت.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41299/1/22 ر.ک: همان، ص22]</ref> | ||
== وفات == | == وفات == | ||
قاسم در شوال 302ق در چهلوهفت سالگی از دنیا رفت. اجل به وی مهلت نداد که کتابش «الدلائل» را برای دیگران اقراء کند؛ اما پدرش ثابت که تا نودوپنج سالگی عمر کرد کتاب قاسم را بر دیگران خواند تا او نیز در رمضان 313ق از دنیا رفت.<ref>ر.ک: همان، ص42</ref> | قاسم در شوال 302ق در چهلوهفت سالگی از دنیا رفت. اجل به وی مهلت نداد که کتابش «الدلائل» را برای دیگران اقراء کند؛ اما پدرش ثابت که تا نودوپنج سالگی عمر کرد کتاب قاسم را بر دیگران خواند تا او نیز در رمضان 313ق از دنیا رفت.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41299/1/42 ر.ک: همان، ص42]</ref> | ||
== رحلات و سفرهای علمی == | == رحلات و سفرهای علمی == | ||
قاسم پسازاینکه از علمای شهرش سماع و اخذ حدیث کرد، از سرقسطه بهجانب اندلس رفت و در آنجا از علمای دیگری نیز سماع حدیث کرد، وی سپس به سمت قرطبه پایتخت امارت اموی در اندلس رفت. قاسم در سال 288ق در سیوسه سالگی به همراه پدرش که حدود هفتادویک سال داشت، به مشرق عالم اسلامی سفر کرد. آنان علاوه بر تزود در علم قصد حج نیز داشتند. ظاهراً آنها در مشرق اسلامی به مصر و مکه سفر کرده باشند.<ref>ر.ک: همان، ص24-28</ref> قاسم و پدرش از اساتید مصر و مکه استماع کردند و این سفر حدود شش سال طول کشید. تا مجدداً به سرقسطه بازگشتند.<ref>ر.ک: همان، ص30</ref> | قاسم پسازاینکه از علمای شهرش سماع و اخذ حدیث کرد، از سرقسطه بهجانب اندلس رفت و در آنجا از علمای دیگری نیز سماع حدیث کرد، وی سپس به سمت قرطبه پایتخت امارت اموی در اندلس رفت. قاسم در سال 288ق در سیوسه سالگی به همراه پدرش که حدود هفتادویک سال داشت، به مشرق عالم اسلامی سفر کرد. آنان علاوه بر تزود در علم قصد حج نیز داشتند. ظاهراً آنها در مشرق اسلامی به مصر و مکه سفر کرده باشند.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41299/1/24 ر.ک: همان، ص24-28]</ref> قاسم و پدرش از اساتید مصر و مکه استماع کردند و این سفر حدود شش سال طول کشید. تا مجدداً به سرقسطه بازگشتند.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41299/1/30 ر.ک: همان، ص30]</ref> | ||
== جایگاه علمی== | == جایگاه علمی== | ||
شاید بتوان قاسم و پدرش ثابت را از مشهورترین علمای سرقسطه بهحساب آورد. «یاقوت» در جایی که درباره شهر سرقسطه صحبت میکند مینویسد: «و أنبل من نسب الی سرقسطه ثابت بن حزم، و کان عالما متقنا بصیرا بالحدیث و الفقه و النحو و الغریب و الشعر» وی سپس مینویسد: «و ابنه قاسم کان اعلم من ابیه و انبل و اورع، رحل مع ابیه فسمع معه، و عنی بجمع الحدیث و اللغة فأدخل إلی الاندلس علما کثیرا». همانطور که از این عبارت پیداست وی قاسم و پدرش را از بزرگان این شهر معرفی میکند و قاسم را از پدرش هم باسوادتر و با تقواتر میداند.<ref>ر.ک: همان، ص40</ref> | شاید بتوان قاسم و پدرش ثابت را از مشهورترین علمای سرقسطه بهحساب آورد. «یاقوت» در جایی که درباره شهر سرقسطه صحبت میکند مینویسد: «و أنبل من نسب الی سرقسطه ثابت بن حزم، و کان عالما متقنا بصیرا بالحدیث و الفقه و النحو و الغریب و الشعر» وی سپس مینویسد: «و ابنه قاسم کان اعلم من ابیه و انبل و اورع، رحل مع ابیه فسمع معه، و عنی بجمع الحدیث و اللغة فأدخل إلی الاندلس علما کثیرا». همانطور که از این عبارت پیداست وی قاسم و پدرش را از بزرگان این شهر معرفی میکند و قاسم را از پدرش هم باسوادتر و با تقواتر میداند.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41299/1/40 ر.ک: همان، ص40]</ref> | ||
== اساتید == | == اساتید == | ||
| خط ۹۴: | خط ۹۴: | ||
# مکلی بن محمد بن احمد بن ماهان، ابوالعباس؛ | # مکلی بن محمد بن احمد بن ماهان، ابوالعباس؛ | ||
# موسی بن هارون بن عبدالله حمال متوفی 294ق؛ | # موسی بن هارون بن عبدالله حمال متوفی 294ق؛ | ||
# هارون بن زکریا، ابوعلی هجری متوفی 300ق.<ref>ر.ک: همان، ص30-36</ref> | # هارون بن زکریا، ابوعلی هجری متوفی 300ق.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41299/1/30 ر.ک: همان، ص30-36]</ref> | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== شاگردان == | == شاگردان == | ||
محقق کتاب الدلائل فی غریب الحدیث مینویسد: در میان کتابها، نامی از شاگردان قاسم بن ثابت نیافتم و شاید علت آن این باشد که قاسم بن ثابت پس از بازگشت از رحلت مشرقیهاش در سال 294ق وقتش را صرف تصنیف کتاب «الدلائل» کرد ولی اجل به وی فرصت اظهار این کتاب و اقراء آن برای مردم را نداد.<ref>ر.ک: همان، ص36</ref> | محقق کتاب الدلائل فی غریب الحدیث مینویسد: در میان کتابها، نامی از شاگردان قاسم بن ثابت نیافتم و شاید علت آن این باشد که قاسم بن ثابت پس از بازگشت از رحلت مشرقیهاش در سال 294ق وقتش را صرف تصنیف کتاب «الدلائل» کرد ولی اجل به وی فرصت اظهار این کتاب و اقراء آن برای مردم را نداد.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41299/1/36 ر.ک: همان، ص36]</ref> | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
# الدلائل في غريب الحديث.<ref>ر.ک: همان، ص42</ref> | # الدلائل في غريب الحديث.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41299/1/42 ر.ک: همان، ص42]</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۱۰۷: | خط ۱۰۷: | ||
==منبع مقاله== | ==منبع مقاله== | ||
القناص، محمد بن عبدالله، الدلائل في غريب الحديث، تألیف قاسم بن ثابت سرقسطی، مکتبة العبيکان، ریاض، 1422ق/ 2001م. | [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41299 القناص، محمد بن عبدالله، الدلائل في غريب الحديث، تألیف قاسم بن ثابت سرقسطی، مکتبة العبيکان، ریاض، 1422ق/ 2001م]. | ||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||