كتاب الطهارة (صدر): تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR34348J1.jpg | عنوان = | عنوان‌های دیگر = | پدیدآوران =...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''كتاب الطهارة'''، تقریرات درس خارج فقه آیت‌الله سید محمدباقر صدر (متوفی 1400ق) به قلم آیت‌الله محمد صدر (متوفی 1419ق) در موضوع طهارت می‌باشد که از تاریخ 3/8/1389ق/ 1969م تا 20/12/1396ق/ 1976م ارائه گردیده و سپس به رشته تحریر درآمده و با تحقیق مؤسسه المنتظر لإحیاء تراث آل‌الصدر، به چاپ رسیده است<ref>ر.ک: مقدمه مؤسسه، ص10</ref>. لازم به ذکر است این اثر، شرح کتاب «العروة الوثقی» سید محمدکاظم یزدی (متوفی 1337ق) می‌باشد که در آن، متن عروة الوثقای سید در بالای برخی از صفحات قرار گرفته و شرح آن در پایین صفحات آمده است. | |||
کتاب با دو مقدمه از مقتدی صدر و محقق آغاز شده است. | |||
در مقدمه اول که در 27 جمادی‌الآخر 1433ق نوشته شده، به این مطلب اشاره گردیده است که آثار گران‌بهای شهید صدر، به دو دسته تألیفات و تقریرات تقسیم شده و اثر حاضر، از جمله تقریرات می‌باشد<ref>مقدمه اول، ص5- 6</ref> و در مقدمه دوم، ابتدا به شرح زندگانی شهید محمدباقر صدر<ref>مقدمه مؤسسه، ص11- 39</ref> و شهید محمد صدر<ref>همان، ص41- 61</ref> پرداخته شده و سپس، به اقدامات تحقیقی صورت گرفته در کتاب، اشاره گردیده است که از جمله آنها عبارتند از: | |||
# مقابله کتاب با نسخه خطی نوشته شده توسط مؤلف؛ | |||
# تحقیق و تصحیح نص؛ | |||
# تقطیع متن و تنظیم فقرات آن؛ | |||
# تخریج آیات و احادیث از مجموعه‌های روایی معتبر و ضبط و تمیز آنها؛ | |||
# ارجاع آراء و نظریات مذکور در کتاب به صاحبان و مصادر اصلی آن<ref>همان، ص63</ref>. | |||
نویسنده کتاب را با بحث پیرامون نجاست خمر آغاز نموده و در ابتدا، ادله نجاست خمر را مورد بررسی قرار داده و سپس به سایر مسکرات، پرداخته است. وی سه دلیل بر نجاست خمر، اقامه نموده است: | |||
# اجماع: در این خصوص، ابتدا به اصل ثبوت اجماع پرداخته شده است<ref>متن کتاب، ص73</ref> و سپس، ضمن بررسی خلاف ثابت در مقابل این اجماع، مخصوصاً قول منسوب به شیخ صدوق<ref>همان، ص77</ref> و عوامل تضعیف‌کننده اجماع<ref>همان، ص83</ref>، به بحث پیرامون اسناد هر دو نظریه (اجماع و خلاف اجماع) پرداخته<ref>همان، ص85</ref> و در نهایت، روایات دال بر طهارت خمر را بررسی شده است<ref>همان، ص88</ref>. | |||
# کتاب: پیرامون نجاست خمر از کتاب، به آیه شریفه 90 سوره مائده: «يٰا أَيُّهَا اَلَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا اَلْخَمْرُ وَ اَلْمَيْسِرُ وَ اَلْأَنْصٰابُ وَ اَلْأَزْلاٰمُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ اَلشَّيْطٰانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ» (ای اهل ایمان جز این نیست که همه مایعات مست‌کننده و قمار و بت‌هایی که [برای پرستش] نصب‌شده و پاره چوب‌هایی که به آن تفأل زده می‌شود، پلید و از کارهای شیطان است؛ پس از آنها دوری کنید تا رستگار شوید)<ref>همان، ص89</ref>. | |||
# سنت: در این رابطه، ابتدا بیست‌ویک روایت بر نجاست خمر ذکر و به بررسی برخی از آنها، پرداخته شده<ref>همان، ص93- 123</ref> و سپس، به دوازده روایت پیرامون عدم نجاست خمر، اشاره گردیده<ref>همان، ص124- 153</ref> و در نهایت، به علاج تعارض میان این دو دسته از روایات، پرداخته شده است<ref>همان، ص155</ref>. | |||
نجاست غیر خمر، در سه فصل زیر پی گرفته شده است: | |||
در فصل نخست، در دو مقام، به بررسی الحاق غیرخمر به خمر، پرداخته شده است: | |||
# الحاق حکمی؛ در این مقام، در سه جهت زیر، شمول احکام خمر بر غیرخمر، موردبحث قرار گرفته است: | |||
## نبیذ مسکر (شراب انگور یا خرما). | |||
## غیر نبیذ از مسکراتی که برای شرب و استعمال تهیه شده است. | |||
## غیر نبیذ از مسکراتی که عادتاً برای استعمال و نه شرب، تهیه شده است. | |||
# الحاق موضوعی؛ در این مقام، دو بحث واقعی و لغوی مطرح گردیده است<ref>همان، ص212</ref>. | |||
در فصول بعدی، ابتدا با استفاده از حکومت روایات دال بر نجاست مسکر بر روایات تطهیر، به استدلال بر نجاست مسکرات پرداخته شده<ref>همان، ص226- 249</ref> و سپس، با استفاده از روایات، به بحث پیرامون حکم عصیر عنبی، زبیبی و تمری پرداخته شده است<ref>همان، ص259- 463</ref>. | |||
فهرست مطالب، به همراه فهرست مورد استفاده نویسنده، در انتهای کتاب آمده و در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع<ref>ر.ک: پاورقی، ص137</ref>، به توضیح برخی از مطالب متن پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص138</ref>. | |||
==پانویس == | |||
<references/> | |||
==منابع مقاله== | |||
مقدمه و متن کتاب. | |||
== وابسته‌ها == | == وابسته‌ها == | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | |||
[[رده: | [[رده: فقه و اصول]] | ||
[[رده: مباحث خاص فقه]] | |||
[[رده: | [[رده:عبادات]] | ||
[[رده:بهمن (98)]] | |||
[[رده: | |||
[[رده: | |||
[[رده: | |||
نسخهٔ ۳ فوریهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۴:۰۲
| | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | صدر، محمدباقر (نويسنده)
صدر، محمد (محرر) مؤسسة المنتظر لإحياء تراث آل الصدر (محقق) |
| ناشر | مدین |
| مکان نشر | ايران - قم |
| سال نشر | 2012م/1433ق |
| موضوع | فقه جعفری - قرن 14ق، طهارت |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 185/2 /ص4ک2* |
كتاب الطهارة، تقریرات درس خارج فقه آیت‌الله سید محمدباقر صدر (متوفی 1400ق) به قلم آیت‌الله محمد صدر (متوفی 1419ق) در موضوع طهارت می‌باشد که از تاریخ 3/8/1389ق/ 1969م تا 20/12/1396ق/ 1976م ارائه گردیده و سپس به رشته تحریر درآمده و با تحقیق مؤسسه المنتظر لإحیاء تراث آل‌الصدر، به چاپ رسیده است[۱]. لازم به ذکر است این اثر، شرح کتاب «العروة الوثقی» سید محمدکاظم یزدی (متوفی 1337ق) می‌باشد که در آن، متن عروة الوثقای سید در بالای برخی از صفحات قرار گرفته و شرح آن در پایین صفحات آمده است.
کتاب با دو مقدمه از مقتدی صدر و محقق آغاز شده است.
در مقدمه اول که در 27 جمادی‌الآخر 1433ق نوشته شده، به این مطلب اشاره گردیده است که آثار گران‌بهای شهید صدر، به دو دسته تألیفات و تقریرات تقسیم شده و اثر حاضر، از جمله تقریرات می‌باشد[۲] و در مقدمه دوم، ابتدا به شرح زندگانی شهید محمدباقر صدر[۳] و شهید محمد صدر[۴] پرداخته شده و سپس، به اقدامات تحقیقی صورت گرفته در کتاب، اشاره گردیده است که از جمله آنها عبارتند از:
- مقابله کتاب با نسخه خطی نوشته شده توسط مؤلف؛
- تحقیق و تصحیح نص؛
- تقطیع متن و تنظیم فقرات آن؛
- تخریج آیات و احادیث از مجموعه‌های روایی معتبر و ضبط و تمیز آنها؛
- ارجاع آراء و نظریات مذکور در کتاب به صاحبان و مصادر اصلی آن[۵].
نویسنده کتاب را با بحث پیرامون نجاست خمر آغاز نموده و در ابتدا، ادله نجاست خمر را مورد بررسی قرار داده و سپس به سایر مسکرات، پرداخته است. وی سه دلیل بر نجاست خمر، اقامه نموده است:
- اجماع: در این خصوص، ابتدا به اصل ثبوت اجماع پرداخته شده است[۶] و سپس، ضمن بررسی خلاف ثابت در مقابل این اجماع، مخصوصاً قول منسوب به شیخ صدوق[۷] و عوامل تضعیف‌کننده اجماع[۸]، به بحث پیرامون اسناد هر دو نظریه (اجماع و خلاف اجماع) پرداخته[۹] و در نهایت، روایات دال بر طهارت خمر را بررسی شده است[۱۰].
- کتاب: پیرامون نجاست خمر از کتاب، به آیه شریفه 90 سوره مائده: «يٰا أَيُّهَا اَلَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا اَلْخَمْرُ وَ اَلْمَيْسِرُ وَ اَلْأَنْصٰابُ وَ اَلْأَزْلاٰمُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ اَلشَّيْطٰانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ» (ای اهل ایمان جز این نیست که همه مایعات مست‌کننده و قمار و بت‌هایی که [برای پرستش] نصب‌شده و پاره چوب‌هایی که به آن تفأل زده می‌شود، پلید و از کارهای شیطان است؛ پس از آنها دوری کنید تا رستگار شوید)[۱۱].
- سنت: در این رابطه، ابتدا بیست‌ویک روایت بر نجاست خمر ذکر و به بررسی برخی از آنها، پرداخته شده[۱۲] و سپس، به دوازده روایت پیرامون عدم نجاست خمر، اشاره گردیده[۱۳] و در نهایت، به علاج تعارض میان این دو دسته از روایات، پرداخته شده است[۱۴].
نجاست غیر خمر، در سه فصل زیر پی گرفته شده است:
در فصل نخست، در دو مقام، به بررسی الحاق غیرخمر به خمر، پرداخته شده است:
- الحاق حکمی؛ در این مقام، در سه جهت زیر، شمول احکام خمر بر غیرخمر، موردبحث قرار گرفته است:
- نبیذ مسکر (شراب انگور یا خرما).
- غیر نبیذ از مسکراتی که برای شرب و استعمال تهیه شده است.
- غیر نبیذ از مسکراتی که عادتاً برای استعمال و نه شرب، تهیه شده است.
- الحاق موضوعی؛ در این مقام، دو بحث واقعی و لغوی مطرح گردیده است[۱۵].
در فصول بعدی، ابتدا با استفاده از حکومت روایات دال بر نجاست مسکر بر روایات تطهیر، به استدلال بر نجاست مسکرات پرداخته شده[۱۶] و سپس، با استفاده از روایات، به بحث پیرامون حکم عصیر عنبی، زبیبی و تمری پرداخته شده است[۱۷].
فهرست مطالب، به همراه فهرست مورد استفاده نویسنده، در انتهای کتاب آمده و در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع[۱۸]، به توضیح برخی از مطالب متن پرداخته شده است[۱۹].
پانویس
- ↑ ر.ک: مقدمه مؤسسه، ص10
- ↑ مقدمه اول، ص5- 6
- ↑ مقدمه مؤسسه، ص11- 39
- ↑ همان، ص41- 61
- ↑ همان، ص63
- ↑ متن کتاب، ص73
- ↑ همان، ص77
- ↑ همان، ص83
- ↑ همان، ص85
- ↑ همان، ص88
- ↑ همان، ص89
- ↑ همان، ص93- 123
- ↑ همان، ص124- 153
- ↑ همان، ص155
- ↑ همان، ص212
- ↑ همان، ص226- 249
- ↑ همان، ص259- 463
- ↑ ر.ک: پاورقی، ص137
- ↑ ر.ک: همان، ص138
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.