القرائات لأبي‌عبيد القاسم بن سلام: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - '‌ ' به ' '
جز (جایگزینی متن - '<references /> ' به '<references/> ')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - '‌ ' به ' ')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۳۹: خط ۳۹:
مفهوم اختیار در قرائات، آخرین مبحث فصل اول است. برای توضیح مفهوم دقیق اختیار در قرائات لازم است که فرق بین قرائت و اختیار توضیح داده شود. قرائت، روشی است که همه علمای صحابه در ادای قرآن کریم از اول تا آخر، همچنان‌که از رسول‌الله(ص) شنیده‌اند، به شکل مخصوصی قرائت می‌کنند. همچنان‌که ابوحیان قرائت را این‌گونه تعریف کرده است: «علمی که از کیفیت نطق به الفاظ قرآن بحث می‌کند». اما اختیار بدین معناست که قاری مجموعه‌ای از قرائات و حروف را - به دلائلی که ذکر می‌کند - از میان آنچه برای او روایت شده، انتخاب کند و از ابتدا تا آخر قرآن همان را همواره به کار ببندد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25603/1/62 ر.ک: همان، ص62]</ref>. موافقت خط مصحف، موافقت با وجهی از وجوه عربی و صحت تأویل دلائل ثابت اختیار ابوعبید هستند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25603/1/66 ر.ک: همان، ص66]</ref>.
مفهوم اختیار در قرائات، آخرین مبحث فصل اول است. برای توضیح مفهوم دقیق اختیار در قرائات لازم است که فرق بین قرائت و اختیار توضیح داده شود. قرائت، روشی است که همه علمای صحابه در ادای قرآن کریم از اول تا آخر، همچنان‌که از رسول‌الله(ص) شنیده‌اند، به شکل مخصوصی قرائت می‌کنند. همچنان‌که ابوحیان قرائت را این‌گونه تعریف کرده است: «علمی که از کیفیت نطق به الفاظ قرآن بحث می‌کند». اما اختیار بدین معناست که قاری مجموعه‌ای از قرائات و حروف را - به دلائلی که ذکر می‌کند - از میان آنچه برای او روایت شده، انتخاب کند و از ابتدا تا آخر قرآن همان را همواره به کار ببندد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25603/1/62 ر.ک: همان، ص62]</ref>. موافقت خط مصحف، موافقت با وجهی از وجوه عربی و صحت تأویل دلائل ثابت اختیار ابوعبید هستند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25603/1/66 ر.ک: همان، ص66]</ref>.


در فصل دوم، در هشت مبحث موضوعات مختلفی چون همزه، ادغام، تشدید و تخفیف، ابدال حرفی و حرکتی، اماله، روم و اشمام و مانند آن مطرح شده است. درباره تشدید چنین می‌خوانیم: تشدید و تخفیف دو اصطلاح است که در کتب قدیم و جدید برای دلالت بر تکرار و عدم تکرار حرف در حین سخن وارد شده است؛ به‌عنوان مثال در آیه 126 سوره بقره: «قالَ‌ وَ مَنْ‌ كفَرَ فَأُمَتِّعُهُ‌ قَلِيلاً ثُمَّ‌ أَضْطَرُّهُ‌ إِلى عَذابِ‌ النّارِ وَ بِئْسَ‌ الْمَصِيرُ»، ابن عامر «فامتعه» را به تخفیف و دیگران به تشدید خوانده‌اند. ابوعبید هم قرائت تشدید را اختیار کرده و چنین دلیل آورده که قراء بر آن اجماع دارند و این قرائت ابوعبدالرحمن سلمی، اعرج، ابوجعفر مدنی، شیبه و اعمش است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25603/1/102 ر.ک: همان، ص103-102]</ref>.  
در فصل دوم، در هشت مبحث موضوعات مختلفی چون همزه، ادغام، تشدید و تخفیف، ابدال حرفی و حرکتی، اماله، روم و اشمام و مانند آن مطرح شده است. درباره تشدید چنین می‌خوانیم: تشدید و تخفیف دو اصطلاح است که در کتب قدیم و جدید برای دلالت بر تکرار و عدم تکرار حرف در حین سخن وارد شده است؛ به‌عنوان مثال در آیه 126 سوره بقره: «قالَ وَ مَنْ كفَرَ فَأُمَتِّعُهُ قَلِيلاً ثُمَّ أَضْطَرُّهُ إِلى عَذابِ النّارِ وَ بِئْسَ الْمَصِيرُ»، ابن عامر «فامتعه» را به تخفیف و دیگران به تشدید خوانده‌اند. ابوعبید هم قرائت تشدید را اختیار کرده و چنین دلیل آورده که قراء بر آن اجماع دارند و این قرائت ابوعبدالرحمن سلمی، اعرج، ابوجعفر مدنی، شیبه و اعمش است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25603/1/102 ر.ک: همان، ص103-102]</ref>.  


در سومین فصل کتاب، مباحث مصادر و مشتقات، تذکیر و تأنیث، افراد و جمع و ابنیه افعال مطرح شده است. نویسنده در رابطه با مبحث اول پس از معرفی و ذکر انواع مصادر و مشتقات در عربی چنین اشاره می‌کند که: ابوعبید برخی قرائات را از باب مصادر و مشتقات حل کرده است و در اختیار آنها دلیل آورده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25603/1/169 ر.ک: همان، ص170-169]</ref>.
در سومین فصل کتاب، مباحث مصادر و مشتقات، تذکیر و تأنیث، افراد و جمع و ابنیه افعال مطرح شده است. نویسنده در رابطه با مبحث اول پس از معرفی و ذکر انواع مصادر و مشتقات در عربی چنین اشاره می‌کند که: ابوعبید برخی قرائات را از باب مصادر و مشتقات حل کرده است و در اختیار آنها دلیل آورده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25603/1/169 ر.ک: همان، ص170-169]</ref>.
خط ۵۲: خط ۵۲:


==وضعیت کتاب==
==وضعیت کتاب==
بخش الحاقی کتاب مشتمل است بر مقدمه ابوعبید از کتاب گمشده‌اش که علم‌الدین سخاوی در کتابش «[[جمال القرّاء و كمال الإقراء]]» ذکر کرده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25603/1/311 ر.ک: همان، ص311]</ref>. پس از آن در جدولی، قرائاتی که ابوعبید اختیار کرده با ذکر نام و صفحه‌ منبعی که در آن ذکر شده، ارائه شده است.
بخش الحاقی کتاب مشتمل است بر مقدمه ابوعبید از کتاب گمشده‌اش که علم‌الدین سخاوی در کتابش «[[جمال القرّاء و كمال الإقراء]]» ذکر کرده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25603/1/311 ر.ک: همان، ص311]</ref>. پس از آن در جدولی، قرائاتی که ابوعبید اختیار کرده با ذکر نام و صفحه منبعی که در آن ذکر شده، ارائه شده است.
   
   
در انتهای اثر، فهرست آیات قرآنی، مصادر و مراجع و فهرست مطالب ذکر شده است. همچنین در پاورقی‌ها به مستندات مطالب با ذکر جلد و صفحه و به ارجاعاتی برای مراجعه محققین اشاره شده است.  
در انتهای اثر، فهرست آیات قرآنی، مصادر و مراجع و فهرست مطالب ذکر شده است. همچنین در پاورقی‌ها به مستندات مطالب با ذکر جلد و صفحه و به ارجاعاتی برای مراجعه محققین اشاره شده است.  
۶۱٬۱۸۹

ویرایش