۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR56480J1.jpg | عنوان =المصنف | عنوان‌های دیگر = | پدیدآ...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
}} | }} | ||
'''المصنف'''، اثر حافظ ابوبکر عبدالرزاق بن همام صنعانی (متوفی 211ق) کتابی است به زبان عربی در دوازده جلد با موضوع فقه و اصول. نویسنده در این کتاب مطالب مرسوم کتاب‌های فقهی بعلاوه یک سری مباحث دیگر را ارائه کرده است. شروع مباحث کتاب از بحث طهارت است. بسیاری از روایات کتاب المصنف به اسحاق بن ابراهیم دَبری (م285ق) بر می‌گردد لذا احتمال داده شده که اسحاق بن ابراهیم دبری از پدرش و او از استادش (صنعانی) نقل کرده باشد. | '''المصنف'''، اثر [[صنعاني، عبدالرزاق بن همام|حافظ ابوبکر عبدالرزاق بن همام صنعانی]] (متوفی 211ق) کتابی است به زبان عربی در دوازده جلد با موضوع فقه و اصول. نویسنده در این کتاب مطالب مرسوم کتاب‌های فقهی بعلاوه یک سری مباحث دیگر را ارائه کرده است. شروع مباحث کتاب از بحث طهارت است. بسیاری از روایات کتاب المصنف به اسحاق بن ابراهیم دَبری (م285ق) بر می‌گردد لذا احتمال داده شده که اسحاق بن ابراهیم دبری از پدرش و او از استادش (صنعانی) نقل کرده باشد. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در میان مجموعه‌های حدیثی فراوانی که می‌شناسیم، المُصَنَّف عبدالرزاق صنعانی یمنی(م211ق) برای رویکردی منبع شناسانه بسیار مناسب است. این اثر که چاپ یازده جلدی آن بر اساس نسخه نادری است که بر جای مانده حقیقتاً پرسش‌هایی را درباره کامل بودن این مجموعه و تدوین اصلی‌اش، به دلیل آن‌که از روایات مختلف گردآوری شده، برمی‌انگیزد. بااین‌همه، نود درصد آن، به یک راوی برمی‌گردد: اسحاق بن ابراهیم دَبری(م285ق). او احتمالاً این مجموعه را به‌صورت مکتوب از پدرش، یکی از شاگردان عبدالرزاق، دریافت کرده است، اما در روایت آن، نام پدرش را جا انداخته است؛ چه زمانی که در کودکی همراه پدرش، در درس‌های عبدالرزاق حاضر می‌شده، از خود وی برای نقل المصَنَّف، اجازه داشته یا چنین ادعا کرده است. اسحاق در زمان فوت عبدالرزاق، شش یا هفت ساله بوده است. بااین‌همه، به نظر نمی‌رسد که تفاوت سنی زیاد عبدالرزاق و اسحاق دَبَری، اعتبار روایت او را، دست‌کم در نظر یک تاریخ‌شناس، خدشه‌دار سازد. هیچ احتمالی مطرح نیست که اسحاق این مجموعه را به‌طور کامل یا حتی بعضاً جعل کرده و به عبدالرزاق نسبت داده باشد. جز برخی نکته‌های معدود از راویان، باید عبدالرزاق صنعانی را مؤلّف واقعی المصَنَّف دانست. | در میان مجموعه‌های حدیثی فراوانی که می‌شناسیم، المُصَنَّف [[صنعاني، عبدالرزاق بن همام|عبدالرزاق صنعانی یمنی]](م211ق) برای رویکردی منبع شناسانه بسیار مناسب است. این اثر که چاپ یازده جلدی آن بر اساس نسخه نادری است که بر جای مانده حقیقتاً پرسش‌هایی را درباره کامل بودن این مجموعه و تدوین اصلی‌اش، به دلیل آن‌که از روایات مختلف گردآوری شده، برمی‌انگیزد. بااین‌همه، نود درصد آن، به یک راوی برمی‌گردد: اسحاق بن ابراهیم دَبری(م285ق). او احتمالاً این مجموعه را به‌صورت مکتوب از پدرش، یکی از شاگردان عبدالرزاق، دریافت کرده است، اما در روایت آن، نام پدرش را جا انداخته است؛ چه زمانی که در کودکی همراه پدرش، در درس‌های عبدالرزاق حاضر می‌شده، از خود وی برای نقل المصَنَّف، اجازه داشته یا چنین ادعا کرده است. اسحاق در زمان فوت عبدالرزاق، شش یا هفت ساله بوده است. بااین‌همه، به نظر نمی‌رسد که تفاوت سنی زیاد عبدالرزاق و اسحاق دَبَری، اعتبار روایت او را، دست‌کم در نظر یک تاریخ‌شناس، خدشه‌دار سازد. هیچ احتمالی مطرح نیست که اسحاق این مجموعه را به‌طور کامل یا حتی بعضاً جعل کرده و به عبدالرزاق نسبت داده باشد. جز برخی نکته‌های معدود از راویان، باید عبدالرزاق صنعانی را مؤلّف واقعی المصَنَّف دانست. | ||
حتی با تورقی گذارا در این اثر درمی‌یابیم که بیشتر کتاب‌ها (و فصول) آن حاوی مطالبی است که ادعا شده عمدتاً از طریق سه نفر رسیده است: مَعمَر، ابن‌جُریج و ثوری، تنها موارد استثنا عبارت‌اند از: دو کتاب المغازی و الجامع که مطالب آن به‌صورت گسترده از مَعمَر فراهم آمده، و کتاب البیوع که روایت‌های منقول از ابن‌جُریج به‌ندرت در آن یافت می‌شود. بر پایه یک نمونه‌گیری معتبر آماری، از 3810 تک روایت که 21 درصد بخش‌های مرتبط از تمام اثر را دربر می‌گیرد منابع احتمالی روایاتی را که عبدالرزاق گزارش می‌کند، دقیق‌تر می‌توان تعیین کرد: 32 درصد مطالب از جانب مَعمَر است، 29 درصد از ابن‌جُریج و 22 درصد از ثوری. پس‌ازاین سه تن، منقولات ابن‌عُیَنیة با چهار درصد قرار دارد. سیزده درصد مطالب باقی مانده به نود نفر دیگر باز می‌گردد که از هر کدام، فقط یک درصد یا کمتر است. فقیهان مشهور قرن دوم، مانند ابوحنیفه (7% درصد) و مالک (6% درصد) در شمار ایشان قرار دارند. | حتی با تورقی گذارا در این اثر درمی‌یابیم که بیشتر کتاب‌ها (و فصول) آن حاوی مطالبی است که ادعا شده عمدتاً از طریق سه نفر رسیده است: مَعمَر، ابن‌جُریج و ثوری، تنها موارد استثنا عبارت‌اند از: دو کتاب المغازی و الجامع که مطالب آن به‌صورت گسترده از مَعمَر فراهم آمده، و کتاب البیوع که روایت‌های منقول از ابن‌جُریج به‌ندرت در آن یافت می‌شود. بر پایه یک نمونه‌گیری معتبر آماری، از 3810 تک روایت که 21 درصد بخش‌های مرتبط از تمام اثر را دربر می‌گیرد منابع احتمالی روایاتی را که عبدالرزاق گزارش می‌کند، دقیق‌تر می‌توان تعیین کرد: 32 درصد مطالب از جانب مَعمَر است، 29 درصد از ابن‌جُریج و 22 درصد از ثوری. پس‌ازاین سه تن، منقولات ابن‌عُیَنیة با چهار درصد قرار دارد. سیزده درصد مطالب باقی مانده به نود نفر دیگر باز می‌گردد که از هر کدام، فقط یک درصد یا کمتر است. فقیهان مشهور قرن دوم، مانند ابوحنیفه (7% درصد) و مالک (6% درصد) در شمار ایشان قرار دارند. | ||