۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
کتاب حاضر، با نگاهی تاریخی به تکوین مذاهب اسلامی و شیعی و بررسی اوضاع جمعیتی، سیاسی، فرهنگی و مذهبی اقلیت‌های شیعی در جهان معاصر، جایگاه ژئوپلیتیک شیعه در جهان امروز و ضرورت توجه به این امر را در مطالعات کنونی و آینده منطقه و جهان مطرح شاخته است. اگرچه دارای کاستی‌ها و بعضی خطاهای اندک یا تحلیل‌های نادرست و جانب‌دارانه است اما تلاشی موفق در نمایاندن جایگاه ژئوپلیتیک شیعه به شمار می‌آید<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8114/1/10 ر.ک: مقدمه مترجم، صفحه ده]</ref>. | کتاب حاضر، با نگاهی تاریخی به تکوین مذاهب اسلامی و شیعی و بررسی اوضاع جمعیتی، سیاسی، فرهنگی و مذهبی اقلیت‌های شیعی در جهان معاصر، جایگاه ژئوپلیتیک شیعه در جهان امروز و ضرورت توجه به این امر را در مطالعات کنونی و آینده منطقه و جهان مطرح شاخته است. اگرچه دارای کاستی‌ها و بعضی خطاهای اندک یا تحلیل‌های نادرست و جانب‌دارانه است اما تلاشی موفق در نمایاندن جایگاه ژئوپلیتیک شیعه به شمار می‌آید<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8114/1/10 ر.ک: مقدمه مترجم، صفحه ده]</ref>. | ||
مؤلف در مقدمه‌ای که بر ترجمه فارسی کتاب نگاشته، مدعی است که نظریه اصلی کتاب، قدرت گرفتن عامل شیعه در روابط بین‌المللی است. از سویی دگر مدعی است که سعی کرده در این کتاب، اهمیت متقابل عامل مذهبی که با مذهب یکی نیست و ژئوپلیتیکی شناسایی گردد. بدین ترتیب او به شکلی هر دو سؤال را در این کتاب مورد نظر قرار داده است. این رویکرد مبهم و غیردقیق مؤلف که از فقدان تعیین حدومرزی برای عامل مذهبی و عامل ژئوپلیتیکی ناشی می‌شود، در تعیین نظریه و بیان دیدگاه‌هایش مشهود است. او خود در قسمت پایانی کتاب این سؤال را مطرح کرده که آیا پدیده شیعه به‌عنوان یک عامل ژئوپلیتیک عمل خواهد کرد؟ بیشتر جمعیت شیعه در آن کانون‌های ژئوپلیتیکی متمرکز است که جهان را در پنجاه سال گذشته دچار بی‌ثباتی کرده‌اند. به نظر توال پراکندگی جوامع شیعی و نبود یک مرکز هماهنگ‌‌کننده، به‌هیچ‌وجه از اهمیت تشیع به‌عنوان یک عامل ژئوپلیتیک نمی‌کاهد. نخست تشیع یک عامل ژئوپلیتیک داخلی است چون جوامع شیعی دیگر، حاضر به قبول موقعیت خود به‌صورت یک اقلیت محروم نیستند. همچنین یک عامل ژئوپلیتیک خارجی است زیرا تسنن و حکومت‌های سنی منطقه کشورهای نفت‌خیز را بی‌ثبات می‌کند<ref>عالمی، سید علی‌رضا، ص170</ref>. | مؤلف در مقدمه‌ای که بر ترجمه فارسی کتاب نگاشته، مدعی است که نظریه اصلی کتاب، قدرت گرفتن عامل شیعه در روابط بین‌المللی است. از سویی دگر مدعی است که سعی کرده در این کتاب، اهمیت متقابل عامل مذهبی که با مذهب یکی نیست و ژئوپلیتیکی شناسایی گردد. بدین ترتیب او به شکلی هر دو سؤال را در این کتاب مورد نظر قرار داده است. این رویکرد مبهم و غیردقیق مؤلف که از فقدان تعیین حدومرزی برای عامل مذهبی و عامل ژئوپلیتیکی ناشی می‌شود، در تعیین نظریه و بیان دیدگاه‌هایش مشهود است. او خود در قسمت پایانی کتاب این سؤال را مطرح کرده که آیا پدیده شیعه به‌عنوان یک عامل ژئوپلیتیک عمل خواهد کرد؟ بیشتر جمعیت شیعه در آن کانون‌های ژئوپلیتیکی متمرکز است که جهان را در پنجاه سال گذشته دچار بی‌ثباتی کرده‌اند. به نظر توال پراکندگی جوامع شیعی و نبود یک مرکز هماهنگ‌‌کننده، به‌هیچ‌وجه از اهمیت تشیع به‌عنوان یک عامل ژئوپلیتیک نمی‌کاهد. نخست تشیع یک عامل ژئوپلیتیک داخلی است چون جوامع شیعی دیگر، حاضر به قبول موقعیت خود به‌صورت یک اقلیت محروم نیستند. همچنین یک عامل ژئوپلیتیک خارجی است زیرا تسنن و حکومت‌های سنی منطقه کشورهای نفت‌خیز را بی‌ثبات می‌کند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/54386/10 عالمی، سید علی‌رضا، ص170]</ref>. | ||
نویسنده کتاب را مشتمل بر دو بخش کلی دانسته و مباحث را این‌گونه توضیح داده است: | نویسنده کتاب را مشتمل بر دو بخش کلی دانسته و مباحث را این‌گونه توضیح داده است: | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
همان‌گونه که در پیش‌ازاین آمد مترجم این اثر را «تلاشی موفق در نمایاندن جایگاه ژئوپلیتیک شیعه» دانسته اما کاستی‌های آن را نیز برمی‌شمارد: تأکید بر اختلافات درونی جهان تشیع، بزرگ‌نمایی تقابل شیعی- سنی و بی‌توجهی به کوشش‌های وحدت‌گرایانه اندیشمندان و رهبران مسلمان و نیز مقایسه و تشبیه بعضی از مفاهیم شیعی –مانند انتظار- به مفاهیمی از سایر مکاتب و ادیان و برابرانگاری تشیع و فرهنگ ایرانی و ارائه بعضی آمارهای نادرست از جمعیت‌های شیعی یا مناطق سکونت شیعیان و خطا یا مبالغه در ترکیب گروه‌های شیعی و نیز شیوه ضبط بعضی از نام‌ها برخی از این کاستی‌ها هستند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8114/1/10 ر.ک: مقدمه مترجم، صفحه ده]</ref>. | همان‌گونه که در پیش‌ازاین آمد مترجم این اثر را «تلاشی موفق در نمایاندن جایگاه ژئوپلیتیک شیعه» دانسته اما کاستی‌های آن را نیز برمی‌شمارد: تأکید بر اختلافات درونی جهان تشیع، بزرگ‌نمایی تقابل شیعی- سنی و بی‌توجهی به کوشش‌های وحدت‌گرایانه اندیشمندان و رهبران مسلمان و نیز مقایسه و تشبیه بعضی از مفاهیم شیعی –مانند انتظار- به مفاهیمی از سایر مکاتب و ادیان و برابرانگاری تشیع و فرهنگ ایرانی و ارائه بعضی آمارهای نادرست از جمعیت‌های شیعی یا مناطق سکونت شیعیان و خطا یا مبالغه در ترکیب گروه‌های شیعی و نیز شیوه ضبط بعضی از نام‌ها برخی از این کاستی‌ها هستند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8114/1/10 ر.ک: مقدمه مترجم، صفحه ده]</ref>. | ||
کلام آخر این‌که این کتاب پیش از حمله آمریکا به عراق که یکی از کانون‌های اصلی تشیع اثناعشری به شمار می‌آید، گردآمده است. نویسنده در این کتاب سعی کرده با استفاده از پیشینه تاریخی تشیع و نحوه پراکندگی جمعیتی شیعیان و مراکز قدرت آن‌ها، منظری ژئوپلیتیک از این مذهب ارائه دهد. گرچه نمی‌توان توفیق او را در ارائه تصویری ژئوپلیتیک از جهان شیعه نادیده انگاشت، اما اثر او از بسیاری زوایا قابل نقد و ارزیابی دوباره است؛ به‌ویژه که امروز نقش‌آفرینان جدیدی در جهان تشیع سر بر آورده‌اند؛ مقاومت شیعیان جنوب لبنان در مقابل اسرائیل و دستیابی شیعیان به مراکز تصمیم‌گیری سیاسی در عراق، از تحولاتی است که در آینده شیعیان مؤثر خواهد بود<ref>ر.ک: عالمی، سید علی‌رضا، ص167-166</ref>. | کلام آخر این‌که این کتاب پیش از حمله آمریکا به عراق که یکی از کانون‌های اصلی تشیع اثناعشری به شمار می‌آید، گردآمده است. نویسنده در این کتاب سعی کرده با استفاده از پیشینه تاریخی تشیع و نحوه پراکندگی جمعیتی شیعیان و مراکز قدرت آن‌ها، منظری ژئوپلیتیک از این مذهب ارائه دهد. گرچه نمی‌توان توفیق او را در ارائه تصویری ژئوپلیتیک از جهان شیعه نادیده انگاشت، اما اثر او از بسیاری زوایا قابل نقد و ارزیابی دوباره است؛ به‌ویژه که امروز نقش‌آفرینان جدیدی در جهان تشیع سر بر آورده‌اند؛ مقاومت شیعیان جنوب لبنان در مقابل اسرائیل و دستیابی شیعیان به مراکز تصمیم‌گیری سیاسی در عراق، از تحولاتی است که در آینده شیعیان مؤثر خواهد بود<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/54386/167 ر.ک: عالمی، سید علی‌رضا، ص167-166]</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||