شکوفه‌های خرد یا سخنان علی عليه‌السلام

شکوفه‏‌های خرد یا سخنان علی‌ عليه‌السلام
پدیدآوران	حالت، ابوالقاسم (نویسنده)
عنوان‌های دیگر	سخنان علی(ع) با ترجمه فارسی و انگلیسی و رباعیات فارسی نهج‌البلاغه. برگزیده. چندزبانه
ناشر	علمی
مکان نشر	تهران - ایران
سال نشر	1363 ش
چاپ	2
موضوع	شعر آموزنده فارسی - قرن 14 شعر فارسی - قرن 14 علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - کلمات قصار
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏38‎‏/‎‏04‎‏ ‎‏/‎‏ح‎‏2‎‏ش‎‏8‎‏

شكوفه‌هاى خرد يا سخنان على(ع)، تأليف ابوالقاسم حالت (م 1298ش) به زبان فارسى است. در اين اثر بيش از 1200 مورد از كلمات گهربار اميرالمؤمنين على(ع) گردآورى شده و به همراه ترجمه‌اى روان و يك رباعى از نویسنده آمده است. در بين ترجمه‌هاى منظومى كه از نهج‌البلاغه صورت گرفته است، ترجمه ابوالقاسم حالت ممتاز است و اى كاش به ترجمه بخشى از نهج‌البلاغه اكتفا نمى‌كرد و تمامى اين كتاب شريف را به نظم در مى‌آورد.

از خصوصيات اشعار ابوالقاسم حالت سادگى و روانى و در عين حالت انقياد كامل بر اصول شعرنويسى و اوزان و سبک ‌هاى شعر است. علاقه به مسائل دينى سبب شد كه حالت كه نویسنده و شاعرى طنزپرداز است، از سال 1323(ش) هر هفته چند رباعى جدّى كه ترجمه‌اى از كلمات قصار حضرت على(ع) بود، در مجله «آئين‌اسلام» چاپ كند.

وى داراى طبعى روان و قريحه‌اى سيّال است، به گونه‌اى كه در بديهه‌گويى و ارتجال در رديف سخنوران بزرگ قرار دارد. زين‌العابدين مؤتمن ضمن مقدمه‌اى كه بر ديوان وى نگاشته، مى‌نويسد: «طبع سرشار حالت به مثابه‌ى چشمه فيّاضى است كه على‌الدّوام مى‌زايد و هرگز نقصانى در آن راه نمى‌يابد. حالت طبعى روان و قريحه‌اى سيّال دارد و از لحاظ بديهه‌گويى و ارتجال نيز گوينده‌اى تواناست».

«سوءظنّ» مداوم نوع بيمارى روانى است كه درد و رنج مداومى را ايجاد مى‌كند و اضطراب و تشويش و نگرانى به بار مى‌آورد، در حالى‌كه «حسن ظنّ» نشانه اعتماد و اطمينان و موجب آسايش و آرامش خاطر است. اين دو موضوع در نهج‌البلاغه در موارد مختلف به طور وضوح بيان شده و مورد تأكيد قرار گرفته است كه به دو نمونه از كلمات گهربار كه به زيبايى در قالب نظم درآمده است، اشاره مى‌شود:

1. «حُسنُ الظنِّ راحَة القَلْبْ وَ سَلامَةُ البَدن»: حسن ظنّ مايه آرامش دل و سلامت بدن است.

   ابوالقاسم حالت اين سخن را در يك رباعى فارسى چنين آورده است:

   «يك چند اگر كنى به خوش‌بينى زيست دانى كه خوشى به غير خوش‌بينى نيست

   گر صحت جس‍-م است وگر راحت دل هر دو بر و برگ شاخه خوش‌بينى است».

2. «مَنْ حَسُنَ ظَنُّه بِالنّاسِ حازَ منْهُمُ المَحَبَّةَ»: هر كس به مردم حسن ظنّ داشته باشد، دوستى آنان را به دست مى‌آورد.

و اما در دو بيتى به زيبايى چنين مى‌سرايد:

«بدبين كه به چشمش همه كس همچو عدوست گر بى‌كس و تنهاست، ز بدبينى اوست

با اهل زمانه هر كه خوشبين‌تر شد، از اهل زمانه بيشتر گيرد دوست».

منابع مقاله

1. متن كتاب
2. مجله آموزش زبان و ادب فارسى، سال هفدهم، 1382، شماره 68، ص 18