۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'مي' به 'می') |
جز (جایگزینی متن - 'هاي' به 'های') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
| سال نشر = 1374 ش | | سال نشر = 1374 ش | ||
| کد اتوماسیون = | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE00504AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
متن کتاب نيز در دو بخش مىباشد: | متن کتاب نيز در دو بخش مىباشد: | ||
بخش اول ادوار فقه و كيفيت بيان آن كه شامل ادوار فقه، تكامل و ركود فقه اجتهادى اهل سنت، جايگاه و مواضع اجتهاد در مبانى فقهى و | بخش اول ادوار فقه و كيفيت بيان آن كه شامل ادوار فقه، تكامل و ركود فقه اجتهادى اهل سنت، جايگاه و مواضع اجتهاد در مبانى فقهى و نمونههایى از اجتهاد در مبانى فقهى از ديدگاه مذاهب اسلامى مىباشد. | ||
در بخش دوم نيز به نه مطلب مهم راجع به فقه و فقاهت اشاره شده كه عبارتند از: بيان مراحل ششگانه كيفيت بيان فقه، رسالههاى پرسش و پاسخ در ادوار مختلف، رسالههاى عمليه، سير تاريخى مسئله تقليد از اعلم، پيدايش وكالت و هدف از آن، شناخت مرجع تقليد، بيان مراجع تقليد از آغاز غيبت كبرا تا كنون، نظريه تعين تقليد از اعلم و نظريه جواز تقليد از زنى كه داراى اجتهاد است. | در بخش دوم نيز به نه مطلب مهم راجع به فقه و فقاهت اشاره شده كه عبارتند از: بيان مراحل ششگانه كيفيت بيان فقه، رسالههاى پرسش و پاسخ در ادوار مختلف، رسالههاى عمليه، سير تاريخى مسئله تقليد از اعلم، پيدايش وكالت و هدف از آن، شناخت مرجع تقليد، بيان مراجع تقليد از آغاز غيبت كبرا تا كنون، نظريه تعين تقليد از اعلم و نظريه جواز تقليد از زنى كه داراى اجتهاد است. | ||
خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
ايشان مرحله هشتم تطور فقه را كه از زمان شيخ انصارى(ره) شروع مىشود، بارزترين مرحله برای تكامل علم فقه برشمرده است. | ايشان مرحله هشتم تطور فقه را كه از زمان شيخ انصارى(ره) شروع مىشود، بارزترين مرحله برای تكامل علم فقه برشمرده است. | ||
وى با اشارهاى به دورههاى فقهى، هر دوره را ادامهاى برای دور قبلى خود مىداند كه | وى با اشارهاى به دورههاى فقهى، هر دوره را ادامهاى برای دور قبلى خود مىداند كه مثالهایى از شيوه كار فقهاى بزرگ هر دوره، مؤيد این معنا مىباشد. | ||
ايشان محيطهاى علمى و قابليتهاى فردى فقها را، ديگر مؤلفههاى تأثيرگذار در تكامل علم فقه به شمار آورده است. | ايشان محيطهاى علمى و قابليتهاى فردى فقها را، ديگر مؤلفههاى تأثيرگذار در تكامل علم فقه به شمار آورده است. | ||
خط ۹۴: | خط ۹۴: | ||
اهل سنت در مورد این دوره نظر ديگرى دارند كه مؤلف ضمن اشاره بدان به پاسخش پرداخته است. وى در این قسمت ضمن بيان امتيازات فقه شيعه به اختلافى كه در میان مسلمانان بعد از پيامبر(ص) راجع به تدوین کتاب و جمعآورى حديث پديد آمد، اشاره كرده، تدوین کتاب قرآن و مصحف فاطمه (سلاماللهعليها) و صحيفه را نتيجه زحمات [[امام على(ع)]] در این دوره برمىشمارد. | اهل سنت در مورد این دوره نظر ديگرى دارند كه مؤلف ضمن اشاره بدان به پاسخش پرداخته است. وى در این قسمت ضمن بيان امتيازات فقه شيعه به اختلافى كه در میان مسلمانان بعد از پيامبر(ص) راجع به تدوین کتاب و جمعآورى حديث پديد آمد، اشاره كرده، تدوین کتاب قرآن و مصحف فاطمه (سلاماللهعليها) و صحيفه را نتيجه زحمات [[امام على(ع)]] در این دوره برمىشمارد. | ||
از اصحاب [[امام على(ع)]] نيز افرادى مثل سلمان، ابوذر، ابورافع غلام پيامبر(ص)، على بن ابى رافع و ديگران نيز | از اصحاب [[امام على(ع)]] نيز افرادى مثل سلمان، ابوذر، ابورافع غلام پيامبر(ص)، على بن ابى رافع و ديگران نيز کتابهایى تدوین نمودهاند كه نوعا در كتب رجال بدانها اشاره شده است. | ||
سومین دوره فقه كه دستهبندى و تبویب نام دارد و از روز غيبت كبرای امام زمان (عجلاللهتعالىفرجهالشريف) شروع شده و تا زمان وفات فقيه نامدار شيعه مرحوم [[شيخ مفيد]] ادامه داشته است، كارهاى بزرگى در این دوره توسط فقها و دانشمندان انجام شده كه پاسدارى از حريم تشيع در مقابل دسيسهها و تحريفها از آن جمله مىباشد، چرا كه دشمنان با تلاش شبانهروزى مىكوشيدند تا با جعل حديث و تفرقه افكنى مذهب حقه را به بيراهه ببرند. | سومین دوره فقه كه دستهبندى و تبویب نام دارد و از روز غيبت كبرای امام زمان (عجلاللهتعالىفرجهالشريف) شروع شده و تا زمان وفات فقيه نامدار شيعه مرحوم [[شيخ مفيد]] ادامه داشته است، كارهاى بزرگى در این دوره توسط فقها و دانشمندان انجام شده كه پاسدارى از حريم تشيع در مقابل دسيسهها و تحريفها از آن جمله مىباشد، چرا كه دشمنان با تلاش شبانهروزى مىكوشيدند تا با جعل حديث و تفرقه افكنى مذهب حقه را به بيراهه ببرند. | ||
خط ۱۱۶: | خط ۱۱۶: | ||
گسترش استدلال و تنقيح، نام ششمین دوره فقه است كه از زمان [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]](ره) شروع شده و تا زمان مجدد بزرگ مرحوم [[وحید بهبهانی، محمدباقر|وحيد بهبهانى]] ادامه يافت. در این دوره بحثهاى فقهى - استدلالى گستردهاى میان علما رواج يافته بود كه اثرات مهمى را نيز بر جاى گذاشت. | گسترش استدلال و تنقيح، نام ششمین دوره فقه است كه از زمان [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]](ره) شروع شده و تا زمان مجدد بزرگ مرحوم [[وحید بهبهانی، محمدباقر|وحيد بهبهانى]] ادامه يافت. در این دوره بحثهاى فقهى - استدلالى گستردهاى میان علما رواج يافته بود كه اثرات مهمى را نيز بر جاى گذاشت. | ||
از شخصيتهاى علمى این دوره مىتوان به [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]]، [[فخرالمحققین، محمد بن حسن|فخر المحققين]] فرزند [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]]، شهيد اول جمالالدين محمد بن مكى، [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق ثانى]] نور الدين على بن عبدالعالى كركى، شيخ على میسى، [[شهيد ثانى]] زينالدين جبعى، علامه شيخ عبدالصمد پدر [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ | از شخصيتهاى علمى این دوره مىتوان به [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]]، [[فخرالمحققین، محمد بن حسن|فخر المحققين]] فرزند [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]]، شهيد اول جمالالدين محمد بن مكى، [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق ثانى]] نور الدين على بن عبدالعالى كركى، شيخ على میسى، [[شهيد ثانى]] زينالدين جبعى، علامه شيخ عبدالصمد پدر [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ بهایى]] و [[عاملی موسوی، محمد بن علی|صاحب مدارك]] اشاره كرد. | ||
کتابهاى مهمى مانند وسائل الشيعه، [[الوافي|وافى]] و [[بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(ع)|بحار الانوار]] نتيجه زحمات بزرگان علمى در این دوره مىباشند. | کتابهاى مهمى مانند وسائل الشيعه، [[الوافي|وافى]] و [[بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(ع)|بحار الانوار]] نتيجه زحمات بزرگان علمى در این دوره مىباشند. | ||
خط ۱۴۸: | خط ۱۴۸: | ||
ما آنچه را كه در این قسمت مورد بحث واقع شده، از قلم خود مؤلف مىآوريم كه فرموده: معتقدان به اسلام این حقيقت را به صورت كلى پذيرفتهاند كه خداوند برای مكلفين، احكام و وظايف و قوانينى را تعيين فرموده است. و نيز پذيرفتهاند كه خداوند این احكام و قوانين را از طريق وحى بر پيامبرش نازل كرده است تا آن حضرت بدون كم و كاست برای مردم بازگوید: '''«ما ينطق عن الهوى إن هو إلا وحي يوحى»'''. | ما آنچه را كه در این قسمت مورد بحث واقع شده، از قلم خود مؤلف مىآوريم كه فرموده: معتقدان به اسلام این حقيقت را به صورت كلى پذيرفتهاند كه خداوند برای مكلفين، احكام و وظايف و قوانينى را تعيين فرموده است. و نيز پذيرفتهاند كه خداوند این احكام و قوانين را از طريق وحى بر پيامبرش نازل كرده است تا آن حضرت بدون كم و كاست برای مردم بازگوید: '''«ما ينطق عن الهوى إن هو إلا وحي يوحى»'''. | ||
نظرياتى راجع به معنى واقعى اجتهاد در میان اصوليون و | نظرياتى راجع به معنى واقعى اجتهاد در میان اصوليون و نمونههایى از موارد جريان اجتهاد فقهى نيز در اينجا بيان گرديده است. | ||
ايشان به این مسئله از ديدگاه مذاهب گوناگون اسلامى نيز در بخش بعدى پرداخته است؛ برای مثال | ايشان به این مسئله از ديدگاه مذاهب گوناگون اسلامى نيز در بخش بعدى پرداخته است؛ برای مثال تفاوتهایى كه در نوع وضو میان مذاهب مختلف وجود دارد، مورد بررسى واقع گرديده است. | ||
===ادوار كيفيت بيان فقه=== | ===ادوار كيفيت بيان فقه=== | ||
ادوار فقه، پيش از اين، مورد بحث واقع گرديد اما اكنون بحث در این است كه فقه چگونه و به چه | ادوار فقه، پيش از اين، مورد بحث واقع گرديد اما اكنون بحث در این است كه فقه چگونه و به چه صورتهایى در زمانهاى مختلف به مردم عرضه شده است. این بخش از کتاب داراى مدخلى است كه مطالبى راجع به فقه در آن بازگو شده است. | ||
مؤلف، در تعريف فقه مىفرمايد: فقه عبارت است از مجموعه قوانين و احكامى كه خداوند متعال برای مردم تنظيم فرموده تا بتوانند به طور شايستهاى او را پرستش و ستايش كنند و در زندگى مادى و معنوى خویش از آسايش و آرامش كاملى برخوردار شوند و از خطر گمراهى و انحراف، مصون و در امان باشند. | مؤلف، در تعريف فقه مىفرمايد: فقه عبارت است از مجموعه قوانين و احكامى كه خداوند متعال برای مردم تنظيم فرموده تا بتوانند به طور شايستهاى او را پرستش و ستايش كنند و در زندگى مادى و معنوى خویش از آسايش و آرامش كاملى برخوردار شوند و از خطر گمراهى و انحراف، مصون و در امان باشند. | ||
خط ۱۶۵: | خط ۱۶۵: | ||
#زمان رسول اكرم(ص) از بعثت تا رحلت. | #زمان رسول اكرم(ص) از بعثت تا رحلت. | ||
#از زمان [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] تا عصر فقيه بزرگ [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]. | #از زمان [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] تا عصر فقيه بزرگ [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]. | ||
#از زمان [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] تا زمان [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ | #از زمان [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] تا زمان [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ بهایى]]. | ||
#از زمان [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ | #از زمان [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ بهایى]] تا عصر [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شيخ اعظم انصارى]]. | ||
#از زمان [[شيخ انصارى]] تا زمان [[میرزای شیرازی، محمدحسن بن محمود|میرزاى شيرازى]] و [[یزدی، محمدکاظم بن عبدالعظیم|سيديزدى]]. | #از زمان [[شيخ انصارى]] تا زمان [[میرزای شیرازی، محمدحسن بن محمود|میرزاى شيرازى]] و [[یزدی، محمدکاظم بن عبدالعظیم|سيديزدى]]. | ||
#از زمان شيرازى و يزدى تا زمان حاضر. مؤلف، كوشيده تا با بررسى یک یک این ادوار، تفاوتهاى آنها را نيز با یکديگر مبين سازد. | #از زمان شيرازى و يزدى تا زمان حاضر. مؤلف، كوشيده تا با بررسى یک یک این ادوار، تفاوتهاى آنها را نيز با یکديگر مبين سازد. | ||
خط ۱۸۰: | خط ۱۸۰: | ||
همانگونه كه سابقا اشاره كرديم، مقالات، آخرين بخش کتاب است كه در آن هفت مقاله از مقالاتى كه توسط مؤلف تدوین گرديده، آمده است. | همانگونه كه سابقا اشاره كرديم، مقالات، آخرين بخش کتاب است كه در آن هفت مقاله از مقالاتى كه توسط مؤلف تدوین گرديده، آمده است. | ||
مقاله اول درباره [[شيخ مفيد]] است و «[[شيخ مفيد]] در عرصه فقاهت و اجتهاد» نام دارد. ظاهرا این مقاله برای كنگره بزرگداشت [[شيخ مفيد]] نگارش يافته و از | مقاله اول درباره [[شيخ مفيد]] است و «[[شيخ مفيد]] در عرصه فقاهت و اجتهاد» نام دارد. ظاهرا این مقاله برای كنگره بزرگداشت [[شيخ مفيد]] نگارش يافته و از بخشهایى مانند جامعيت علمى [[شيخ مفيد]]، تدريس [[شيخ مفيد]]، جلسات علمى مفيد با عالمان مذاهب، مفيد از ديدگاه عالمان شيعه و سنى، فقه اجتهادى [[شيخ مفيد]]، منابع اجتهادى [[شيخ مفيد]]، تشكيل شده است. | ||
مقاله دوم درباره [[طبری آملی، محمد بن جریر|طبرى]] است. وى از دانشمندان صاحب نام اهل سنت است كه در رشتههاى مهم علمى مانند فقه، حديث، علوم قرآن، شعر، لغت، صرف و نحو استاد بوده است. تأليف فقهى [[طبری آملی، محمد بن جریر|طبرى]]، تمايز شيوه [[طبری آملی، محمد بن جریر|طبرى]] از اخبارىگرى، منابع اجتهاد در شيوه [[طبری آملی، محمد بن جریر|طبرى]]، ویژگى [[طبری آملی، محمد بن جریر|طبرى]] در اجتهاد و... از بخشهاى مختلف این مقاله است. | مقاله دوم درباره [[طبری آملی، محمد بن جریر|طبرى]] است. وى از دانشمندان صاحب نام اهل سنت است كه در رشتههاى مهم علمى مانند فقه، حديث، علوم قرآن، شعر، لغت، صرف و نحو استاد بوده است. تأليف فقهى [[طبری آملی، محمد بن جریر|طبرى]]، تمايز شيوه [[طبری آملی، محمد بن جریر|طبرى]] از اخبارىگرى، منابع اجتهاد در شيوه [[طبری آملی، محمد بن جریر|طبرى]]، ویژگى [[طبری آملی، محمد بن جریر|طبرى]] در اجتهاد و... از بخشهاى مختلف این مقاله است. |
ویرایش