رسائل العدل و التوحيد: تفاوت میان نسخه‌ها

از دیگر فوایدی که در ذکر این رسائل هست، در دسترس قرار گرفتن نصوص اصلی اندیشه فلسفی و کلامی اسلامی است که با کنار هم قرار دادن آنها، امکان وحدت - نه صِرفا تقریب - ‎را قوت می‎بخشد. وحدتی که در مقابله با دشمنان اسلامی، امری است ضروری. همچنین نشان می‎دهد که این آثار، به قول محمد عماره، «أكفان موتی» و یا «قید و بندهایی که گام‎های امت را به گذشته‎ دور می‎بندد» نیست، بلکه انرژی خلاق و روح جاری و ساری در عقل و وجدان امت است که امروز آنها را به‎لحاظ فرهنگی به گذشته‎شان متصل می‎کند<ref>ر.ک: همان، ص8-9</ref>.

در «كتاب العدل و التوحيد و نفي التشبيه عن الله الواحد الحميد»، نویسنده، پس از حمد الهی به موارد واجب الاعتقاد برای مؤمنان می‎پردازد<ref>ر.ک: همان، ص130-133</ref>، سپس به‎ترتیب به رد مشبهه، مجبره و مرجئه می‎پردازد و دست آخر در بخشی با عنوان «منزلة بين المنزلتين»، عقیده صحیح را بیان می‎دارد<ref>ر.ک: همان، ص133-165</ref>.

[[رسی، قاسم بن ابراهیم|قاسم بن ابراهیم رسی]]، در اصول خمسه، پنج اصل را بیان کرده که هر مسلمانی به آنها علم نداشته باشد، گمراه و نادان است. اصل اول این است که الله تعالی واحد است و مانند ندارد و خالق همه چیز است؛ دوم، به عدالت خدا معتقد باشد؛ سوم، صادق الوعد و الوعید بودن خدا را درک کند؛ چهارم، فصل الخطاب بودن و صراط مستقیم بودن قرآن مجید را باور داشته باشد و پنجم، در وقتی که احکام ا لهی تعطیل شده و اموال بیوه‎گان و ایتام و سایر ضعفا غارت می‎شود، پرداختن به تجارت و کسب درآمد (در حجم و حدودی که در زمان حکومت عدل انجام می‎شود) حلال نیست<ref>ر.ک: همان، ص168-169</ref>.

کتاب بعدی، «المختصر في أصول الدين» [[قاضي عبدالجبار بن احمد|قاضی عبدالجبار]] است که [[عماره، محمد|محمد عماره]] قبل از ارائه متن کتاب، درباره صحت انتساب این اثر به نویسنده‎اش تحقیق می‎کند<ref>ر.ک: همان، ص191-196</ref>. این کتاب، به‎عنوان مقدمه آموزش کتاب‎های دیگر، توسط قاضی عبدالجبار به درخواست «صاحب بن عباد» برای آموزش کسی نوشته شده که مؤلف از وی با عبارت «الشريف النجيب» یاد می‎کند.<ref>ر.ک: همان، ص196</ref>.

آخرین کتاب جلد اول، «إنقاذ البشر من الجبر و القدر» [[علم‌الهدی، علی بن حسین|شریف مرتضی]] است که آن را به درخواست کسی نگاشته است. وی می‎نویسد: «سألت أعزك اللّه و أرشدك إملاء رسالة في القدر فقد جالت به الفكر و أكثرها عن معرفته قد انحسر و ذكرت أن الذي حداك إلى ذلك ما وجدته ظاهرا في عوام النيل و معظم خواصها من القول المؤدي إلى الكفر المحضض بسبب الجبر و تجويرهم اللّه في حكمه و حملهم معاصيهم عليه و إضافتهم القبائح إليه و تعلقهم بأخبار مجهولة منكرة أو متشابهة في اللفظ‍‎ مجملة و حجاجهم بما تشابه من الكتاب لعدم معرفتهم بفائدته و قصور أفهامهم عن الغرض المقصود به» (از من درخواست نگارش رساله‎ای درباره قدر کردی که اندیشه‎ها در آن جولان یافته و اکثرشان از شناختش درمانده‎اند. گفتی انگیزاننده‎ات این بوده که جور و ستم و کفر را در گرایش عوام و خواص مردمان نیل به این امر دیده‎ای؛ چون‎که آنان گناهانشان را به گردن خدا می‎اندازند و کارهای قبیحشان را به او نسبت می‎دهند و مستمسکشان برای چنین اعتقادی، روایات مجهول منکر یا متشابه و مجمل و متشابهات قرآن است...)<ref>ر.ک: همان، ص285</ref>.

   

==وضعیت کتاب==