بلوی، یوسف بن محمد

بلوي، يوسف بن محمد

نام	بلوي، يوسف بن محمد
نام های دیگر	ابوالحجاج يوسف بن محمد بن عبدالله بن يحيي بن غالب بلوي مالقي اندلسي مالکي معروف بابن الشيخ ابن الشيخ، يوسف بن محمد بلوي، ابو الحجاج يوسف بن محمد يوسف بلوي
نام پدر
متولد	529ق
محل تولد
رحلت	604ق
اساتید
برخی آثار	کتاب الف باء في أنواع الآداب و فنون المحاضرات و اللغة
کد مولف	AUTHORCODE06507AUTHORCODE

یوسف بن محمد بلوی، عالم به لغت و ادبیات و در بسیاری از فنون دیگر معرفت، مانند فقه و اصول و نحو و هندسه و حساب و شعر دستی داشت. او متولی خطابه در شهر مالقه بود و همچنین صدارت تدریس آن شهر با وی بود. گفته شده بلوی، در شهرش مالقه، بیست‎وپنج مسجد را از مال خودش ساخت و خودش هم در ساخت آن به کارگری پرداخت. او بسیار در جنگ‎ها شرکت می‎کرد و در برخی از جنگ‎ها به‎همراه منصور در مغرب و همچنین همراه صلاح‎الدین در شام بود.

نام کامل، تولد و وفات

یوسف بن محمد بن عبدالله بن یحیی بن غالب، با القاب ابوالحجاج، بلوی، مالقی، اندلسی و مالکی که به او ابن الشیخ هم گفته می‎شود در 526ق،‍ برابر با 1133م، در مالقه به دنیا آمد و در 604ق، مطابق با 1207م، در همان شهر از دنیا رفت. برخی، سال تولد او را 529ق، دانسته‎اند.

همسران و فرزند

او بااینکه ازدواج‎های متعدد داشت، اما فرزندی نصیبش نشد و ازاین‎رو از زندگی با همسران خویش احساس خوشبختی نمی‎کرد؛ تا اینکه در آخرین ازدواجش، با دختر جوان سیاه‎پوستی ازدواج کرد و در پیری از آن زن جوان، صاحب پسری شد که او را عبدالرحیم نام نهاد. یوسف بلوی، کتاب «الف باء...» را به‎خاطر فرزندش عبدالرحیم، نگاشت تا بعد از خودش برای او به یادگار بماند.

مناصب دولتی و فعالیت‎های اجتماعی و سیاسی

او متولی خطابه در شهر مالقه بود و همچنین صدارت تدریس آن شهر با وی بود. گفته شده او در شهرش مالقه، بیست‎وپنج مسجد را از مال خودش ساخت و خودش هم در ساخت آن به کارگری پرداخت. او بسیار در جنگ‎ها شرکت می‎کرد. در برخی از جنگ‎ها همراه منصور در مغرب و همچنین به‎همراه صلاح‎الدین در شام بود.

اطلاعات علمی

او عالم به لغت و ادبیات بود. در بسیاری از فنون معرفت مانند فقه و اصول و نحو و هندسه و حساب دستی داشت. همچنین شاعری بود که بسیار شعر دارد و از ویژگی‎‎های اشعارش کثرت تکلف و تصنع است.

سفرهای علمی

بلوی، در سال 561ق، معادل 1166م، به اسکندریه رفت و در آنجا از ابوطاهر سلفی (متوفی 576ق) حدیث شنید. وی سپس متولی خطابه در این شهر شد و از آنجا برای ادای فریضه حج رهسپار شد و پس از حج، مجددا به اسکندریه بازگشت و مدتی را در آنجا ماند تا بعد از آن به زادگاهش، مالقه، بازگردد و کار تدریس را ادامه دهد.

اساتید

1. ابواسحاق ابراهیم بن محمد حمیری، معروف به ابن قرقول (متوفی 569ق)؛
2. ابوطاهر سلفی، احمد بن محمد (متوفی 576ق)؛
3. ابن الخراط، عبدالحق بن عبدالرحمان ازدی اشبیلی (متوفی 581ق)؛
4. عبدالرحمان بن عبدالله سهیلی (متوفی 581ق)؛
5. شریف ابومحمد عبدالله بن عبدالرحمان بن یحیی عثمانی (متوفی 615ق)؛
6. ابوعبدالله بن سوره؛
7. ابومحمد عبدالوهاب بن علی قیسی؛
8. ابوعبدالله بن فخار.

شاگردان

از شاگردان وی می‎توان به افراد زیر اشاره کرد:

1. ابوالحسن بن قطرال؛
2. ابن حوط‎الله؛
3. ابوالربیع بن سالم.

آثار

1. ألف باء في أنواع الآداب و فنون المحاضرات و اللغة؛
2. تكميل الأبيات و تتمیم الحكايات مما اختصر للألباء في كتاب ألف باء (این کتاب مفقود شده است)؛
3. المداخل الصناعية المنطق.

منابع مقاله

خالد عبدالغنی محفوظ، مقدمه کتاب «ألف باء في أنواع الآداب و فنون المحاضرات و اللغة»، اثر بلوی مالقی، ابوالحجاج یوسف بن محمد (معروف به ابن شیخ)، به تصحیح و تحقیق خالد عبدالغنی محفوظ، دارالكتب العلمية، بیروت، 2009م.