مأخذ‌شناسی رجال شیعه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
جز (جایگزینی متن - 'ه اند' به 'هاند') |
||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
گفتنى است كه برخى از كتاب‌ها با دو يا چند عنوان مختلف، معرفى يا چاپ شده‌اند كه نويسنده براى رفع اشتباه، اسامى مختلف يك اثر را تا آنجا كه توانسته تشخيص دهد، در ذيل معرفى تحليلى، آورده است<ref>ر. ك: همان</ref> | گفتنى است كه برخى از كتاب‌ها با دو يا چند عنوان مختلف، معرفى يا چاپ شده‌اند كه نويسنده براى رفع اشتباه، اسامى مختلف يك اثر را تا آنجا كه توانسته تشخيص دهد، در ذيل معرفى تحليلى، آورده است<ref>ر. ك: همان</ref> | ||
مؤلف در بخش پايانى كتاب، مجموعه مقالاتى را كه در موضوع‌هاى رجالى گذشته يا شيوه‌شناسى منابع رجالى تأليف | مؤلف در بخش پايانى كتاب، مجموعه مقالاتى را كه در موضوع‌هاى رجالى گذشته يا شيوه‌شناسى منابع رجالى تأليف شده‌اند، شناسانده است. از جمله اين مقالات، عبارتند از: «ابراهيم بن هاشم كوفى» [[آقاجانى، على]]؛ «فوايد رجالى در آثار امام(ره)» [[احمدى فقيه (يزدى)، محمدحسن]]؛ «روش دستيابى به اطلاعات كتب رجالى» [[اسكندرى، محمدمهدى]] و «اماميه و اصول روايى اصحاب اجماع» [[انصارى قمى، حسن]]<ref>متن كتاب، ص301</ref> | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
نسخهٔ ۲۱ اکتبر ۲۰۱۸، ساعت ۰۸:۰۸
| مأخذ شناسی رجال شیعه | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | طلاییان، رسول (نويسنده) |
| ناشر | موسسه علمی فرهنگی دار الحديث، سازمان چاپ و نشر |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1381 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | حدیث - علم الرجال - کتابشناسی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 114 /ط8 م21381* |
مأخذشناسى رجال شيعه اثر رسول طلائيان، كتابى است كه به معرفى و شناسايى تأليفات رجالى شيعه، به ترتيب تاريخى و بر اساس تاريخ وفات مؤلفان آنها پرداخته است. كتاب به زبان فارسى نوشته شده و نويسنده در سال 1381ش بر آن مقدمه زده است.
از آنجا كه علم رجال، بحث از راويان اخبار و شناخت شخصيت و احوال ايشان را برعهده دارد، لذا ارتباط ناگسستنى با تاريخ داشته و اين ارتباط، موجب مى‌شود كه پژوهشگران اين علم، دائماً با منابع قديمى و تحليل‌گران اين منابع، باشند؛ به همين انگيزه، اثر حاضر فراهم آمده تا به معرفى توصيفى- تحليلى تأليفات رجالى از دوره پيدايى اين علم تا زمان حاضر بپردازد[۱]
ساختار
كتاب با دو مقدمه به قلم محمدكاظم رحمان ستايش و نويسنده آغاز شده است.
اين مأخذشناسى، بر اساس تاريخ وفات مؤلفان است و تأليف‌ها و آثار باقى‌مانده از هر قرن، به‌صورت جداگانه و هر يك در فصلى مستقل، ارائه شده است؛ البته قرون اول و دوم هجرى در بخش اول و قرون چهاردهم و معاصرين در بخش آخر آمده است.
در معرفى توصيفى هر اثر، نام و شهرت مؤلف، تاريخ وفات وى، مشخصات اثر، مشخصات ناشر، تاريخ نشر و تعداد جلدها و صفحه‌ها و گزارش مختصرى از محتواى هر كتاب ذكر شده است.
گزارش محتوا
در مقدمه نخست، به اين مطلب اشاره شده است كه بحث از راويان احاديث معصومان(ع)، يكى از شاخه‌هاى مهم علم حديث شمرده مى‌شود كه دانشيان بسيارى در اين موضوع قلم زده‌اند؛ برخى، اسامى راويان از معصومى را گرد آورده‌اند و برخى راويان تمام معصومان(ع) را. عده‌اى با هدف تعيين طبقات ايشان و عده‌اى با هدف معرفى مؤلفان و تأليفات حديثى و عده‌اى با هدف بيان جرح و تعديل راويان، تأليف رجالى ارائه داده‌اند و جمع بسيار ديگرى با استفاده از منابع اصلى دانش رجال، به ساده‌سازى استفاده از اطلاعات آن منابع، همت گماره و جوامع رجالى را سامان داده‌اند و همه اين تلاش‌ها، در جهت عشق به سنت و محفوظ داشتن آن از دست تحريف‌كنندگان و دروغ‌پردازان بوده است[۲]
در مقدمه نويسنده، به انگيزه و شيوه نگارش كتاب اشاره شده است[۳]
در متن كتاب، نويسنده كوشيده است تأليف‌هايى كه محور اصلى آنها در زمينه‌هاى مختلف رجالى باشد، گزارش شوند؛ از اين‌رو تأليف‌هاى موجود در اين موضوعات را آورده است: كليات علم رجال، شرح حال مستقل راويان، كتب رجالى كه بر اساس طبقات يا فهرست و يا مشيخه تأليف شده‌اند، جوامع رجالى و معجم‌ها، رساله‌هاى مستقل در قواعد رجالى، ضبط اسامى، اصطلاحات رجالى، ترتيب و تنظيم و اضافات و حواشى كتب معجم رجالى، منظومه‌هاى رجالى و تاريخ رجال[۴]
نكته شايان ذكر در مورد كتاب، اين است كه شناسايى اين موضوعات در سه قرن اول، بر اساس نام كتاب‌ها بوده است؛ چه آن‌كه غالب كتاب‌ها تنها در فهرست‌ها نام برده شده‌اند و اصل آنها اينك در دست نيست[۵]
نويسنده كوشيده است چاپ‌هاى مختلف از يك كتاب را كه داراى خصوصيت‌هاى مستقل است، معرفى كرده و امتيازهاى هر يك را گوشزد نمايد. همچنين وى تأليف‌هايى كه نسخه خطى آنها در كتاب‌خانه‌هاى شناخته شده ايران موجود است، مشخص كرده است. امتياز اين شيوه آن است كه خواننده مى‌تواند توصيف دقيق اين نسخه‌ها را در كتاب يا نرم افزار «فهرست‌گان نسخه‌هاى خطى حديث شيعه» مشاهده نمايد؛ اما با اين همه، موارد بسيارى هم وجود دارند كه نه چاپ شده‌اند و نه نسخه‌اى خطى از آنها در كتاب‌خانه‌هاى مشهور ايران يافت شده است و تنها نام آنها در منابع كتاب‌شناسى قديم و جديد، ذكر شده است. نويسنده اين موارد را نيز به استناد منبع شناسايى آن آورده است. در معرفى تحليلى هر اثر نيز اطلاعات موجود از آن ارائه شده و محتواى آن، تا حد امكان تشريح شده است[۶]
گفتنى است كه برخى از كتاب‌ها با دو يا چند عنوان مختلف، معرفى يا چاپ شده‌اند كه نويسنده براى رفع اشتباه، اسامى مختلف يك اثر را تا آنجا كه توانسته تشخيص دهد، در ذيل معرفى تحليلى، آورده است[۷]
مؤلف در بخش پايانى كتاب، مجموعه مقالاتى را كه در موضوع‌هاى رجالى گذشته يا شيوه‌شناسى منابع رجالى تأليف شده‌اند، شناسانده است. از جمله اين مقالات، عبارتند از: «ابراهيم بن هاشم كوفى» آقاجانى، على؛ «فوايد رجالى در آثار امام(ره)» احمدى فقيه (يزدى)، محمدحسن؛ «روش دستيابى به اطلاعات كتب رجالى» اسكندرى، محمدمهدى و «اماميه و اصول روايى اصحاب اجماع» انصارى قمى، حسن[۸]
وضعيت كتاب
وضعيت كتاب در ابتدا و فهرست نمايه پديدآورندگان، نمايه كتاب‌ها و مقالات و كتاب‌نامه منابع مورد استفاده نويسنده، در انتهاى كتاب آمده است.
پاورقى‌ها اندك بوده و در آنها به ذكر منابع پرداخته شده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.