خدا و صفات جمال و جلال: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'است<ref>' به 'است.<ref>'
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - 'است<ref>' به 'است.<ref>')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۲۹: خط ۲۹:
'''خدا و صفات جمال و جلال'''، اثر [[سبحانی تبریزی، جعفر|آیت‎الله جعفر سبحانی]] درباره، اولین اصل از اصول دین اسلام است که توسط [[استادی، رضا|رضا استادی]] گردآوری شده است.
'''خدا و صفات جمال و جلال'''، اثر [[سبحانی تبریزی، جعفر|آیت‎الله جعفر سبحانی]] درباره، اولین اصل از اصول دین اسلام است که توسط [[استادی، رضا|رضا استادی]] گردآوری شده است.


در واقع این اثر، فصل دوم کتاب «عقاید اسلامی در پرتو قرآن، حدیث و عقل» است که شامل درس‎های بیست‎و‎یک تا چهل از آن کتاب می‎شود و [[استادی، رضا|آیت‎الله استادی]] آن را خلاصه و منتشر نموده است<ref>ر.ک: سبحانی، جعفر، ص141-221</ref>.
در واقع این اثر، فصل دوم کتاب «عقاید اسلامی در پرتو قرآن، حدیث و عقل» است که شامل درس‎های بیست‎و‎یک تا چهل از آن کتاب می‎شود و [[استادی، رضا|آیت‎الله استادی]] آن را خلاصه و منتشر نموده است.<ref>ر.ک: سبحانی، جعفر، ص141-221</ref>.


==ساختار==
==ساختار==
خط ۳۹: خط ۳۹:
الف)- نویسنده برای اثبات یگانگی خداوند پنج دلیل می‎آورد که چهار دلیل آن از راه برهان عقلی و یک دلیل آن از راه فطرت است. ایشان بعد از هر دلیل به توضیح آن برهان می‎پردازد. نویسنده دلیل اول را چنین اقامه می‎کند: «هرگاه فرض کنیم که برای خدای جهان همتا و نظیری وجود دارد، لازمه‎اش این است که هریک از خدای جهان و همتای او از دو جزء مرکب باشند و ترکیب شدن از دو جزء، مستلزم نیاز و احتیاج است و احتیاج با خداوندگاری سازگار نیست»<ref>ر.ک: متن کتاب، ص9</ref>.
الف)- نویسنده برای اثبات یگانگی خداوند پنج دلیل می‎آورد که چهار دلیل آن از راه برهان عقلی و یک دلیل آن از راه فطرت است. ایشان بعد از هر دلیل به توضیح آن برهان می‎پردازد. نویسنده دلیل اول را چنین اقامه می‎کند: «هرگاه فرض کنیم که برای خدای جهان همتا و نظیری وجود دارد، لازمه‎اش این است که هریک از خدای جهان و همتای او از دو جزء مرکب باشند و ترکیب شدن از دو جزء، مستلزم نیاز و احتیاج است و احتیاج با خداوندگاری سازگار نیست»<ref>ر.ک: متن کتاب، ص9</ref>.


ب)- نویسنده در توضیح می‎گوید: لازمه تعدد و دو بودن این است که این دو در یک‎جهت یا جهاتی با هم مشترک و در جهت یا جهات دیگر با هم اختلاف داشته باشند؛ به‎عبارت‎دیگر اگر دوگانگی دو موجود راست باشد، باید از یک‎جهت یا جهاتی شبیه هم و از جهت یا جهاتی از هم متمایز باشند، وگرنه دوگانگی آن دو حقیقت نخواهد داشت و یکی بیش نخواهند بود و این را نیز می‎دانیم که هر موجود مرکبی، به اجزای خود نیازمند است؛ همانند ماشین چاپی که از قطعات مختلفی تشکیل شده است. این واحد صنعتی به این قطعات گوناگون نیز نیاز دارد و بدون ترکیب و هماهنگی این قطعات، هستی و کارایی یک ماشین چاپ امکان‎پذیر نیست. همین‎طور اگر خدای جهان مرکب از دو جزء باشد، به اجزای خود نیازمند خواهد بود؛ یعنی هستی او بستگی به هستی آن دو جزء خواهد داشت و خدا از هرگونه نیاز و احتیاج منزه است<ref>ر.ک: همان، ص9-11</ref>.
ب)- نویسنده در توضیح می‎گوید: لازمه تعدد و دو بودن این است که این دو در یک‎جهت یا جهاتی با هم مشترک و در جهت یا جهات دیگر با هم اختلاف داشته باشند؛ به‎عبارت‎دیگر اگر دوگانگی دو موجود راست باشد، باید از یک‎جهت یا جهاتی شبیه هم و از جهت یا جهاتی از هم متمایز باشند، وگرنه دوگانگی آن دو حقیقت نخواهد داشت و یکی بیش نخواهند بود و این را نیز می‎دانیم که هر موجود مرکبی، به اجزای خود نیازمند است؛ همانند ماشین چاپی که از قطعات مختلفی تشکیل شده است. این واحد صنعتی به این قطعات گوناگون نیز نیاز دارد و بدون ترکیب و هماهنگی این قطعات، هستی و کارایی یک ماشین چاپ امکان‎پذیر نیست. همین‎طور اگر خدای جهان مرکب از دو جزء باشد، به اجزای خود نیازمند خواهد بود؛ یعنی هستی او بستگی به هستی آن دو جزء خواهد داشت و خدا از هرگونه نیاز و احتیاج منزه است.<ref>ر.ک: همان، ص9-11</ref>.


ج)- درس سوم کتاب به مباحث توحید ذات، توحید صفات، توحید افعال و توحید در عبادت اختصاص یافته است و نویسنده در پایان چنین نتیجه‎ای از آن گرفته است:
ج)- درس سوم کتاب به مباحث توحید ذات، توحید صفات، توحید افعال و توحید در عبادت اختصاص یافته است و نویسنده در پایان چنین نتیجه‎ای از آن گرفته است:
خط ۴۵: خط ۴۵:
# صفات او عین ذات او است و تعدد به هیچ معنا در ذات او راه ندارد؛
# صفات او عین ذات او است و تعدد به هیچ معنا در ذات او راه ندارد؛
# کارهای هر موجود و اثر هر مخلوقی در عین اینکه منسوب به خود آن موجود و مخلوق است، مربوط به خدا نیز است؛
# کارهای هر موجود و اثر هر مخلوقی در عین اینکه منسوب به خود آن موجود و مخلوق است، مربوط به خدا نیز است؛
# جز ذات اقدس او، موجودی شایسته پرستش نیست و عبادت فقط از آن خداوند است<ref>ر.ک: همان، ص32</ref>.
# جز ذات اقدس او، موجودی شایسته پرستش نیست و عبادت فقط از آن خداوند است.<ref>ر.ک: همان، ص32</ref>.


د)- نویسنده در درس بعدی به مباحث مربوط به «تثلیث» پرداخته است و می‎گوید: برای تثلیث می‎توان دو وجه در نظر گرفت:
د)- نویسنده در درس بعدی به مباحث مربوط به «تثلیث» پرداخته است و می‎گوید: برای تثلیث می‎توان دو وجه در نظر گرفت:
# هرکدام از خدایان سه‎گانه، وجود مستقل دارند و هرکدام با وجود و تشخص خاصی خودنمایی می‎کنند؛ در این صورت هرکدام، فردی تام و مستقل هستند که به نام خدا شناخته می‎شوند. اگر به این معنا باشد یقیناً شرک است.
# هرکدام از خدایان سه‎گانه، وجود مستقل دارند و هرکدام با وجود و تشخص خاصی خودنمایی می‎کنند؛ در این صورت هرکدام، فردی تام و مستقل هستند که به نام خدا شناخته می‎شوند. اگر به این معنا باشد یقیناً شرک است.
# هرکدام از این سه استقلال نداشته باشند، ولی بر اثر ترکیب و به‎هم‎پیوستگی، خدای جهان را تشکیل می‎دهند. در این صورت خداوند مرکب از اجزاء خواهد شد و ملازم با احتیاج و باطل است<ref>ر.ک: همان، ص37-38</ref>.
# هرکدام از این سه استقلال نداشته باشند، ولی بر اثر ترکیب و به‎هم‎پیوستگی، خدای جهان را تشکیل می‎دهند. در این صورت خداوند مرکب از اجزاء خواهد شد و ملازم با احتیاج و باطل است.<ref>ر.ک: همان، ص37-38</ref>.


ه)- نویسنده در ادامه به صفات خداوند می‎پردازد و ابتدا صفت قدرت را بیان می‎‎کند و بعد از توضیح و اثبات آن صفت برای خداوند به سه پرسش در این زمینه پاسخ می‎دهد.
ه)- نویسنده در ادامه به صفات خداوند می‎پردازد و ابتدا صفت قدرت را بیان می‎‎کند و بعد از توضیح و اثبات آن صفت برای خداوند به سه پرسش در این زمینه پاسخ می‎دهد.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش