تاریخ بخارا، خوقند و کاشغر: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۸ سپتامبر ۲۰۱۸
جز
جایگزینی متن - 'فارسى' به 'فارسی'
جز (جایگزینی متن - 'براي' به 'برای')
جز (جایگزینی متن - 'فارسى' به 'فارسی')
خط ۳۲: خط ۳۲:
}}
}}


'''تاريخ بخارا، خوقند و كاشغر'''، كتابى است به زبان فارسى كه توسط محمدحسن خان ياور به دستور ظل‌السلطان (مسعود ميرزا فرزند ناصرالدين شاه) از متن ترجمه شده به زبان روسى، در 14 صفر 1321 ه.ق. به فارسى ترجمه شده است. متأسفانه هنوز متن اصلى اين كتاب كه به زبان فارسى نگارش يافته، منتشر نشده است.
'''تاريخ بخارا، خوقند و كاشغر'''، كتابى است به زبان فارسی كه توسط محمدحسن خان ياور به دستور ظل‌السلطان (مسعود ميرزا فرزند ناصرالدين شاه) از متن ترجمه شده به زبان روسى، در 14 صفر 1321 ه.ق. به فارسی ترجمه شده است. متأسفانه هنوز متن اصلى اين كتاب كه به زبان فارسی نگارش يافته، منتشر نشده است.


در مورد زمان تألیف اين كتاب چيزى نمى‌دانيم، در خود كتاب هم اشارهاى به زمان تألیف آن نشده تا بتوان به حدس و گمان متوسل شد؛ ولى از آنچه كه برمى‌آيد، نويسنده در سال 1784 م. به دربار امير شاه مراد (1784-1800 م.) به خدمتى ديوانى راه يافته و توانسته رويدادهاى بخارا، خوقند و كاشغر را در سال 1859 ميلادى به نگارش درآورد.
در مورد زمان تألیف اين كتاب چيزى نمى‌دانيم، در خود كتاب هم اشارهاى به زمان تألیف آن نشده تا بتوان به حدس و گمان متوسل شد؛ ولى از آنچه كه برمى‌آيد، نويسنده در سال 1784 م. به دربار امير شاه مراد (1784-1800 م.) به خدمتى ديوانى راه يافته و توانسته رويدادهاى بخارا، خوقند و كاشغر را در سال 1859 ميلادى به نگارش درآورد.
خط ۶۵: خط ۶۵:
اما در بخش دوم كتاب، در برخى موارد توالى تاريخى شاهان بخارا رعايت نگرديده است، كه مصحح در حد توان به رفع اين مشكل پرداخته است. ثانيا گاهى تشخيص سخن گرگريف از ميرزا شمس بخارايى دشوار مى‌نمايد. شايد بخشى و يا تمام مسئوليت اين آشفتگى متوجه مترجم باشد؛ اما تا پيدا شدن نسخه دست نوشت مؤلف و يا ترجمه روسى كتاب نمى‌توان به داورى پرداخت.
اما در بخش دوم كتاب، در برخى موارد توالى تاريخى شاهان بخارا رعايت نگرديده است، كه مصحح در حد توان به رفع اين مشكل پرداخته است. ثانيا گاهى تشخيص سخن گرگريف از ميرزا شمس بخارايى دشوار مى‌نمايد. شايد بخشى و يا تمام مسئوليت اين آشفتگى متوجه مترجم باشد؛ اما تا پيدا شدن نسخه دست نوشت مؤلف و يا ترجمه روسى كتاب نمى‌توان به داورى پرداخت.


از آنجا كه بيشتر اسناد و مدارك مؤلف به زبان روسى است و زبان روسى اجازه نمى‌دهد كه چند مخرج الفبايى فارسى را درست تلفظ كنند، در نتيجه لغات و اعلام جديد الورودى به وجود آمده كه چون شباهتى به لغات و اعلام تاريخى و جغرافيايى قديم ندارد، اسباب سردرگمى خواننده را فراهم مى‌كند.
از آنجا كه بيشتر اسناد و مدارك مؤلف به زبان روسى است و زبان روسى اجازه نمى‌دهد كه چند مخرج الفبايى فارسی را درست تلفظ كنند، در نتيجه لغات و اعلام جديد الورودى به وجود آمده كه چون شباهتى به لغات و اعلام تاريخى و جغرافيايى قديم ندارد، اسباب سردرگمى خواننده را فراهم مى‌كند.


همچنين مؤلف در يادكرد از تاريخ وقايع و اتفاقات و شرح حال‌ها به جاى استفاده از تاريخ هجرى قمرى و نيز هجرى شمسى، كه دقيق‌ترين تقويم روى زمين است، از تاريخ ميلادى، كه بسيار ناقص است، استفاده مى‌كند كه براى ما مسلمانان قابل درك نيست و نمى‌توانيم خود را در آن مقطع زمانى قرار دهيم.
همچنين مؤلف در يادكرد از تاريخ وقايع و اتفاقات و شرح حال‌ها به جاى استفاده از تاريخ هجرى قمرى و نيز هجرى شمسى، كه دقيق‌ترين تقويم روى زمين است، از تاريخ ميلادى، كه بسيار ناقص است، استفاده مى‌كند كه براى ما مسلمانان قابل درك نيست و نمى‌توانيم خود را در آن مقطع زمانى قرار دهيم.


== وضعيت كتاب ==
== وضعيت كتاب ==
بر اساس گفته شفر، محقق فرانسوى، كتاب نخستين بار به همت گرگريف روسى به نام تاريخ بخارا، خوقند و كاشغر، تألیف ميرزا شمس بخارايى در سال 1860م. از فارسى به روسى ترجمه و در قازان به چاپ رسيده است. پس از آن به دستور مسعود ميرزا، فرزند ناصرالدين شاه از روسى به فارسى برگرداننده شد.
بر اساس گفته شفر، محقق فرانسوى، كتاب نخستين بار به همت گرگريف روسى به نام تاريخ بخارا، خوقند و كاشغر، تألیف ميرزا شمس بخارايى در سال 1860م. از فارسی به روسى ترجمه و در قازان به چاپ رسيده است. پس از آن به دستور مسعود ميرزا، فرزند ناصرالدين شاه از روسى به فارسی برگرداننده شد.


در تصحيح اين كتاب، كه توسط آقاى محمداكبر عشيق صورت گرفته، سعى بر اين بوده كه با حفظ امانت چيزى از متن كاسته نشود. به همين جهت در مواردى كه كاتب نسخه در ضبط بعضى از كلمات يا سال‌ها اشتباه كرده است، در متن اصلى امانت كامل رعايت شده و در بخش تعليقات و توضيحات صحيح آن درج گرديده است.
در تصحيح اين كتاب، كه توسط آقاى محمداكبر عشيق صورت گرفته، سعى بر اين بوده كه با حفظ امانت چيزى از متن كاسته نشود. به همين جهت در مواردى كه كاتب نسخه در ضبط بعضى از كلمات يا سال‌ها اشتباه كرده است، در متن اصلى امانت كامل رعايت شده و در بخش تعليقات و توضيحات صحيح آن درج گرديده است.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش